معلماني براي فردا

14 مهرماه (5 اكتبر) مصادف با روز جهاني معلم است. مناسبتي كه به پاس قدرداني از تلاش و كوشش آموزگاران در بسط آگاهي و دانايي توسط ملل مختلف جهان با اجراي برنامه‌هاي متنوع ارج نهاده مي‌شود.   عنوان امسال اين روز از طرف سازمان يونسكو «اهميت به جايگاه معلمان و بهبود شأن و منزلت آنان» اعلام شده است تا مردم و حكمرانان بيش از پيش درباره جايگاه تعليم و تربيت و وضعيت اجتماعي و اقتصادي كارگزاران آموزشي تدبير و انديشه كنند.  براي تبيين اين موضوع و بررسي چگونگي بهبود موقعيت و شأن حرفه معلمي لازم است قبل از هر چيزي به اين سوال‌ها پاسخ داده شود: چرا بايد به جايگاه معلم در جامعه اهميت داد؟ پايگاه و جايگاه معلم در چه مرتبه‌اي از اهميت قرار دارد؟ بي‌توجهي به كار و خدمات معلمان چه تبعات و نتايجي را براي جوامع به دنبال خواهد داشت؟ معلمان با فرآيند شكل‌گيري شخصيت كودكان و نوجوانان سروكار دارند و مهارت‌هاي مورد نياز زندگي را به آنان مي‌آموزند تا از اين طريق زندگي حال و آينده آنها را به بهترين نحو رقم زنند و به سطحي از مهارت و توانايي برسانند كه در زندگي فردي و اجتماعي به هنگام مواجهه با چالش‌هاي مختلف قادر به بررسي، شناسايي مشكل و پيدا كردن راه‌حل مناسب باشند. بالغ بر 12 سال از بهترين زمان عمر اغلب افراد جامعه در كلاس‌هاي درس سپري مي‌شود و اين زمان كمي نيست تا فرد بتواند تجارب لازم را براي ايفاي نقش شهروندي كسب و از استعدادها و علايق خود براي زيست بهتر استفاده كند. امروزه متخصصان امر واقفند كه انسان محور توسعه است اما واقعيت امر اين است كه هر نيروي انساني ضامن توسعه و بالندگي به شمار نمي‌رود بلكه اين انسان ورزيده و نيروي انساني توانمند وآموزش ديده است كه مي‌توان از آن به سرمايه انساني تعبيركرد.  سرمايه انساني يا به عبارت ديگر تبديل انسان نابلد به كاربلد از طريق تعليم و تربيت ميسر مي‌شود و در فرآيند توانمند‌سازي و تربيت منابع انساني؛ معلمان، آموزگاران و مربيان ركن ركين به شمار مي‌روند.  معلمان وظيفه راهنمايي و رهبري آموزشي را به عهده دارند و آنانند كه نقش اصلي را در پرورش توانايي‌هاي كودكان دارند. ازاين رو مي‌توان گفت كه توليد ثروت و كارآفريني در جامعه وابسته به سرمايه انساني است و زيرساخت اين كار توسط نهاد تعليم و تربيت و دستگاه آموزش وپرورش فراهم مي‌شود. بديهي است اين كاركرد شگرف و اثرگذاري مهم ايجاب مي‌كند تا جايگاه معلمي در مسير دستيابي كشور به توسعه جايگاهي بي‌بديل تلقي شود و با علم به اينكه آموزش و پرورش كانون خلق دنياي آينده است اهتمام ويژه‌اي به سرمايه‌گذاري مادي و معنوي از سوي دولت‌ها ورزيده شود. البته لازمه نقش‌آفريني و اثربخشي معلمان در جريان تعليم و تربيت گذر از روش‌هاي سنتي و يك سويه و انتقال صرف اطلاعات به تعامل سازنده و مجهز به روش‌هاي نوين و بهره‌گيري از رسانه‌هاي جديد آموزشي است. امروزه معلمان نيازمند مهارت‌هايي هستند كه نه تنها پاسخگوي نيازهاي تربيتي امروز و حال كودكان باشند، بلكه بايد واجد شرايط و توانايي باشند كه احتياجات و تقاضاهاي آينده آنها را هم برآورده سازد. شوربختانه بايد اذعان كرد كه جذب، استخدام و تربيت معلم، همچنين آموزش‌هاي حين خدمت و نگهداشت نيروي انساني در آموزش و پرورش كشورمان خلاف اين كاركرد را نشان مي‌دهد. به همين دليل كارآمدي مدارس مورد سوال جدي است. از آنجايي كه ثروت كشور به منابع زيرزميني وابسته است بنابراين سرمايه انساني چندان مورد التفات دولت‌ها قرار ندارد و با وجود تاكيد صاحب‌نظران بر سرمايه‌گذاري در آموزش و پرورش و آموزش عالي براي دستيابي به توسعه پايدار، اما جايگاه معلمان همچنان رو به افول است.