آيا اردوغان به قول خود وفادار خواهد ماند؟
سيامك ايران‌دوست/ با سرنگوني بمب‌افكن سوخو 24 روسيه در آسمان سوريه توسط دو جنگنده كشور تركيه، تنش در روابط مسكو- آنكارا شكل جديدي به خود گرفت. روسيه اقدامات تنبيهي در بخش‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي و حتي سفر جهانگردان ترك به روسيه را اعمال كرد و خواستار عذرخواهي تركيه شد. دولتمردان آنكارا از عذرخواهي استنكاف و با بيان اينكه هواپيماي نظامي روسيه وارد آسمان اين كشور شده است، سعي كردند براي اقدام خود توجيه قانوني بتراشند. با پيچيده شدن اوضاع، اردوغان تلاش كرد در حاشيه اجلاس تغييرات آب و هوايي در پاريس با رييس‌جمهور روسيه ديدار كند كه اين طنازي نه‌تنها با عدم استقبال طرف روس مواجه شد بلكه پوتين پاسخ درخواست تركيه را اين گونه داد: ما همواره مدافع مبارزه با تروريسم هستيم و متاسفانه تا زماني كه برخي كشورها از گروه‌هاي تروريستي استفاده سياسي و دوگانه مي‌كنند و به قطعنامه شوراي امنيت مبني بر ممنوعيت فروش نفت از سوي اين گروه‌ها وقعي نمي‌گذارند ما موفق نخواهيم شد بر تروريسم فايق شويم. اسناد و شواهد كافي وجود دارد كه داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي منابع نفت استحصالي خود را به تركيه مي‌فروشند. رييس‌جمهور روسيه در اظهارنظري ديگر تاكيد كرد، تركيه براي حفظ و تداوم قاچاق نفت هواپيماي جنگي روسيه را سرنگون كرد. اظهارات روشن پوتين چنان براي رييس‌جمهور تركيه كه بسيار علاقه‌مند به گفت‌و‌گو با رسانه‌ها است، گران آمد كه تصميم گرفت در جهت تبرئه خود از اتهام وارده شرطي را با هدف تطهير خود و انحراف افكار عمومي جهان تعيين كند.
وي گفت: چنانچه اين افترا ثابت شود من از مقام خود كناره‌گيري مي‌كنم. با اين كشمكش لفظي حجت تمام و روسيه مصمم شد يكي از گزينه‌هاي مواجهه با تركيه را بر پايه ارايه اسناد و مدارك مبني بر ادعاهاي خود قرار دهد. در مسير تكميل اين پازل وزير خارجه روسيه اعلام كرد درباره عمليات قاچاق نفت در سوريه و عراق به تركيه به زودي مدارك و ادله خود را به سازمان ملل متحد ارايه خواهيم داد. سرنگوني هواپيماي روسيه نشان مي‌دهد برخي به دنبال ناكام گذاشتن روند حل سياسي بحران سوريه هستند. همچنين وزير دفاع روسيه تصريح كرد: اردوغان و خانواده‌اش در تجارت نفت با داعش دست داشته‌اند و سالانه دو ميليارد دلار از فروش نفت به دست مي‌آورند. معاون وزير دفاع روسيه در جلسه‌اي براي خبرنگاران در وزارت دفاع اين كشور اسناد و مداركي مبني بر قاچاق نفت گروه تروريستي داعش در عراق و سوريه را به آنها نشان داد و پس از آن دولت مسكو اعلام كرد اسناد و شواهد را در اختيار شوراي امنيت ملل متحد مي‌گذارد.
