اعلام آمادگي وزارت دفاع براي ورود به صنعت ريلي
پشتيباني از صفر تا صد
گروه اقتصادي
چندي پيش بود كه خبرها حكايت از خروج نهادها و ارگان‌هاي نظامي از پروژه‌هاي عمراني و نفتي داشت و انتقادات از توسعه شبكه ريلي كه يكي از برنامه‌هاي اصلي وزارت راه و شهرسازي است و سال‌هاست كه قرار است سالي 100 كيلومتر خطوط ريلي ايجاد شود و محقق نشده، حالا وزارت دفاع قصد دارد با ورود به اين ماجرا قدمي را در تحقق اين امر بردارد.
بر همين اساس هم روز گذشته درجريان مراسم امضاي تفاهمنامه «تامين تجهيزات حفاظتي و اطفاي حريق مورد نياز براي حفاظت از محيط‌زيست و منابع طبيعي كشور» با استفاده از ظرفيت صنايع دفاعي برگزار شد، حسين دهقاني، وزير دفاع رسما از آمادگي وزارتخانه متبوعش براي تامين صفر تا صد نيازهاي صنعت ريلي كشور خبر داد و گفت: «حاضريم برنامه توسعه راه‌آهن كشور را با بهترين كيفيت و استاندارد زماني دنيا اجرا كنيم. حاضريم اين مسير كار را با كيفيت و زمانبندي استانداردي كه در همه جاي دنيا وجود دارد، پيش ببريم. »
وي بازهم تاكيد كرد: «وزارت دفاع صفر تا صد صنعت ريلي كشور را پشتيباني خواهد كرد و ظرفيت توليد واگن اين وزارتخانه در سال هزار دستگاه است ضمن اينكه تجهيزات كنترل، سوزنباني و سيگنالينگ را نيز توليد خواهيم كرد. وزارت دفاع قادر است دوربين‌هاي پيشرفته سيستم‌هاي ارتباطي و ناوبري را به‌طور كامل تامين كرده و ناوگان بالگردي كشور را نيز در هر كلاسي تامين و تجهيزات مورد نياز آن را توليد كند. اكنون حاضريم برنامه توسعه راه‌آهن كشور را با ساز و كار مدنظر سازمان برنامه و بودجه اجرا كنيم.»
البته اين عضو كابينه آمادگي وزارتخانه متبوعش را تنها در فضاي ريلي محدود نكرد و از توانايي تامين ناوگان هوايي هم صحبت كرد و گفت: حاضريم و توانايي تامين ناوگان هواپيمايي سبك تا ظرفيت ۵۰ نفر در وزارت دفاع را داريم، از اين پس نبايد نگاه ما به ديگران به نحوي باشد كه به ما كمك كنند و علاوه بر اينكه پول دريافت مي‌كنند، ناز كرده و بر سر ما منت بگذارند و هر كجا هم كه خودشان خواستند ما را به تسليم بكشانند.
در همين شرايط كه وزارت دفاع آمادگي خود را براي تامين تجهيزات ريلي و اجراي برنامه ريلي اعلام كرده است. عليرضا شيخ‌طاهري، مدير راه‌آهن شرقي بنياد از امضاي قرارداد بهبود سطح خدمات ريلي با راه آهن بين‌المللي آلمان خبر داده و گفته است: « بر اساس برنامه توسعه‌اي بنياد مستضعفان، ناوگان ريلي را تا سال ۹۷ به ۲۵۰ دستگاه افزايش مي‌دهيم. » وي با بيان اينكه هم‌اكنون در حال مذاكره با چند شركت اروپايي براي خريد ناوگان هستيم، تصريح كرده است: « در اين زمينه به دنبال خريد واگن‌هاي نو خارجي يا با سن پايين از طريق تامين فاينانس هستيم. »
وي با اشاره به امضاي قرارداد براي بهبود سطح كيفي خدمات در قطارها مطابق با استانداردهاي جهاني با راه‌آهن آلمان گفت: «از هفته گذشته اين پروژه اجرايي شده كه بر اساس آن دانش فني مدل بهبود يافته خدمات به كشور منتقل شده و توسط نيروهاي ايراني اجرا مي‌شود و در صورت تاييد راه آهن آلمان ناوگان ما با تحت ليسانس راه‌آهن اين كشور فعاليت خواهد كرد. زمان اجراي اين قرارداد يك‌سال است، هدف اين قرارداد طراحي و اجراي همه خدمات قابل ارايه حين سفر و مكمل سفر (از در منزل تا رسيدن به مقصد) منطبق با استاندارهاي جهاني و به روز دنياست. »
نيم نگاهي به قراردادهاي ريلي كه وزارت دفاع با مجموعه ريلي منعقد كرده است، نشان مي‌دهد اين بخش چندي پيش نيز با انعقاد تفاهمنامه شهرداري رشت، به عنوان مجري پروژه حمل و نقل ريلي در رشت، مقرر شد تا تراموا را در سطح رشت به حركت در آورد.
