روايت قاضي‌زاده هاشمي از موانعي كه دولت بايد از آن عبور كند
برجام دو؛ پيشنهاد پزشك دولت
گروه سياسي| برجام كافي نيست. اين را حتي دولتي‌ها هم مي‌دانند. دولتي كه وزير بهداشت از «برجام دو» سخن گفته است؛ نسخه اصلي حل مشكلات كشور. اين حرف را قبلا خيلي از دولتي‌ها گفته‌اند، البته نه با اين صراحت. اما سخن از شروع تازه براي كشور در همين چند روز بعد از اجراي برجام كم نبوده است. حتي خود رييس‌جمهوري هم اشاره كرده كه حالا وقت سرمايه‌گذاري براي خروج از وضعيت فعلي اقتصاد و معيشت است. در آن سو منتقدان و رقباي دولت هم همين حرف را مي‌زنند، اما قدري متفاوت‌تر. براي آنها دوران «پسا برجام» يعني شرع مچ‌گيري تازه از دولت يازدهم. شخصيت‌ها و رسانه‌هاي اين جريان هم از همان لحظه اول شروع اجراي برجام براي دولتي‌ها خط و نشان كشيده‌اند كه ديگر «بهانه»اي براي «توجيه» مشكلات ندارد. مخصوصا اينكه برخي اظهارنظرهاي رييس‌جمهور و همكاران او در دولت در ماه‌هاي اخير دستاويز خوبي براي اين طيف‌ها شده بود. مهم‌ترين نمونه آن همان ربط دادن رفع مشكل بي‌آبي به تحريم‌ها بود. حالا گويا خود دولتي‌ها هم مي‌دانند كه ثبات اين وضعيت براي‌شان علامت خطر بزرگي است. وزير بهداشت مي‌گويد كه در چنين شرايطي دولت و كشور بايد «برجام دو» داشته باشند. چيزي كه او در اثبات دلايل آن حرف‌هاي جدي براي گفتن دارد اما توضيح نمي‌دهد كه آيا به عنوان يك عضو كابينه «برجام دو» مد نظرش آيا وجود خارجي هم پيدا كرده است يا خير. هر چند برخي از دولتي‌ها هم به طور تلويحي لوايح بودجه سال آينده و خصوصا برنامه ششم را به همين «برجام دو» تعبير كرده‌اند.
وزير بهداشت: حالا وقتش است
سيد حسن هاشمي، در يادداشتي كه در صفحه اينستاگرام خود منتشر كرد، نوشت: «تحريم‌ها ظلم بزرگي به ملت بود، اما فقط به اقتصاد ملي ما صدمه نزد. نبايد از لطمه‌هاي بزرگ اجتماعي تحريم‌ها غافل شد. سلامت ملت ما هم آماج ظلم بود. دسترسي دانشمندان پر استعداد ما نيز به منابع علمي محدود بود، دارو و تجهيزات پزشكي و... هم تحريم بود.» هاشمي تاكيد كرد: «تحريم مانعي بزرگ در مسير توسعه و بهانه‌اي براي فشار و توطئه عليه كشور بود.» وزير بهداشت افزود: «رييس‌جمهوري با درك درست اين مطلب؛ تحت هدايت‌هاي رهبر انقلاب و با به‌كارگيري تيم توانمند مذاكراتي شامل دكتر ظريف، دكتر صالحي و همكاران ارجمندشان، موفق شدند با كار فشرده دو و نيم ساله، و در برابر قدرت‌هاي جهاني، هم حقوق هسته‌اي را حفظ كنند و هم زنگار ناميمون تحريم از چرخ دنده‌هاي قطار پيشرفت كشور بزدايند.» وي افزود: «مذاكره‌كنندگان ايراني پيروزي آفريدند و تاريخ و ملت ما به آنها افتخار مي‌كند. اما حفظ اين پيروزي از كسب آن مهم‌تر است. نوبت «برجام دو» است. رييس‌جمهوري هم گفت كه شرط لازم براي پيشرفت سريع‌تر كشور، رفع تحريم ظالمانه بود اما شرط كافي؛ با هم بودن و براي هم بودن است.» هاشمي همچنين در يادداشت خود نوشت: «منافع ملت ما خيلي اوقات در داخل و به دست خودمان لطمه مي‌خورد. تجربه‌هاي تلخي از دهه‌هاي گذشته داريم. چرا نتوانيم «برجام دو» را در داخل سامان دهيم؟ از محيط زيست و آلودگي هوا گرفته تا اعتياد و اشتغال و... مردم ما را دل نگران كرده است. چرا نتوانيم آنجا كه موضوع، منافع جامعه است؛ دور جناح و سياست ديوار بكشيم، دور هم بنشينيم، موضوع را حل كنيم و همه با هم لبخند بزنيم؟» هاشمي افزود: «اين روزها به سالگرد پيروزي شكوهمند انقلاب هم نزديك مي‌شويم. در ميانه منطقه‌اي پر آشوب و حكامي مستبد، نظام مردم سالارمان با اقتدار ايستاده است. انتخابات پرشكوه اسفند، تضمين پايداري انقلاب است. اكنون اقتضاي سال همدلي و همزباني است كه فقها و روحانيت بزرگوار؛ اين بار نيز زمينه‌اي فراهم كنند تا با نگاهي كلان و پرهيز از ترجيح منافع جناحي بر منافع ملي؛ نظام و ملت از دانش و تجربه همه همراهان صديق انقلاب و جمهوري اسلامي بهره گيرد و از دانش و تجربه آنان محروم نشود.» وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تاكيد كرد: «برجام دو، همان مسيري است كه ما را به كاهش شكاف‌هاي اجتماعي، تحكيم وحدت ملي و همگرايي سليقه‌هاي مختلف براي حداكثري كردن منافع ملي برساند. و نتيجه آن؛ جهش اقتصادي كشور، كاهش آسيب‌هاي اجتماعي، رفع تدريجي بيكاري، رضايت و نشاط مردم و اميدواري آينده‌سازان كشور خواهد بود.»
