تشكيل صف فروشندگان هواپيما به ايران
كانادا با بمباردير مي‌آيد
گروه اقتصادي
وزير راه و شهرسازي در حالي روز گذشته اعلام كرد «فرآيند ورود هواپيماهاي خريداري شده از سوي ايران روند طبيعي خود را طي مي‌كند و هيچ نگراني درباره اين روند وجود ندارد» كه خبرها از تمايل شركت بمباردير كانادا براي ورود به بازار ايران پرده برمي‌دارد. مراوده با اين شركت كانادايي از آن جهت حايز اهميت است كه كانادا، به ويژه، در يك دهه گذشته به‌شدت نسبت به جمهوري اسلامي موضعي خصمانه داشت ولي نياز صنعت حمل و نقل هوايي در ايران به چند صد فروند هواپيما سبب شده كه اين شركت هم خواهان ورود به اين بازار است.
پس از برجام، حمل‌و‌نقل هوايي يكي از نخستين بخش‌هايي بود كه تلاش‌هاي خود را براي نوسازي ناوگانش آغاز كرد. ناوگان هوايي ايران با ميانگين 20 سال عمر تنها 265 هواپيما در اختيار دارد كه تعدادي از آنها با مشكلات فني دست به گريبان هستند. البته دولت نياز فعلي اين صنعت را خريد حداقل 500 هواپيماي ديگر اعلام كرده است. ايران در شاهراه هوايي قرار گرفته و داراي 60 فرودگاه فعال است. قابليت جابه‌جايي 85ميليون مسافر را دارد، اما به دليل تحريم‌هاي بين‌المللي از ابتداي انقلاب، سهم چنداني در بازارمنطقه ندارد. در ميان كشورهاي امارات، قطر، بحرين، عربستان، كويت، عمان، پاكستان، تركيه و جمهوري آذربايجان در حالي كه كشور ما يكي از پهناورترين اين كشورهاست، اما از نظر تعداد هواپيماي فعال پس از امارات، تركيه و عربستان در جايگاه چهارم و از نظر شاخص تعداد هواپيما در رده نهم قرار دارد.
منفعت اقتصادي و تغيير جهت سياسي
پس از توافق برجام، تلاش براي نوسازي صنعت حمل و نقل هوايي شدت گرفت و در گام نخست خريد 118 هواپيما به ارزش 10 ميليارد دلار از شركت ايرباس فرانسه در دستور قرار گرفت. هر چند در اين ميان مشكلات بانكي، اجراي اين توافق را به تعويق انداخت اما سرانجام با مجوز خزانه‌داري امريكا، علاوه بر اينكه خريد از اين شركت فرانسوي ممكن شد، بلكه شركت بويينگ امريكا هم از تمايل خود براي ورود به بازار ايران پرده برداشت؛ تمايلي كه با چراغ سبز وزارت راه در ايران همراه شد و به نظر مي‌رسد در روزهاي آينده قراردادي هم با اين شركت بسته شود.
در كنار اين دو غول هواپيماسازي، شركت ميتسوبيشي ژاپن هم در حال رايزني براي فروش هواپيماهاي كوچك به ايران است. حالا خبر مي‌رسد كه مهم‌ترين شركت هواپيمايي كانادا براي حضور در بازار ايران ابراز تمايل كرده است. كانادا پس از يك اتفاق جنجالي كه براي يكي از اتباعش در ايران افتاد، به كمپ مخالفان جدي جمهوري اسلامي ايران پيوست. در سال‌هاي گذشته اين كشور همواره عليه ايران مواضعي خصمانه مي‌گرفت؛ اما به نظر مي‌رسد همان‌طور كه منفعت اقتصادي امريكايي‌ها را به عقب‌نشيني واداشت، دولت كانادا هم به سود توليدكنندگان خود، از مواضع گذشته‌اش دست برداشته است. اين امر پس از بحران مالي سال 2008 ميلادي شدت بيشتري پيدا كرد و به نظر مي‌رسد دولت ليبرال كانادا كه نسبت به دولت محافظه‌كار پيشين، موضعي دوستانه‌تر نسبت به جمهوري اسلامي دارد، قصد مانع تراشي بر اين راه را ندارد.
خبرگزاري‌هاي بين‌المللي اعلام كرده‌اند كه شركت هواپيمايي بمباردير كه توليدكننده هواپيما و قطار است، در حال بررسي براي ورود به بازار ايران است. شبكه سي‌‌بي‌سي نيوز به نقل از يك منبع آگاه نوشت: مقامات بمباردير در شش ماه گذشته براي ارزيابي فضاي تجاري در دوران پساتحريم به ايران دو بار سفر كرده‌اند. اگرچه بمباردير اين سفرها را تاييد نمي‌كند، اما روشن است اين شركت كه 74 هزار كارمند در سراسر جهان دارد، علاقه‌مند به فعاليت تجاري در جمهوري اسلامي است. در همين حال ماريانلا دلاباررا، مدير ارتباطات بخش هواپيماي تجاري بمباردير در اين باره گفته است: ما يك تيم پيش‌بيني و استراتژي داريم كه به ارزيابي فرصت‌هاي قابل توجه در ايران مي‌پردازد.
نگران نباشيد، هواپيماها مي‌رسند
عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي اما روز گذشته، در رابطه با توافق با شركت‌هاي ايرباس و بويينگ به ايسنا گفت: شركت ايرباس فرانسه پس از توافقنامه‌اي كه با ايران به امضا رساند، كار خود را براي دريافت مجوزهاي لازم و نهايي شدن فروش هواپيما به ايران‌اير آغاز كرد كه خوشبختانه اين فرآيند در حوزه دريافت مجوز از اوفك به موفقيت رسيد و با نهايي شدن مذاكرات دو طرفه نخستين هواپيماها در آينده نزديك به ايران تحويل خواهند شد. او با بيان اينكه ايرباس درخواست مجوز خود از اوفك را در دو نوبت مجزا تحويل داده است، گفته است: نخستين مرحله مربوط به مجوز فروش 17 هواپيماي فوري به ايران در سال 2016 ميلادي است كه اين مجوز به‌طور كامل صادر شده و در اين موضوع هيچ ابهامي باقي نمانده است. ديگر درخواست مجوز ايرباس مربوط به فروش هواپيما به ايران در سال‌هاي آينده مي‌شود كه اين موضوع نيز روند طبيعي خود را طي مي‌كند و هيچ جاي نگراني در اين رابطه وجود ندارد، زيرا قرار نيست هيچ اتفاق عجيبي بيفتد. آخوندي در پاسخ به اين سوال كه آيا شركت بويينگ نيز براي فروش هواپيماهاي خود بايد شرايط ايرباس را طي كند، تاكيد كرده: شرايط بويينگ متفاوت است، زيرا آنها درخواست دريافت مجوز خود را براي كل توافق منعقد شده با ايران ارايه كرده‌اند و اوفك مجوز لازم براي تمام اين هواپيماها را صادر كرد. از اين رو با نهايي شدن مذاكرات و با توجه به مجوز صادر شده امكان آن وجود خواهد داشت كه تمام هواپيماهاي بويينگ خريداري شده از سوي ايران برهمين اساس وارد كشور شود.