آيا شكست اصولگرايان پيش از شروع رقابت‌هاي انتخاباتي رقم خورده است؟
بحران انتخاباتي جناح راست
احزاب| از همان روز كه آيت‌الله محمد يزدي و آيت‌الله مصباح‌يزدي در انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 بر سر حمايت از ولايتي، قاليباف يا جليلي حرف‌شان شد و به گفته آيت‌الله يزدي، آيت‌الله مصباح كار را به جايي رساند كه ممكن بود جامعه مدرسين حوزه علميه قم دچار انشعاب شود، قابل حدس بود كه اصولگرايان براي انتخابات مجلس دهم با موانع جدي روبه‌رو شوند؛ موانعي كه حالا در دوسطح فقها و نيروهاي عملياتي پيش پاي اصولگرايان قرار گرفته است. آنها با وجود اينكه بر محوريت شوراي فقها تاكيد مي‌كردند و سخن آخر را به خروجي جلسات آيات يزدي، موحدي‌كرماني و مصباح گره مي‌زدند حالا از يك سو شاهد بي‌نتيجه ماندن جلسات اين سه فقيه هستند و از سوي ديگر در سطح نيروهاي سياسي نيز با اختلافاتي كم نظير مواجه شده‌اند.
شوراي فقهاي اصولگرايان قرار بود همان نقشي را ايفا كند كه سال‌هاي قبل مرحوم مهدوي كني و آيت‌الله يزدي به عنوان دبيران كل جامعتين بازي مي‌كردند. آنها مي‌خواستند با ريش سفيدي و حكميت اختلافات احتمالي را كاهش دهند اما به نتيجه نرسيدن اين ساز و كار از دوسال قبل معلوم شد. آنجا يكي از كانديداها پاسخ تماس‌هاي آيت‌الله مهدوي‌كني را نمي‌داد و نتيجه عمل ديگري با نقش‌آفريني و حمايت آيت‌الله يزدي كار را به انشعاب در جامعه مدرسين كشاند. روز جمعه مصباحي‌مقدم، سخنگوي جامعه روحانيت رسما بي‌نتيجه ماندن جلسات شوراي فقها را اعلام و دليل آن را اين‌گونه بيان كرد: دليلش عدم استقبال هر دو نفر يعني آيت‌الله يزدي و آيت‌الله مصباح بود. پيگيري‌ها بيشتر از طرف آيت‌الله موحدي‌كرماني انجام مي‌شد. آن هم با توجه به اصراري بود كه دوستان ما در جبهه پايداري داشتند. اين پيگيري‌ها منجر به تشكيل جلسه‌اي شد كه آن جلسه هيچ خروجي نداشت. همان جمع هشت نفره - آقايان حداد عادل، زاكاني، فدايي، بادامچيان، حبيبي، آقاتهراني، محصولي و باهنر- به سه آيت‌الله نامه نوشتند و از آنها خواستند تا با توافق خودشان مجموعه اصولگرايان را به يك جمع‌بندي برسانند. سه آيت‌الله هم بعد از گفت‌وگو‌هايي كه با هم داشتند نامه‌اي به اين هشت نفر نوشتند و خطاب به آنها گفتند كه شما بياييد و اصولگرايان را به ما معرفي كنيد و بگوييد شامل چه كساني مي‌شوند. شايد اگر اين نامه پاسخ داده مي‌شد آن وقت اقداماتي صورت مي‌گرفت. اما نتيجه‌اي كه آيت‌الله موحدي‌كرماني از آن جلسات گرفتند اين بود كه عزمي براي اينكه اين گروه سه نفره بخواهد رهبري كار را بر عهده بگيرد وجود ندارد.
چه كسي اصولگراست؟
حالا در فاصله دو هفته مانده به ثبت‌نام كانديداها و كمتر از سه ماه مانده به برگزاري انتخابات اصولگرايان هنوز نمي‌توانند به تعريفي واحد و مصداقي از چهره‌هاي اصولگرا برسند. مصباحي‌مقدم البته خبرهايي هم دارد كه نمي‌خواهد با اعلام آن جبهه آشفته اصولگرايي را بيشتر با خطر انشعاب و تفرقه مواجه كند. به همين دليل در همان مصاحبه گفت: البته نامه هم به اين شكل به آنها منتقل نشد. شايد در آينده بشود توضيحات بيشتري درباره آن داد. نا‌اميدي مصباحي‌مقدم به اينجا ختم نشد و او پرده ديگري از اختلاف ميان نيروهاي سياسي اصولگرا را اين‌گونه نمايش داد: ائتلاف سه حزب موتلفه، پايداري و ايثارگران هم در شرايط جديد بهم ريخته و ديگر ادامه نخواهد يافت. به نظر ائتلاف‌كنندگان اين حركت گامي بود براي اينكه بخواهند گام‌هاي بعدي را در راستاي وحدت اصولگرايان بردارند. اما قدم‌هاي بعدي با محوريت اين ائتلاف سه گانه نمي‌توانست به نتيجه برسد، چرا كه ديگران حاضر نبودند به دعوت آنها بيايند و محوريت آنها را بپذيرند. تاكيد اكثريت گروه‌هاي اصولگرا بر اين بود كه جامعه روحانيت محور قرار بگيرد. حالا اصولگرايان هم در رهبري و هم در نيروهاي عملياتي دچار اختلاف جدي شده‌اند؛ اختلافي كه مي‌تواند دوره دهم مجلس شوراي اسلامي را تقديم رقيبي كند كه با اجماع برآمده از خرداد 92 به دنبال كسب اكثريت مجلس است. با اين حال سخنان مصباحي‌مقدم واكنش چهره‌هاي ديگر اصولگرا را هم بر انگيخته است؛ چهره‌هايي كه گويي هنوز نمي‌خواهند اجازه دهند بدنه نحيف هواداران‌شان اختلافات را باور كنند.