اين تفاهمنامه براي نخستين‌بار انجام شده است و پيرو تلاش‌ها و پيگيري‌هاي شهردار رشت براي جذب سرمايه‌گذار براي احداث و توسعه سيستم حمل و نقل انبوه بر تراموا در سطح شهر رشت طرفين در خصوص جنبه‌هاي مالي و اجرايي پروژه مذكور به مذاكره پرداختند و در پايان تفاهمنامه‌اي في‌ما‌بين طرفين براي اجراي پروژه به صورت EPCF منعقد شد.
به اين ترتيب به نظر مي‌رسد وزارت دفاع به وسيله ورود زير مجموعه‌هايش همچون خاتم الاوصيا در حال ورود بيشتر به بخش ريلي كشور است و بعد از انجام پروژه‌هاي مختلفي كه در بخش نفت و نيرو توسط خاتم‌الانبيا انجام شد اين‌بار خاتم‌الاوصيا مسوول انجام پروژه‌هاي عمراني ريلي است.
حال اينكه حسين دهقان، وزير دفاع در مقابل ورود آلمان‌ها به بحث ريلي چه واكنشي نشان مي‌دهد؟ و آيا همچون محمدرضا نعمت‌زاده كه به واردات واگن‌هاي روسي واكنشي تهديد‌گونه داشت؛ وي نيز چنين واكنشي نشان مي‌دهد جاي سوال دارد.
گو اينكه وزير دفاع در حاشيه مراسم انعقاد تفاهمنامه «تامين تجهيزات حفاظتي و اطفاي حريق مورد نياز براي حفاظت از محيط‌زيست و منابع طبيعي كشور» با استفاده از ظرفيت صنايع دفاعي خطاب به رييس سازمان محيط زيست درخصوص نياز اين سازمان به خودرو تاكيد كرد: «اجازه واردات خودرو از هامبورگ، اسپانيا و لندن را به شما نخواهيم داد» كه ابتكار نيز در واكنش به اين موضوع عنوان كرد: « در صورتي كه خودروهاي وزارت دفاع استاندارد يورو 4 داشته باشد حاضريم همه آنها را از وزارت دفاع بخريم.»
پيش از اين نيز خريد واگن روسي موجب شد تا وزير صنعت انتقادات بي‌پرده‌اي را انجام داده و لب به تهديد به واردات واگن‌هاي روسي بپردازد. 26 شهريور ماه گذشته بود كه محمدرضا نعمت‌زاده، وزير صنعت،معدن و تجارت در حالي كه بارها موضوع ورود واگن‌هاي روسي به ايران از سوي مسوولان راه آهن تكذيب شده بود در جلسه‌اي گفت: « خريد5000 واگن باري از روسيه كم سليقگي بود و روي ريل مي‌ايستم و از ورود اين واگن‌ها به كشور جلوگيري مي‌كنم.»
البته هشت ماه پيش بود كه راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران مذاكره براي خريد واگن روسي را از اساس تكذيب كرده بود اما در همان زمان كومرسانت، روزنامه روسي از تحويل پنج هزار واگن باري توليد شركت «اورال واگن زاوود» به ايران خبر داد و به نقل از بانك دولتي توسعه روسيه (ونش اكونوم بانك) اعلام كرد يك وام 2/11ميليارد روبلي (140 ميليون دلاري) به همين منظور در اختيار شركت اورال واگن زاوود قرار خواهد داد. اين واگن‌ها در بخش فني سيستم ريلي ايران به كار گرفته خواهند شد و انتظار مي‌رود تحويل واگن‌هاي مذكور قبل از پايان سال 2016 آغاز شود.
يك روز بعد از آن محمدي، مديرعامل وقت واگن‌پارس در واكنش به اين خريد با بيان «در شرايط معمولي سالانه ظرفيت توليد 1000 واگن باري را داريم» گفته بود: واردات 5000 واگن روسي با توجه به توانمندي‌هاي داخلي مشكوك است. واگن‌سازان داخلي در بخش توليد انواع واگن‌هاي باري مشكلي ندارند و به‌راحتي مي‌توانند نياز كشور را تامين كنند، هم‌اكنون واگن‌سازان داخلي با حداكثر 25 درصد ظرفيت خود فعاليت مي‌كنند و در اين شرايط موضوع خريد 5000 واگن باري از روسيه در تضاد با سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي و استفاده از ظرفيت‌هاي داخلي است.
پس از اين اظهارات بود كه معاون ناوگان راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران خريد واگن باري از روسيه را تكذيب كرد و گفت: «واگن‌سازان داخلي توانمندي در كشور داريم و نيازهاي شبكه ريلي را از همين طريق تامين مي‌كنيم و نيازي به واردات واگن از ساير كشورها نداريم. راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران هيچ مذاكره‌اي براي خريد واگن باري از روسيه نداشته است.»