سهم دقيق گردشگري در اشتغال چقدر است؟
اين وضعيت نامشخص را عدد بده
الهام معيني‌جزني
«از هر ۱۱شغل در جهان يك شغل به صنعت گردشگري اختصاص دارد.» اين گفته مديركل دفتر بازاريابي و تبليغات گردشگري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور است كه اوايل هفته اخير در خلال برگزاري كارگاه آموزشي «مديريت گردشگري پايدار در محوطه‌هاي ميراث جهاني» در كرمانشاه عنوان شده است. در دولت يازدهم همواره بر گردشگري به‌عنوان يك عامل مهم اشتغال‌زا تاكيد شده، به‌طوري‌كه در طرحي با نام «حركت»، مقرر شده در چارچوب تقسيم‌كار بين سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي، برنامه‌هاي اجرايي توسعه اشتغال در صنعت گردشگري با توجه به ظرفيت و سرعت ايجاد اشتغال در اين حوزه به اجرا درآيد؛ اما آنچه مشخص است اين بوده كه باوجود صحبت‌ها و ارايه طرح‌هايي از اين قبيل، هنوز هيچ آماري از اثرگذاري اين حوزه در بازاركار به‌صورت شفاف در دسترس نيست. بيش از يك سال پيش، پاسخ معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي در پاسخ به سوال خبرنگاري كه پرسيده بود آيا در حال‌حاضر آماري از اشتغال ناشي از توسعه گردشگري در كشور موجود است، اين بود: «وقتي از رشد در موضوعي كه بخشي از آن به موضوعات انساني برمي‌گردد و آمار آن محض نيست صحبت مي‌كنيم، مي‌توانيم به شرايط و تغييرات حاصل شده استناد كنيم.» و هنگامي كه خبرنگار از او پرسيده بود كه چطور نمي‌توان آماري از اشتغال در بخش گردشگري داد در حالي كه معمولا آمار بيكاري و شغل در كشور ارايه مي‌شود، به‌گفتن اين جمله بسنده شده بود: «آمارها معمولا سالانه استخراج مي‌شود. وقتي مي‌توان آمارگيري كرد كه همه اطلاعات و آمارها جمع‌آوري شده باشد. اين آمارها فعلا در مرحله فراوري است. هرچند اين بحث‌ها اصلا آماري نيست. وقتي مي‌گوييم اقبال عمومي نسبت به گردشگري ايجاد شده نمي‌توانيم بگوييم اين اقبال پنج هزار، 10 هزار يا 15 هزار تا بوده است. اين تاثير را رسانه‌ها بايد ارزيابي كنند. شما به عنوان رسانه بايد در مناطق مختلف كشور اين ارزيابي را داشته باشيد كه اقبال عمومي از گردشگري چطور بوده است. وقتي مثبت باشد يعني رشد اتفاق افتاده است.»اينكه در مباحث مربوط به علوم انساني، مباحث كيفي را چگونه به آمارهاي كمي تبديل مي‌كنند، مبحثي نيست كه بازگو كردنش در اين مقال جذاب به‌نظر آيد و قطع به‌يقين تكرار مكررات خواهد بود، اما اينكه آيا آمار مربوط به سهم اشتغال در يك حوزه را بايد جزو مباحث آماري دانست يا خير، مبحث جداگانه ديگري است كه بايد درآن تعمق بيشتري كرد! توقع مي‌رود كه پس از رونمايي از طرح اشتغالزايي «حركت» و با توجه به تاكيد هميشگي رييس‌دولت بر اثرگذاري مثبت گردشگري در اشتغالزايي، آمار كمي و قابل استنادي از سوي مسوولان و سازمان‌هاي ذي‌ربط ارايه و امكان نقدوبررسي فعاليت‌هاي انجام شده در اين حوزه براي كارشناسان صنعت گردشگري به‌دور از هرگونه شعارزدگي فراهم آيد.