سياست‌زدايي و سياسي‌كاري
علي اصغر سيدآبادي
بحث‌هاي روز سياسي نه‌تنها براي سياستمداران كه براي روزنامه‌نگاران و نويسندگان هم جذاب است. اين جذابيت هم فقط خاص كشور ما نيست. اين جذابيت به حدي است كه دست اندركاران نمايشگاه فرانكفورت در آخرين دوره بخش ويژه‌يي براي اين موضوع گشودند و از نويسندگان براي بحث در حوزه مسائل سياسي جهان و ارايه بسته‌يي پيشنهادي براي سياستمداران دعوت شد. يكي از دلايل ورود دست‌اندركاران نمايشگاه فرانكفورت به اين حوزه، جذابيت و اهميت آن در افكار عمومي است. اين روز‌ها كه نمايشگاه مطبوعات كشور برگزار مي‌شود، مروري به چندين دوره برگزاري جشنواره و نمايشگاه مطبوعات نيز در ما خاطره‌هايي را از اهميت و جذابيت سياست در اين نمايشگاه زنده مي‌كند. پررونق‌ترين و پرشور‌ترين دوره‌هاي نمايشگاه كتاب و مطبوعات، دوره‌هايي بود كه فضاي گفت‌وگويي زنده و پرهيجان درمي‌گرفت و سياستمداران، روزنامه‌نگاران و نويسندگان به بحث درباره مسائل مهم جامعه مي‌پرداختند. در اين گفت‌وگو‌ها فرهيخته‌ترين افراد از جريان‌ها و گرايش‌هاي مختلف سياسي و فكري مي‌توانستند حضور داشته باشند و دست‌اندركاران نمايشگاه تنها زمينه را براي چنين گفت‌وگويي فراهم مي‌كردند. احتمالا بخشي از جريان گفت‌وگو متاثر از آنچه در جامعه مي‌گذشت، خود به خود و بدون اينكه مديريت شود، يا با مديريت ناملموس و حداقلي، شكل مي‌گرفت و به همين دليل واقعي، پويا و تاثيرگذار بود. چه‌بسا اگر برگزاركنندگان مي‌خواستند اين فضا را مديريت حداكثري كنند، از جذابيت و تاثيرگذاري‌اش مي‌كاستند. اين فضا در نمايشگاه‌هايي كه نزديك به تحولات سياسي - مانند انتخابات- برگزار مي‌شد، پررونق‌تر بود و نشست‌هاي كوچك و پرشوري بين موافقان و مخالفان يك ديدگاه در غرفه‌ها درمي‌گرفت. اين نشست‌هاي پرشور همانقدر كه اطراف غرفه برخي از روزنامه‌ها و نشريات اصلاح‌طلب ديده مي‌شد، در غرفه رسانه‌هايي مانند روزنامه كيهان نيز تشكيل مي‌شد و هم در آگاهي سياسي نسل جوان موثر بود و هم در تخليه هيجانات و در نتيجه عقلاني‌تر شدن فضاي سياسي كشور.
نخستين شرط شكل‌گيري چنين فضايي، حضور گرايش‌هاي رقيب است و پذيرفتن وجود رقابت. در غير اين صورت به جاي «گفت‌وگو» ، «گفت و شنود» جايگزين مي‌شود. گروهي كه امكان حضور دارند، مي‌گويند و براي بقيه صرفا امكان شنيدن فراهم است. دوره گذشته تاحدودي چنين اتفاقي رخ داده بود. حضور نابرابر گرايش‌هاي مختلف در نمايشگاه‌ها، عدم پذيرش اصل رقابت و مديريت حداكثري و مداخله‌گرانه برگزاركنندگان در گفت‌وگوهاي احتمالي باعث شده بود كه گفت‌و‌شنود جاي گفت‌وگو را بگيرد. در نظامي كه بزرگ‌ترين مدعايش فرهنگ است و خود را نظامي فرهنگي تعريف مي‌كند، چنين چيزي پذيرفته نيست. نظام فرهنگي وقتي شكل مي‌گيرد كه خط‌كش همه حوزه‌ها در دست اهل فرهنگ باشد و تمام سياست‌ها و برنامه‌ها و فعاليت‌ها با اين خط‌كش سنجيده شود.