اروپا از ابزارهاي فشار در برابر امريكا استفاده كند

با دستيابي به توافق هسته‌اي ايران و گروه 1+5 و اجرايي شدن برجام، انتظار طبيعي تجار و بازرگانان ايراني و البته فعالان اقتصادي كشورهاي ديگر اين بود كه گشايش‌هاي عمده‌اي در مراودات تجاري و اقتصادي ايران با كشورهاي مختلف دنيا حاصل شود. به عبارت ديگر، فعالان اقتصادي ايران و بسياري از كشورهاي مختلف دنيا، اين انتظار را داشتند كه با دستيابي به توافق هسته‌اي ميان ايران و شش قدرت جهاني و با رفع تحريم‌هاي ظالمانه، مبادلات بانكي و مناسبات تجاري و اقتصادي ايران و كشورهاي مختلف دنيا تسهيل شود. در اين راستا، با اجرايي شدن برجام و ورود به دوران پساتحريم، هيات‌هاي مختلف تجاري و اقتصادي از كشورهاي مختلف دنيا براي سرمايه‌گذاري و انجام مذاكره در اين خصوص به ايران آمده‌اند و كمتر روزي بوده است كه وزارتخانه‌هاي اقتصادي و اتاق بازرگاني ايران شاهد حضور و پذيرايي از هيات‌هاي تجاري و اقتصادي نباشند. اين روند از ابتداي دستيابي به برجام آغاز شده و تا به امروز نيز ادامه داشته است. با اين حال، حضور بسياري از هيات‌هاي تجاري در ايران به دليل برخي از موانع آنچنان نتوانسته است نمود عيني و عملي به خود گيرد و در صورتي كه گروه 1+5 نتواند اين موانع را رفع و در راستاي اجراي برجام تسهيلات لازم را فراهم كند، مي‌توان گفت آنها نتوانسته‌اند به تعهدات خويش بر اساس برجام عمل كنند، زيرا با اجرايي شدن برجام اين انتظار وجود داشت كه آنها ضمن رفع تحريم‌ها، تسهيلات لازم را براي عادي‌سازي روابط ايران و كشورهاي مختلف دنيا فراهم كنند و از اين طريق حسن نيت‌شان را نشان دهند. هنگامي كه ميان ايران و گروه 1+5 توانستند به توافق هسته‌اي دست يابند و شوراي امنيت سازمان ملل متحد با قطعنامه خويش بر آن مهر تاييد مي‌زند و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هم با گزارشي بر فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ايران مهر تاييد مي‌زند و پرونده ابعاد احتمالي فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران را براي هميشه مختومه مي‌كند، اين انتظار هم وجود دارد كه آنها تحريم‌ها را نه روي كاغذ بلكه در عمل نيز لغو كنند. در اين راستا، متاسفانه امريكا تا به امروز نقشي دو گانه را ايفا كرده است؛ از يك سو، وزير امور خارجه امريكا بيان مي‌كند كه كشورش در برقراري مناسبات ميان ايران و   بانك‌هاي اروپايي مشكلي ندارد و امريكا مانعي ايجاد نمي‌كند اما از يك سو، فضاي رواني و هراس همكاري با ايران را از بين نمي‌برد. ما در گذشته نه چندان دور شاهد بوده‌ايم امريكا بسياري از بانك‌هاي معتبر و بزرگ را به دليل انجام مناسبات بانكي و همكاري با ايران، آنها را جريمه مي‌كرد. از سوي ديگر، آنها با نگه داشتن چماق تحريم‌هاي ديگر، فضاي هراس همكاري با ايران را باقي گذاشته‌اند و اين موجب مي‌شود تا صرف بيان شفاهي از زبان جان كري، آنها جرات همكاري با ايران نداشته باشند و لازم است تا وزارت خزانه‌داري امريكا به شكل مكتوب تضمين‌هاي لازم را به بانك‌هاي اروپايي مبني بر رفع تحريم‌ها بدهد. اين اقدامي است كه امريكا بايد انجام دهد تا بانك‌هاي بزرگ اروپايي براي حضور در ايران تمايل پيدا كنند. ما روزانه در اتاق بازرگاني از زبان‌ هيات‌هاي مختلف تجاري مي‌شنويم كه آنها تمايل و علاقه بسياري براي سرمايه‌گذاري در ايران دارند اما بيان مي‌كنند كه براي نقل و انتقالات پولي و مالي دچار مشكل هستيم و امريكا در اين‌باره دوگانه برخورد مي‌كند. اين در حالي است كه برجام، توافقي ميان ايران و گروه 1+5 است. به ديگر سخن، برجام توافقي دوطرفه است و لازم است تا هر دو طرف به تعهدات خود پايبند باشند. در حالي ايران تا به امروز و براساس گزارش‌هاي مديركل آژانس بين‌المللي انرژي به تعهدات خود پايبند بوده است، طرف مقابل در اجرايي ساختن و پايبندي به برخي از تعهدات خود آنچنان عمل نكرده است و بر اين اساس آنها نمي‌توانند انتظار داشته باشند كه اين روند تا ابد ادامه مي‌يابد. من فكر مي‌كنم تداوم فضاي كنوني تنها به ادامه اجراي برجام ضربه مي‌زند. با اين وجود، لازم است تا بانك‌هاي اروپايي نيز با توجه به شرايط موجود، در بازي دوگانه امريكا وارد نشوند و با توجه به توانمندي‌هاي خود، فشارهاي لازم را بر امريكا وارد كنند تا واشنگتن بيش از پيش در راستاي تسهيل زمينه‌ها و خروج از موانع گام بردارد. بازار ايران، بازار مستعدي است كه اگر امروز بانك‌ها و شركت‌هاي مختلف اروپايي آن را از دست بدهند، تضميني براي به دست آوردن مجدد آن در آينده وجود ندارد و همين موجب مي‌شود تا اروپا از ابزارهاي فشار خود در برابر امريكا استفاده كند. البته لازم است تا بانك‌هاي ايران نيز براي برقراري هرچه زودتر مراودات بانكي و مالي بيش از اين دست بر روي دست نگذارند و چشم انتظار اقدامات دولت نباشند. به عبارت ديگر، بانك مركزي و ديگر بانك‌هاي ايراني بايد از توانمندي‌هاي خود در جهت بسترسازي و حضور سرمايه‌گذاران خارجي استفاده كنند. بانك‌هاي ايراني بايد اعتمادسازي‌هاي لازم را انجام دهند و تضمين‌هاي كافي را براي حضور سرمايه‌گذاران فراهم كنند.