كنفرانس مطبوعاتي پوتين: تمايل دوستي با غرب؟
ديميتري پوليكانوف / كنفرانس مطبوعاتي پايان سال ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه هميشه يكي از قابل پيش‌بيني‌ترين رويدادهاي سال است. اين بار هم يك فرصت خوب براي توضيح غيررسمي درباره مباحث مطرح شده در حوزه رياست‌جمهوري روسيه و موضع روسيه در مورد مسائل مهم بين‌المللي بود. پوتين هيچ كار شگفتي نكرد، اما برخي از مسائل اساسي سياست خارجي مسكو را به شيوه‌اي روشن بيان كرد. درباره اين رويداد بايد چند چيز را به ياد داشته باشيد. اول از همه، پوتين تمايز روشني بين كشورها و رهبران آنها قايل است. به نظر مي‌رسيد كه او اين‌بار به عمد از شخصي‌سازي روابط اجتناب كرد. در سخنراني پوتين پيام‌هاي مختلف بود؛ «ما براي همكاري با مردم تركيه، اوكراين و گرجستان آماده‌ايم حتي اگر آنها متاسفانه دولت غيردوستانه دارند.»
ممكن است دلايل متعددي براي آن وجود داشته باشد. يكي از دلايل آن سرخوردگي در مورد نقش رهبران و ظرفيت تصميم‌سازي آنها در كشورهاي خارج از روسيه است، آنها مي‌آيند و مي‌روند و توانايي مانور سياست خارجي و داخلي آنها محدود است. عامل ديگر مي‌تواند نااميدي و روابط خراب شده با شركاي سابق، مانند رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه يا آنجلا مركل، صدراعظم آلمان باشد. در نهايت، به نظر مي‌رسد يك نشانه مثبت براي ديپلماسي عمومي روسيه اين است كه پوتين تلاش كرد بر روابط بازرگاني يا انسان‌دوستانه كه مي‌تواند با وجود فقدان اراده سياسي از سوي رژيم توسعه يابد، تاكيد كند؛ اينكه اينجا نيازي به اعمال فشار بر شركت‌هاي تركيه و دانشجويان در روسيه وجود ندارد. پوتين گفت امكان از سرگيري جريان گردشگري به مصر وجود دارد اگر اين كشور با همكاري بيشتر امنيتي موافقت كند. گفت يك فرصت ايجاد رژيم لغو ويزا با گرجستان وجود دارد و حتي از اوكراين به عنوان «ملت برادر» ياد كرد و اينكه روسيه براي تجارت دوجانبه علاقه دارد و خواستار مسدود شدن مبادلات نيست.
يكي ديگر از نتايج مهم اين كنفرانس براي پوتين اثبات اين بود كه روسيه از انزوا خارج شده است. تعدادي از رسانه‌هاي خارجي حاضر به ديدگاه‌هاي رييس‌جمهور روسيه علاقه نشان دادند، به ويژه اينكه مسكو در چند ماه گذشته در به حاشيه راندن سياست غرب موفق شده است. شعارهاي پوتين نشان مي‌دهد كه مسكو مي‌خواهد موقعيت خود را به عنوان يك كشور باز نشان دهد كه آماده براي مشاركت معقول و مصالحه در مورد بسياري از مسائل است.
در نهايت، تن صداي پوتين در رابطه با ايالات متحده بسيار ملايم‌تر شده بود. هيچ اتهامي مطرح نشد، واشنگتن براي حمايت از نيروهاي «نادرست» در خاورميانه شماتت نشد و حتي در سخنراني پوتين هيچ اتهامي درباره رفتار تركيه يا قاچاق نفت از سوريه و عراق نبود. علاوه بر اين، رييس‌جمهور روسيه تاكيد كرد كه مسكو حتي مايل به كار با هركسي است كه در ايالات متحده پس از انتخابات به قدرت برسد.
به نظر مي‌رسد كه دوطرف فعالانه به دنبال سازش سياسي در حل تعارض در سوريه هستند و در اين زمينه پيشرفت كرده‌اند. حداقل، پوتين آشكارا حمايت خود را از پيش‌نويس قطعنامه امريكا در سازمان ملل ابراز و اشاره كرد كه گام‌هاي كليدي براي حل و فصل بحران، تدوين يك قانون اساسي جديد، نظارت بين‌المللي بر انتخابات و پس از آن تغيير قدرت، در صورت لزوم برداشته شده است. روسيه اعلام كرد حتي براي صرف نظر از استقرار يك پايگاه دايمي در لاذقيه و محدود كردن حمايت از ارتش سوريه و متحدانش آماده شده است. بنابراين، كنفرانس مطبوعاتي پوتين نكات برجسته و اصلي سياست خارجي روسيه در سال 2016 را نشان داد و مشخص كرد اين روند براي ايجاد روابط حسنه درباره مسائل تاكتيكي بين مسكو و غرب است.
منبع: راشا دايركت