تلاش براي مخفي كردن اختلاف
آيت‌الله حسن ممدوحي، عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم در اين رابطه گفت: برگزاري جلسات مشترك آيات موحدي، يزدي و مصباح باعث وحدت و يكپارچگي در بين مردم و اصولگرايان شده است. اميدواريم جلسات سه‌جانبه كه در راستاي وحدت بين اصولگرايان برگزار مي‌شود تداوم پيدا كند. تلاش براي جلوگيري از شكست جلساتي كه بي‌نتيجه پايان يافته محدود به آيت‌الله ممدوحي نبود و ديروز سيدكمال‌الدين سجادي، سخنگوي جبهه پيروان خط امام و رهبري هم در گفت‌وگويي با تسنيم تلاش كرد شرايط را نسبتا مطلوب جلوه دهد و گفت: انسجام فعلي اصولگرايان حاصل جلسات سه جانبه آيات عظام مصباح‌يزدي، يزدي و موحدي‌كرماني است. ما جزييات اين جلسات سه‌جانبه را نداريم، اما كليات اين جلسات اين است كه علما برضرورت وحدت ميان نيروهاي اصولگرا تاكيد داشته و در اين زمينه كمك‌هايي را تاكنون انجام داده‌اند و اميدواريم در آينده نيز انجام دهند؛ به ويژه اينكه اين سه بزرگوار نمايندگان گروه‌هايي هستند كه به لحاظ جامعه‌شناسي سياسي گروه‌هاي مرجع محسوب مي‌شوند. گروه مرجع گروهي است كه عمل، نظر و جهت‌گيري‌هايش در ديگران تاثير زيادي دارد. وقتي به‌طور مثال جامعه روحانيت و جامعه مدرسين در مورد انتخابات مجلس شوراي اسلامي موضع‌گيري مي‌كنند، حتماً مورد تبعيت احزاب و شخصيت‌هاي اصولگرايان قرار مي‌گيرد و در بين آنها تاثير خواهد داشت. وي به تلاش جامعه روحانيت براي برگزاري جلسات وحدت اشاره كرد و افزود: جامعه روحانيت مبارز نيز به تبعيت از اين جلسات سه‌جانبه تلاش‌هاي زيادي را براي وحدت انجام داده و در حال انجام است و اين تلاش‌ها ثمرات نشست‌هاي پربركت علما بوده است. باعث خوشحالي ماست كه جلسات آيات عظام مصباح، يزدي و موحدي‌كرماني ادامه يابد، چراكه نتايج اين جلسات در ميان اصولگرايان بسيار عالي است و ضرورت وحدت با توجه به جنس و نوع انتخابات بيشتر است. دبيركل حزب موتلفه اسلامي هم يك پاي جلسات سه‌حزبي است. جلساتي كه با بي‌ميلي ديگر احزاب و شخصيت‌هاي اصولگرا نتوانست محور وحدت باشد و شكست ديگري در كارنامه آنها ثبت كرد. او هم ديروز تلاش كرد تا اثر گفته‌هاي صريح مصباحي‌مقدم را خنثي كند. به همين دليل گفت: برگزاري جلسات سه‌جانبه حضرات آيات موحدي‌كرماني، مصباح و يزدي در راستاي وحدت بين اصولگرايان اميدواركننده است. البته بنده خيلي در جلسات حضور نداشتم و در جريان همه جزييات و كليات محتواي اين جلسات قرار ندارم، اما معتقدم كه برگزاري جلسات در راستاي وحدت بين اصولگرايان اميدواركننده است و براي جمع اصولگرايان كشور اثرات مفيدي بر جاي گذاشته است. معتقديم اگر تفاوت سليقه‌اي بين اصولگرايان وجود داشته باشد، همه اصولگرايان فصل‌الخطاب بودن اين بزرگواران را قبول دارند. حبيبي شكست جلسات سه‌جانبه خود با دو دبيركل ديگر اصولگرا را نيز نمي‌پذيرد. او ديروز به جلسات همگرايي و جلسات مشترك حزب موتلفه، جمعيت ايثارگران و جبهه پايداري اشاره كرد و گفت: اين جلسات موضوع همگرايي نيروهاي انقلاب را دنبال مي‌كند و در تقويت ائتلاف اصولگرايان استان‌ها موثر بوده كه بعد از اين نيز اثرات بيشتري خواهد داشت.
اختلاف كهنه مانع اصلي
با وجود تلاش چهره‌هايي نظير آيت‌الله ممدوحي، نبي حبيبي و كمال الدين سجادي به نظر مي‌رسد اختلافات كهنه ميان شوراي فقهاي اصولگرا كار خودش را كرده و آنها ديگر حاضر نيستند بر سر مصاديق انتخاباتي زير يك سقف و دور يك ميز بنشينند. همزمان شكست جلسات سه حزب اصولگرا به دليل بي‌توجهي به ساير چهره‌ها و جريانات جبهه اصولگرايان مزيد بر علت شده تا موج سردرگمي اصولگرايان ارتفاع بيشتري بگيرد. اما هنوز اين پايان كار نيست. به موازات تلاش‌هاي شكست‌خورده اصولگرايان چهار چهره تاثيرگذار اين جريان گعده‌هاي سياسي خود را جاي ديگري پيگيري مي‌كنند. ناطق نوري، علي لاريجاني، علي اكبر ولايتي و آيت‌الله مقتدايي تلاش خود را براي مديريت جريان اصولگرا شتاب بيشتري بخشيده‌اند. اما آيا اين چهار وزنه اثرگذار مي‌توانند پرچم وحدت اصولگرايان را بلند كنند؟