مجلس در دوراهي؛ بودجه و انتخابات

گروه اقتصادي| انتخابات مجلس شوراي اسلامي نزديك است؛ حالا نماينده‌هايي كه شايد خيلي‌هاشان حتي در روزهاي عادي هم در صحن غايب بودند، بيش از پيش گرفتار شده‌اند. دولت «خوش‌حساب» دو سال گذشته هم اين‌بار براي تقديم لايحه بودجه به مجلس دير كرده است. فصل انتخابات مجلس و بررسي لايحه بودجه را بايد كنار بررسي لايحه برنامه ششم گذاشت؛ لايحه‌اي كه آن هم مانند بودجه با تاخيري مدت‌دار به مجلس رسيده است. كشاكش ميان نماينده‌هايي كه حواس‌شان به راي‌آوردن پرت است و دولتي كه خوشحال از اجراي برجام، به دنبال سر و سامان دادن كمي بالا گرفته است. افراد بدنه دولت در هر نشست و گفت‌وگويي از توان عملي مجلس براي بررسي لايحه بودجه سخن مي‌گويند و مجلسي‌ها هم از هر تريبوني سود مي‌جويند تا دم از بودجه چنددوازدهم بزنند. بودجه‌اي كه رييس سازمان برنامه، شنبه‌اي كه گذشت و در نشست خبري‌اش به صراحت گفت: «نداريم.»
اتفاقا در همان نشست محمدباقر نوبخت چند‌بار لابه‌لاي سخنانش دولت پيش را سرزنش كرد و چند بار هم به اشكال مختلف توضيح داد كه نماينده‌ها اگر كمي وقت بگذارند، مي‌توانند لايحه را حتي 10 روزه هم به صحن برسانند. او با يادآوري دوران نمايندگي خودش گفت: زمان ما، هرگاه بودجه به مجلس مي‌آمد ما سه شيفت مي‌مانديم تا بودجه را هرچه سريع‌تر به دولت برسانيم. سخنگوي دولت تاكيد مي‌كرد كه براساس قانون نهايت زماني كه مجلس مي‌تواند استفاده كند 40 روز است؛ در حالي كه تا پايان سال 60 روزي مانده و اگر نمايندگان بخواهند بودجه را تصويب كنند زمان به اندازه كافي دارند.
با اين همه قانون آيين‌نامه داخلي مجلس نشان مي‌دهد كه از زمان توزيع لايحه بودجه، نمايندگان و كميسيون‌هاي تخصصي 15 روز و كميسيون تلفيق هم به 15 روز زمان براي بررسي نياز دارند؛ هرچند كه براي تصويب مفاد لايحه بودجه در صحن مجلس زماني تعيين نشده، اما معمولا اين روند چيزي بين 10 تا 15 روز زمان مي‌برد. در همين حال و بر اساس اين زمان‌بندي، نمايندگان سه هفته فرصت هم براي انتخابات نياز دارند هرچند كه اگر به گفته نوبخت نماينده‌ها چند شيفت كار كنند يا زمان تبليغات انتخاباتي خودشان را به 10 روز كاهش دهند رسيدگي به بودجه امكان‌پذير خواهد بود. نوبخت دل پري هم از دولت پيش داشت. او چند بار به ديركردهاي طولاني‌مدت دولت احمدي‌نژاد در ارايه لايحه بودجه اشاره كرد. يكي دو بار هم با طعنه گفت: «ما كه CD نصفه و نيمه به مجلس نمي‌دهيم.» و جاي ديگري هم با خنده گفت: «ما كاغذ سفيد به پارلمان نمي‌بريم. » اشاره او به زماني بود كه محمود احمدي‌نژاد به جاي اعداد و ارقام و لايحه بودجه، تنها جلد بودجه را بر چند كاغذ سفيد زده و آن را به جاي كتابچه بودجه به دست علي لاريجاني (رييس وقت مجلس) سپرده بود. بعد كه از او علت كارش را پرسيده بودند، تنها به گفتن اين جمله اكتفا كرده بود كه خب يك مراسمي است كه بايد انجام شود ديگر؛ اتفاق خاصي نمي‌افتد !
روي ديگر سكه اما آنهايي هستند كه كرسي‌هاي پارلمان را مي‌خواهند. آيا آنها حاضرند دغدغه و زمان‌شان را به جاي حضور در حوزه‌هاي انتخابيه و تلاش براي كسب راي، در نشست‌هاي تخصصي و كميسيون‌هاي بررسي لايحه بودجه و حتي برنامه ششم «هدر» دهند؟ رنگ و بوي گفت‌وگوهاي‌شان كه اين‌طور نشان نمي‌دهد. شايد از همين‌رو است كه عضو هيات رييسه مجلس، با اشاره به تاخير دولت در ارايه لوايح بودجه و برنامه ششم به مجلس و زمان‌بر بودن تصويب‌ آنها، گفته است: ارايه لايحه چنددوازدهم از سوي دولت به مجلس اجتناب‌ناپذير است. عبدالرضا مصري به خانه ملت توضيح داده كه اواخر مرداد ماه امسال زمان ارايه لايحه برنامه ششم به مجلس بوده كه با توجه به اين تاخير، رسيدگي به اين لايحه با توجه به اينكه سند بالادستي بودجه است بايد در اولويت باشد. اين نماينده ادامه داده است: در حال حاضر مجلس بايد بر بررسي برنامه ششم توسعه متمركز شود؛ چرا كه تصويب آن زمان‌بر خواهد بود. او تاكيد كرده كه همزماني تقديم اين دو لايحه آن هم در اين زمان مختصر، ارايه لايحه چنددوازدهم از سوي دولت به مجلس را اجتناب‌ناپذير كرده است. مصري گفته است: مجلس ابتدا قانون برنامه ششم توسعه را مصوب خواهد كرد و بعيد است تا پايان امسال لوايح مذكور را به تصويب برسانيم. او ادامه داده كه مجلس براي تسريع در روند رسيدگي به لوايح برنامه ششم، بودجه 1395 و احكام دايمي اقدام به تشكيل كميسيون‌هاي مجزا كرده است. او با اشاره به مناسبت‌هاي پيش‌رو همچون دهه فجر و انتخابات، تاكيد كرده است: به دليل اين مسائل و به دليل تاخير دولت در ارايه لايحه بودجه، تصويب بودجه 1395 به سال آينده موكول خواهد شد. سخنگوي هيات رييسه مجلس شوراي اسلامي، گفته كه براي باز بودن دست دولت جهت دريافت و پرداخت‌‌هاي سال 1395، بايد لايحه چند دوازدهم به مجلس ارايه شود.

آنچه گذشت
با اين همه، در تمام سال‌هايي كه مجلسي‌ها با دولت محمود احمدي‌نژاد كار كردند، نشان دادند كه مي‌توانند در فرصت‌هاي محدود‌تر هم بودجه را بررسي و تصويب كنند. شايد با نظري به گذشته روشن شود كه اصلا نيازي به بودجه چند دوازدهم نيست.
در سال‌هاي 1386 تا 1389 به طور متوسط 48 تا 53 روز براي بررسي لوايح بودجه زمان گذاشته شده است. بر اين اساس مي‌توان انتظار داشت كه نماينده‌هاي مجلس برنامه‌ريزي سال آينده را به وقت اضافه نكشانند.