غلامرضا امامي:
شادي، بازي، جذابيت
سه عنصر كتاب كودك
در همين راستا غلامرضا امامي، نويسنده و مترجم حوزه كودك و نوجوان هم با تاكيد بر اين نكته كه 100 درصد موافق تجديد چاپ آثار قديمي هستم گفت: «انتشارات كانون كتاب‌هاي قديمي بسيار فاخر و نفيسي براي كودكان و نوجوانان دارد كه از نظر متن و تصوير براي اين گروه سني در زمان خودش بسيار جذاب بوده‌اند و هنوز هم مي‌توانند جذاب باشند. تماشاي طلوع يا غروب خورشيد هر روز زيباست. بنابراين دليلي براي تجديدچاپ نشدن اين آثار نيست.» فارغ از بحث تجديد چاپ آثار قديمي و ضرورت اين كار يكي از بحث‌هاي مهم كيفيت آثار است. هرچند نيازهاي كودكان امروز متفاوت از كودكان ديروز است اما به نظر مي‌رسد كتاب‌هاي مناسب براي كودكان ديروز همچنان قابليت پاسخگويي به نيازهاي كودكان امروز را دارند. در اين زمينه مي‌توان بحث كيفيت آثار را مد نظر داشت و به مقايسه‌اي ميان آثار قديمي و جديد پرداخت. از نظر اين مترجم «كيفيت آثار قديمي با آثار جديد اصلا قابل مقايسه نيست.» از آن‌جا كه امامي سابقه مديريت انتشارات كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان را در كارنامه كاري خود دارد، مي‌گويد: «در دوراني كه من ابتدا ويراستار و سپس مدير انتشارات كانون بودم بيشتر در فكر الگوسازي و كيفيت كتاب‌ها بوديم. كتاب كودك و نوجوان بايد جالب و جذاب باشد. متاسفانه خيلي از كارها از كيفيت دور و به كميت نزديك شده و به نوعي كميت قالب بر كيفيت است. » اين مترجم علت اين موضوع را تحولاتي مي‌داند كه مدام در كانون صورت مي‌گيرد و معتقد است: «تغيير و رفت و آمدها باعث مي‌شود كانون از اهداف اوليه فرهنگي دور شود. آن‌گونه كه از اسم كانون مشخص است بايد به پرورش فكري كودكان و نوجوانان توجه داشته باشد. امروزه كتابخانه‌هاي كانون و تعداد كتاب‌هايي كه منتشر مي‌شود خيلي زيادتر شده است. آن زمان كه من مسووليت را برعهده داشتم در سال حداكثر 10 كتاب منتشر مي‌شد. اما اكنون نمي‌دانم آيا افزايش تعداد آثار منتشر شده به نياز كودكان و نوجوانان هم پاسخ مي‌دهد؟» ايران كشوري متنوع از نظر فرهنگ، قوميت، نژاد و زبان است. نيازسنجي براي انتشار آثار حوزه كودك و نوجوان نيز بايد باتوجه به تمامي اين تفاوت‌ها صورت بگيرد. به گفته امامي «متاسفانه كتاب‌ها با تصميم بزرگ‌تر براي كودكان منتشر مي‌شوند. نمي‌دانم نياز اوليه بچه‌هاي امروز ايران با توجه به فرهنگ‌ها و قوميت‌هاي مختلف چيست؟ زماني كه من مدير انتشارات كانون بودم هدف نزديك كردن كودكان و نوجوانان اقوام مختلف به يكديگر بود. » او به تلاش و فعاليت انجام گرفته در زمان مديريت خودش بر انتشارات كانون اشاره مي‌كند و توضيح مي‌دهد: «در اين راستا نخستين كاري كه انجام داديم انتشار كتاب‌هاي كودكان به زبان‌هاي ديگر مانند زبان بلوچي، كردي يا آذري بود. هرچند زبان رسمي كشور زبان فارسي است اما نمي‌توان فرهنگ‌ها و قوميت‌هاي ديگر را ناديده گرفت. تعليم رسمي مانند همه جاي دنيا بايد به زبان رسمي كشور باشد. اما در جايي مثل كانون پرورش فكري نمي‌توانيم به زبان‌هاي محلي بي‌تفاوت باشيم. بايد نيازها را بسنجيم نه اينكه خودمان تشخيص دهيم و همان را تحميل كنيم. » البته اين نيازسنجي و از سوي ديگر توليد اثر در حوزه كودك و نوجوان به باور بسياري از كارشناسان امري دشوار است. همان‌گونه كه امامي تاكيد مي‌كند: «امروزه كار در حوزه كتاب كودك و نوجوان سخت‌تر از دوره ما است؛ چراكه در آن دوران شبكه‌هاي اجتماعي، اينترنت و ماهواره نبود. در دوره‌اي كه تمامي اينها وجود دارد و همه بچه‌ها هم امكان دسترسي به آن را دارند بايد كتاب‌هايي كه منتشر مي‌شود جذاب‌تر از همه شبكه‌هاي اجتماعي مثل فيسبوك و تلگرام و اينستاگرام باشند. » از همين روي اين نويسنده كودك و نوجوان معتقد است: «در هر شرايطي ادبيات كودك و نوجوان بايد به سه عنصر شادي، زيبايي و بازي خيلي اهميت بدهد. اين عناصر بايد در آثار ادبي كودكان و نوجوانان موج بزند و هرگز آثار اين حوزه نبايد خشك و مصنوعي باشد. از طرف ديگر اعمال سليقه هم نبايد بشود. » در ارتباط با اعمال سليقه امامي نمونه‌اي را مطرح كرد كه براي يكي از آثار خودش اتفاق افتاده است. به گفته او تصويرهاي كتاب «قنديل كوچك» (نوشته و تصويرگري غسان كنفاني) با ترجمه امامي كه از سوي انتشارات كانون منتشر شد، تغيير كرد. درحالي كه تصويرگري خود نويسنده بسيار متناسب با متن بود. يا كتاب ديگري با نام «قدس روياي ما» دربرگيرنده نوشته و نقاشي كودكان فلسطيني با ديباچه‌اي به قلم امامي بوده كه به گفته او علاوه بر حذف نام امامي به عنوان مترجم حتي مقدمه نيز پس و پيش منتشر شده است. آن هم در ارتباط با كتابي كه در 210 هزار نسخه به چاپ رسيده است.