رضي هيرمندي:
تجديد چاپ؛ ضرورتي كه خود كتاب مشخص مي‌كند
رضي هيرمندي، نويسنده و مترجم كه كار ادبي خود را با ترجمه كتاب «درخت بخشنده» شل سيلوراستاين براي كودكان و نوجوانان در سال 1355 آغاز كرد، معتقد است «براي تجديد چاپ كتاب ما نبايد تصميم بگيريم، بلكه كتاب بايد ضرورت تجديد چاپ خودش را نشان بدهد. » هرچند به باور اين مترجم تجديد چاپ كتاب يك ضرورت است اما اين ضرورت «ضرورتي دروني است و بايد خود كتاب و مخاطبانش به آن برسند.» ضرورتي كه شامل همه آثار و نه تنها آثار حوزه كودك و نوجوان مي‌شود.
هيرمندي به كتاب «قصه‌هاي خوب براي بچه‌هاي خوب» مرحوم مهدي آذريزدي اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «اين مجموعه تا زماني كه براي بچه‌ها گيرايي داشته باشد بايد چاپ شود. حتي درباره كتابي مانند «ماهي سياه كوچولو» اين ضرورت پس از نزديك به نيم قرن خودش را در انگليس نشان مي‌دهد و اين كتاب را به زبان انگليسي ترجمه مي‌كنند. »
اما مترجم آثار مارتين وادل بر اين نكته هم تاكيد دارد كه اهميت تجديد چاپ آثار قديمي تا آنجاست كه «نبايد بگذاريم كتاب غريب بماند. اگر كتابي هنوز مخاطب دارد و آن را تجديد چاپ نكنيم نه تنها كتاب؛ بلكه پديدآورنده كتاب را نيز در غل و زنجير كرده‌ايم. »
اما همانطور كه هيرمندي مي‌گويد و گاهي ضرورت تجديد چاپ آثار بعد از گذشت زمان خودش را نشان مي‌دهد از همين روي مي‌توان مقايسه‌اي ميان آثار قديمي و جديد داشته باشيم. براي اين مقايسه در ميان كتاب‌هاي حوزه ترجمه هيرمندي آثار را به دو گروه داستاني و غيرداستاني تقسيم‌بندي كرد. به گفته او «ادبيات غيرداستاني پيش از انقلاب به هيچ‌وجه نمود چشمگيري نداشت و به نوعي فقرزده بوديم. بعد از انقلاب هم هرچند مساله كودك نمود بيشتري پيدا مي‌كند اما فقر در اين حوزه ادامه دارد، مگر در شاخه خاصي از ادبيات غيرداستاني و آن هم شاخه ترجمه. »
از همين روي هيرمندي معتقد است «در حوزه ترجمه دانشنامه و دايره‌المعارف‌هاي علمي چند جلدي براي كودكان آثار ارزشمندي از سوي ناشران غيردولتي منتشر شد. اما در تاليف نزديك به صفر هستيم. » البته هيرمندي تاكيد مي‌كند اين مساله به معناي عدم توليد علم نيست؛ بلكه در حوزه استخراج علم و بازنويسي آن به زبان كودكان كم‌كاري كرده‌ايم. به عبارت ديگر «حتي در زمينه تاريخ، جغرافيا، طبيعت و حيات‌وحش ايران و جهان هم غافل بوده‌ايم و كاري انجام نداده‌ايم. »
اما به باور هيرمندي در حوزه ترجمه ادبيات داستاني وضعيت متفاوت است؛ چراكه توليدات زيادي در اين راستا داشته‌ايم.
هيرمندي تاكيد مي‌كند: «اگر زماني فقط آثار نويسندگان بزرگ و شاخصي چون هوشنگ مرادي‌كرماني مطرح مي‌شد اما امروزه آثار متعدد داستاني متفاوت و متناسب با روحيه كودك و نوجوان امروزي داريم. »
اين درحالي‌است كه به گفته اين نويسنده پيش از انقلاب، كودك و نوجوان شهري در ادبيات مطرح نشده بود و اگر هم بود كينه اجتماعي‌اش، طبقه اجتماعي او را نشان مي‌داد. اما هيرمندي تاكيد مي‌كند «متاسفانه كيفيت اين آثار به هيچ‌وجه با كميت آنها برابري نداشته است. البته در عرضه اين آثار در خارج از كشور مي‌بينيم تصويرگري آثار ما حرف بيشتري براي گفتن دارد. علت آن هم اين است كه ما در حوزه ادبيات داستاني در چهارچوب حركت كرده‌ايم. اين چهارچوب‌ها چه به صورت سانسور دروني و چه به صورت سانسور بيروني مانعي بوده‌‌اند. درحالي كه در حوزه تصويرگري اين محدوديت‌ها نبوده است.»