نمايشي با تم عاشقانه

  پيام رضايي/ «او شمال من، جنوب من، شرق و غرب من بود» عنوان نمايشي به نويسندگي سجاد افشاريان و كارگرداني محمد وليزادگان است كه از امروز در تماشاخانه باران به صحنه خواهد رفت. اثري كه آيدين آغداشلو، نقاش و پژوهشگر برجسته معاصر آن را افتتاح خواهد كرد. «يك‌سال بود كه تعدادي متن مي‌خواندم و مي‌خواستم ايراني باشد، قصه‌دار باشد، نوستالژيك باشد و همه اينها در اين متن هست.» اين نظر محمد وليزادگان، كارگردان اين نمايش در گفت‌وگويش با «اعتماد» است. او مي‌گويد اين نمايش پس از اولين دوره تمرين با وقفه‌اي يك‌ساله مواجه شده بود: «ما شش ماه تمرين كرديم كه البته منفك بود. يك‌بار سه ماه تمرين كرديم و يك‌سال وقفه افتاد و دوباره شروع كرديم. اين كار را در جشنواره دانشجويي پارسال اجرا كرديم و بعد دنبال سالن بوديم كه خودش داستاني است». او هم گلايه‌ها و درددل‌هايي درباره سالن دارد كه اين روزها حرف دل بسياري از اهالي تئاتر است. وليزادگان درباره گرفتن سالن براي اجرا مي‌گويد: «معلوم است كه راحت نيست! نه براي من بلكه براي هيچ كس ديگري. خيلي همه‌چيز سليقه‌اي است و اين ترسناك است. همان موقع كه متن را خواندم، حدود دو سال و نيم پيش، قبل از هر چيز، قبل از تمرين حتي، متن را به تماشاخانه انتظامي خانه هنرمندان دادم. اجراي ما را ديدند. دو نفر موافق بودندو نفر سوم موافق نبود و نشد!» نمايش «او شمال من، جنوب من، شرق و غرب من بود» در يك سالن خصوصي به صحنه مي‌رود. با اين‌همه كارگردان اين نمايش معتقد است سالن‌هاي خصوصي علاوه بر پيامدهاي مثبت، خطراتي نيز براي تئاتر دارد: «به نظرم خيلي مثبت است ولي خيلي خطرناك هم هست. در سال‌هاي 82 اگر من تئاتر مي‌ديدم فضا طور ديگري بود. فضاي اينترنت نبود اين‌همه آدم نبود و اجراها برگزيده بودند. الان اجراها چنين شرايطي ندارند. درباره نسل خودم حرف مي‌زنم. سالن‌هاي خصوصي همانطور كه تب تئاتر را در جان مردم انداخته، همانقدر هم كيفيت تئاتر را پايين آورده است. اگر بخواهم در يك جمله بگويم رويكردشان مثبت اما عملكردشان مثبت نيست.»اما سجاد افشاريان كه امسال با حضور در مسابقه استندآپ كمدي خندوانه براي مخاطبان تلويزيون هم شناخته شد، به عنوان نويسنده و تهيه كننده در اين كار حضور دارد. « نمايش «او شمال من...» نمايشي است كه خيلي به روابط بين انسان‌ها مي‌پردازد و تم عاشقانه‌اي دارد كه دغدغه‌اش اجتماعي است. چهار شخصيت به نام‌هاي شمس الدين، يسنا، پاييز و ميراث دارد. يك پدر و پسر و يك مادر و دختر هستند كه قصه پيرامون حضور اينها شكل مي‌گيرد.» اين توضيحات سجاد افشاريان در نمايش در گفت‌وگو با «اعتماد» است. افشاريان در اين گفت‌وگو تاكيد مي‌كند كه علاقه وافري به تئاتر قصه‌گو دارد: «من تقريبا مي‌توانم بگويم سليقه و علاقه خود من تئاتر قصه گو است و فكر مي‌كنم در بزرگ‌ترين درام‌هاي جهان هم كسي قصه را رد نمي‌كند. حتي در ابزورد‌ترين آثار، همه قصه يك خطي است. اگر تماشاگر را به عنوان پارتنر اصلي‌ تئاتر تلقي كنيم همه اتفاقات حل مي‌شود. براي همين گاهي تئاتر مي‌سازيم و تماشاگر را ناديده مي‌گيريم و اين مي‌شود كه نمي‌دانيم كي ساختيم، كجا ساختيم، براي كدام تماشاگر ساختيم. اگر به اين فكر كنيم براي چه كساني كار كرديم كه قرار است كار ما را ببينند آن وقت فكر مي‌كنم كارهاي بهتري انجام مي‌دهيم». افشاريان كه در مقام نويسنده، بازيگر و كارگردان در تئاتر حضور داشته است، مي‌پذيرد كه در دوره حاضر به نوعي با فقدان نمايشنامه‌نويس مواجه هستيم: «ما فقدان نمايشنامه‌نويس داريم. زماني كه من اولين نسخه نمايشنامه‌هايم را به آدم‌هاي مختلف مي‌دادم تا بخوانند و نظر بدهند، از ميان آنها نفرات كمي مرا صدا زدند كه با من حرف بزنند. يكي از آن نازنين‌ها محمد چرمشير بودكه مرا صدا زد. گفت تو نمايشنامه‌نويس نمي‌شوي! گفتم چرا؟ گفت چون فقط بايد بنشيني و نمايشنامه بنويسي اما تو همه كار مي‌كني! كارگرداني و بازيگري. مي‌خواست به من بفهماند كه اين كار خيلي تخصصي است. اما شايد اگر بياييد و دستمزد يك نمايشنامه‌نويس را با فيلمنامه‌نويس و سريال‌نويس مقايسه كنيد خيلي چيزها دستگيرتان شود. اين را با كسي كه در كارگاه ايده پردازي تيزر مي‌نويسد، مقايسه كنيد!». «او شمال من...» هفتمين تجربه افشاريان در مقام تهيه كننده است و مي‌گويد روشش با روش‌هاي اغلب عجولانه اين روزهاي تئاتر متفاوت است. «خود من الان هفتمين كارم را دارم تهيه مي‌كنم. براي من فرق مي‌كند. چون روش‌هاي ويژه‌اي دارم. آدم‌هايي را كه ويژه هستند، انتخاب مي‌كنم. آدم‌هايي كه به هر دليل آنجا كه بايد نيستند. خودم شرايط راحتي را طي نكردم و وقتي فكر مي‌كنم كساني در چنين وضعيتي هستند سعي مي‌كنم اين اتفاق براي‌شان رخ بدهد.»نمايش «او شمال من، جنوب من، شرق و غرب من بود» از امروز شش دي‌ماه در تماشاخانه باران به صحنه مي‌رود. عامر مسافر، مهدي حسيني نيا، بيتا معيريان، سوگل خليق بازيگران اصلي اين تئاتر هستند.