خشكسالي ايران به روايت لوموند
روزنامه لوموند، در گزارش تحليلي خود، آينده زيست محيطي ايران را به تصوير كشيده است. ناصر كرمي، اقليمشناس و بهروز دهزاد بومشناس در اين گزارش از آينده كويري سخن ميگويند. در ترجمهيي كه كرمي در صفحه مجازي خود از اين گزارش آورده آمده است كه طي دو سال اخير، درياچه اروميه كه يكي از بزرگترين درياچههاي خاورميانه بود، تا ميزان ۹۵ درصد خشك شد. حسن روحاني، رييسجمهور براي نجات اين درياچه تصميم گرفت بودجهيي معادل ۷۳۰ ميليارد تومان را به آن اختصاص دهد. طرح ديگري نيز تحت عنوان «نكاشت» در دستور كار قرار گرفته كه در صورت تصويب، به كشاورزان منطقه زرينه رود كه به درياچه اروميه ميريزد، براي هر هكتار زميني كه در آن كشت انجام ندهند، سالانه معادل ۵ ميليون تومان يارانه تعلق خواهد گرفت.
مشكلات آب شرب، از ديگر مواردي است كه اين گزارش به آن ميپردازد. تهران به عنوان پايتخت، در تابستان گذشته با مشكلات مختلف آبي مواجه بود، ۳ سد از ۵ سدي كه آب پايتخت را تامين ميكنند عملا خالي شدند و مقامات را مجبور كردند تا سياست جيرهبندي را اتخاذ كنند. در شهر اصفهان نيز، خشك شدن زايندهرود بهشدت احساسات ايرانيان را برانگيخت. بيشترين استفاده از منابع آبي به كشاورزي بازميگردد، بيش از
90 درصد آب قابل استحصال، آبي كه نزديك به 70 درصد آن هم هرز ميرود. اين هرز رفتن را در سيستم آب شرب هم شاهديم، آبي كه در لوله كشي شهري به دليل پوسيدگي يا قديمي بودن آن نشت ميكند و از دسترس خارج ميشود. حفر چاههاي غيرمجاز در سطحي وسيع از ديگر آسيبهايي است كه اين حوزه با آن مواجه است. 650 هزار حلقه چاه غيرمجاز، سطح آبهاي زيرزميني را در دشتهاي كشور پايين آورده و باعث شده اين منبع آبي، منبع قابل اعتمادي براي مصرف در روز مبادا هم نباشد. اين گزارش ميافزايد: «گسترش صنايع كه نياز به ذخيره آب قابل توجهي دارد، به ويژه در منطقه كويري اصفهان، بر وخامت اين وضعيت افزوده. درحالي كه ميزان بارندگي طي ۴۰ سال اخير تا ۱۶ درصد كاهش يافته، ۲۵۰ ميليمتر در سال، معادل با يك سوم ميانگين جهاني و اينكه سهچهارم اين بارانها تنها بر يك چهارم خاك ايران فرو ميريزد، مناطق كويري وسيعي ايجاد شده و مردم نيز تلاش چنداني براي صرفه جويي انجام نميدهند.
دادههاي رسمي در اين زمينه حاكي از آن است كه هر نفر روزانه ۲۵۰ ليتر آب مصرف ميكند و اين دو برابر بيشتر از ميانگين جهاني يعني ۱۳۰ ليتر آب براي هر نفر است.»پژوهشگران به اتفاق آراء براين باورند كه بحران آب در زمان رياستجمهوري محمود احمدينژاد، آشكار شد. او به ويژه در خشك شدن زايندهرود دست داشت، چرا كه حكم كور كردن چاههاي غيرقانوني در استان چهارمحال و بختياري را كه اين رودخانه از آنجا سرچشمه ميگيرد لغو كرد. بهروز دهزاد، استاد بومشناسي در اين خصوص ميگويد: «دولت يازدهم تصميم گرفته سدهاي خاكي جديد نسازد، درحالي كه در دوران رياستجمهوري محمود احمدينژاد، ۱۰۰ پروژه ساخت سد آغاز شد.» به نظر ميرسد كه رييسجمهور روحاني، نسبت به مشكلات زيستمحيطي حساسيت بيشتري نسبت به دولت قبل دارد. دور شدن از خودكفايي ملي در زمينه كشاورزي و توليد محصولات غذايي از ديگر نظراتي است كه در ماههاي اخير از كارشناسان اين حوزه شنيده ميشود، آنها معتقدند ايران كشوري خشك است كه پتانسيل كشاورزي براي 80 ميليون جمعيت را ندارد. بهتر است آب را براي مصارف ديگر ذخيره كنيم.