آناتولي آنتونوف اعلام كرد: يك تيم متحد از جنايتكاران و مقامات دولتي تركيه در كار دزدي نفت از كشورهاي همسايه دست دارند. اين نفت از طريق خط لوله‌هايي متشكل از هزاران تانكر عرضه سوخت به تركيه منتقل مي‌شود. با ورود برخي بازيگران جديد ازجمله احزاب اپوزيسيون در تركيه با هدف شفاف‌سازي و شايد تسويه‌حساب‌هاي حزبي، موضوع جنبه گسترده‌تري به خود گرفت. آران اردام، عضو كميسيون روابط خارجي پارلمان تركيه در يك گفت‌وگوي مطبوعاتي خاطرنشان كرد كه اطلاعات نشان مي‌دهد كاميون‌ها و كانتينرهايي كه ماه گذشته توسط هواپيماهاي روس بمباران شدند حاوي محموله نفتي بودند كه از شمال سوريه به عراق و از آنجا به تركيه قاچاق شده بودند. وي گفت اطلاعاتي در دست دارد كه ثابت مي‌كند اين كاميون‌ها و كانتينرها كه تعداد آن به 500 عدد مي‌رسد همگي به شركت بايراك تركيه مرتبط بوده‌اند كه اين شركت به خانواده اردوغان تعلق دارد. وي مي‌افزايد رابطه نفتي اردوغان با داعش بخش اصلي سياست‌هاي وي در قبال تمامي گروه‌هاي تروريستي موجود در سوريه است. از سوي ديگر روزنامه حريت نيز با انتشار عكس‌هايي از كاميون‌هاي متعلق به سازمان اطلاعات تركيه كه در حال انتقال سلاح و تجهيزات نظامي به سوريه بودند بر مطلب فوق صحه گذاشت. ياسر ياكيس، وزير خارجه اسبق تركيه (به نقل از انتخاب) در اظهارنظري گفت، نفت داعش از سوريه به شمال عراق و از آنجا به تركيه منتقل (بندر جيحان) و سپس به واسطه دلالان به بندر اسدود دراسراييل مي‌رود. وي ميزان نفت داعش را روزانه 30هزار بشكه عنوان كرد كه هر بشكه سودي مابين 15 تا 18 دلار دارد سپس اسراييل نفت را به قيمت 30 تا 35 دلار به كشورهاي حاشيه درياي مديترانه ارسال مي‌كند. ياكيس مدعي است داعش ازدرآمد حاصل از فروش نفت سلاح و مهمات خريداري مي‌كند. در ايران نيز محسن رضايي، دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام روز جمعه 13 آذر مدعي شد مستشاران ايران در سوريه از تمامي مسيرهاي كاميون‌هاي نفت داعش به تركيه عكسبرداري و فيلمبرداري كرده‌اند و اين اسناد قابل ارايه و انتشار است. وي افزود: اگر دولت تركيه در جريان فروش نفت داعش در كشور خود نيست ما آمادگي داريم اين اطلاعات را در اختيار آنها قرار بدهيم. موضوع به اينجا ختم نشد و يكشنبه 15 آذرماه نماينده حزب چپ پارلمان آلمان سارا واگن كنشت در سخناني در پارلمان اين كشور تاكيد كرد هر كس درصدد جنگ با تشكيلات داعش است بايد شجاعت پايان دادن به اقدامات هم پيمانش يعني تركيه و عربستان سعودي به عنوان پدرخوانده، باني و حامي مالي تروريست‌ها را داشته باشد. وي افزود: مايه آبروريزي است كه عمليات قاچاق نفت تاكنون از طريق مرزهاي تركيه ادامه دارد و از طريق همين مرزها روزانه حدود يكصد تروريست به گروه تروريستي داعش مي‌پيوندند. به جاي بمباران سوريه بهتر بود اردوغان را به پايان دادن به بازي كثيفش تشويق مي‌كرديم. تاكيد بر موضوع انتقال نفت داعش به تركيه، باعث شده تركيه اعتماد خود را در سياست‌هاي منطقه‌اي از دست داده و با منفي‌نگري مفرط و متوهمانه با توسل به ادبيات خارج از نزاكت ديپلماتيك، روز به روز خود را در تقابل با كشورهاي خط مقدم مقابله با تروريسم ببيند. با اين همه شواهد آشكار بايد منتظر ماند و ديد كه آيا اردوغان به سخن خود مبني بر كناره‌گيري از قدرت در صورت ارايه مستندات خريد نفت از داعش، وفادار خواهد ماند يا سخن وي از سر درماندگي و اضطرار بوده و با چرخشي تاكتيكي از اساس منكر اظهارات خود خواهد شد.