پژواك «برجام دو» در ميان دولتي‌ها
بقيه دولتي‌ها هم به اندازه حسن قاضي‌زاده هاشمي به دوران پسا برجام و تحولات آن چشم دوخته‌اند. اين را مي‌شود از جريان تدوين و تقديم لايحه برنامه ششم به مجلس فهميد. همان‌جايي كه حسن روحاني تاكيد داشت برنامه تهيه شده در دولت او استفاده از فضاي پسابرجام را هدف قرار داده است. او دو روز بعد هم در همايش «اجراي برجام؛ فصلي نو در اقتصاد ايران» گفت كه «اگر مي‌خواهيم براي جوان بيكار اشتغال ايجاد كنيم به يك رشد اقتصادي هشت درصدي نياز داريم و اگر بخواهيم رشد هشت درصدي داشته باشيم و تمام امكانات داخلي به ميدان بيايند به سالانه حدود 50 ميليارد دلار جذب سرمايه خارجي نياز داريم و كارآفرينان و بخش خصوصي كشور بايد سرمايه خارجي را جذب كند و دولت هم بايد به سهم خود، سرمايه و تكنولوژي بياورد. » ارتباطي كه رييس‌جمهوري بين اشتغال جوانان و آوردن سرمايه‌گذاري خارجي به كشور ايجاد مي‌كند به روشني از ذهنيت او و همكارانش در دولت يازدهم پرده بر مي‌دارد. كما اينكه نام همين همايش هم، يعني «اجراي برجام؛ فصلي نو در اقتصاد ايران» روشن‌تر از هر چيز ديگري اين موضوع را نشان مي‌دهد. اين البته تنها قسمتي از آن چيزي است كه وزير بهداشت نام «برجام دو» را بر آن گذاشته است. چرا كه او حرف‌هاي ديگري هم زده كه بيشتر رنگ و بوي سياسي دارد. آنجا كه مي‌گويد: «شرط لازم براي پيشرفت سريع‌تر كشور، رفع تحريم ظالمانه بود اما شرط كافي؛ با هم بودن و براي هم بودن است» و ادامه مي‌دهد: «چرا نتوانيم آنجا كه موضوع، منافع جامعه است؛ دور جناح و سياست ديوار بكشيم، دور هم بنشينيم، موضوع را حل كنيم و همه با هم لبخند بزنيم؟» اين هم موضوعي است كه قبلا توسط دولتي‌ها مطرح شده بود. موضوعي كه چند سالي عنوان «گفت‌وگوي ملي» يا «آشتي ملي» را در ادبيات سياسي داشت و حالا دولتي‌ها جور ديگري از آن حرف مي‌زنند. همانند محمد جواد ظريف كه در نخستين گفت‌وگوي تلويزيوني خود بعد از اجراي برجام از منتقدان دولت خواسته بود كه نقطه پاياني بر نقدهاي خود بگذارند.
منتقدان مقابل «برجام دو»
«برجام دو» هر چند توسط وزير بهداشت نام‌گذاري شده اما رد پاي همه قسمت‌هاي آن را مي‌توان در سخنان ديگر اعضاي دولت پيدا كرد. مسوولاني كه مي‌دانند قسمت زيادي از حيات سياسي آنها در گرو موفقيت همين پروژه است. اما همين موضوع را منتقدان و مخالفان دولت هم به خوبي مي‌دانند. همان‌ها كه تمام حرف‌شان در روزهاي اخير پايان «بهانه»هاي دولت با اجراي برجام بود. چيزي كه دولتي‌ها اگر از آن موفق بيرون نيايند خود مهم‌ترين «بهانه» را به دست رقيبي سپرده‌اند كه اصلا نمي‌تواند چشم خود را بر احتمالات چهار ساله شدن دولت حسن روحاني ببندد.