دولت‌ها چقدر به نفت وابسته‌اند؟
وابستگي بودجه به نفت در سال آينده به 25 درصد مي‌رسد. اين را رييس‌جمهور در گزارش خود اعلام كرده است. در صورت تحقق اين هدف مي‌توان گفت وابستگي بودجه به نفت در يك دهه نزديك به يك سوم خواهد شد.
بر اساس بررسي‌هاي صورت گرفته در مركز پژوهش‌هاي مجلس، دولت پيشين، يكي از بالاترين نرخ‌هاي وابستگي به نفت را در ايران تجربه كرده و از نظر بعضي اقتصاددانان نفتي‌ترين دولت تاريخ ايران لقب گرفته است. درآمدهاي بالاي نفت در دوران تصدي اين دولت سبب شد، حجم وابستگي بودجه به نفت رشدي قابل توجه را تجربه كند. هر چند در اين سال‌ها دولت مكلف بود نسبت به واريز مازاد درآمد ارزي به حساب ذخيره ارزي و سپس واريز بخشي از درآمد نفت به صندوق توسعه ملي براي ايجاد ذخيره ارزي مقبول اقدام كند اما در عمل برداشت‌هاي مكرر مانع از تحقق اين هدف شد. احمد توكلي، نماينده اصولگراي مجلس پيش از اين از واژه «جارو كردن» براي نشان دادن شيوه برخورد دولت دهم با صندوق توسعه ملي استفاده و اعلام كرد: ذخيره ارزي جارو شده است. برآوردها حكايت از آن دارد در شرايطي كه دولت احمدي‌نژاد با بودجه‌اي كه 3/43 درصد آن به نفت وابستگي داشت در نهاد رياست‌جمهوري مستقر شد، با اتخاذ سياست‌هايي حجم وابستگي را حتي تا 69 درصد نيز بالا برد. كاهش وابستگي بودجه به نفت در تمام سال‌هاي گذشته در دستور كار مسوولان قرار داشته است. در حالي كه خاتمي نخستين دوره رياست‌جمهوري‌اش را با وابستگي 68 درصدي بودجه به نفت به پايان برد در دومين دور رياست‌جمهوري توانست وابستگي بودجه به نفت را با كاهشي 25 درصدي روبه‌رو كند اما در نخستين سال فعاليت دولت عدالت‌محور حجم وابستگي بودجه به نفت مجددا رشدي 25 درصدي را تجربه كرد تا دستاوردهاي چهار ساله از ميان برود. تشديد تحريم‌ها از سال 1390 به بعد سبب شد سهم نفت در بودجه به محدوده 50 درصدي برسد. محمدباقر نوبخت كاهش وابستگي بودجه به نفت در سال‌هاي اخير را نه از روي اختيار كه جبر و اضطرار ناشي از كاهش توامان صادرات و قيمت نفت مي‌داند اما مي‌گويد دولت قصد دارد كاهش وابستگي به نفت را حتي در دوره رونق نفتي نيز ادامه دهد. بررسي وضعيت بودجه كشور از سال 1384 تا پايان سال 1394 نشان مي‌دهد در 10 سال گذشته بالاترين نرخ وابستگي به نفت در سال‌هاي 1385 و 1387 اتفاق افتاده است. در اين سال‌ها بيش از 69 درصد بودجه از نفت تامين شده است. جدول زير وضعيت وابستگي بودجه به نفت در 10 سال گذشته را نشان مي‌دهد