«اعتماد» وضعيت مسووليت‌پذيري در جامعه را بررسي مي‌كند
وظيفه شناسي
حلقه گمشده در جامعه ما
باگفتارهايي از :امان‌الله قرايي‌مقدم
حسين آقاجاني، محمدامين قانعي‌راد ، بهروز گرانپايه ، سيدحسن موسوي‌چلك
گروه اجتماعي
«فقط يك نفر با يك بي‌دقتي اين همه آدم را عزادار كرد، اگر اين اتفاق براي خودش پيش مي‌آمد چه كار مي‌كرد؟» اين جملات را برادر يكي از قربانيان حادثه قطار سمنان در گفت‌وگو با «اعتماد» بيان كرده است. يكي از صدها نفري كه نتيجه يك خطا دامنگيرش شده. خطايي كه به طور قطع عمدي نبوده، اما در پي يك لحظه بي‌توجهي اتفاق افتاده. فردي كه سال‌ها با دقت وظيفه‌اي كه به او سپرده شده بود را انجام داده و تنها يك بار بي‌توجهي كرده و همان يك بار چنين فاجعه‌اي به دنبال داشته. ساعت 7:22 صبح روز جمعه ۵ آذر ۱۳۹۵ بود كه خطاي يكي از متصديان راه آهن، باعث برخورد دو قطار سمنان- مشهد با قطار تبريز - مشهد شد. بررسي‌هاي كارشناسان در نهايت دليل وقوع اين حادثه را خطاي انساني اعلام كردند. خطايي كه بهاي آن كشته شدن 47 نفر و مصدوم شدن 103 نفر بود.
يك بي‌دقتي كه هر كدام از ما ممكن است در سطح شغل و مسووليت خود مرتكب آن شويم و چندان به تبعات و اتفاقاتي كه در پي آن رخ مي‌دهد فكر نكنيم و نگران پيامدهاي آن نباشيم. اما گاهي يك بي‌دقتي ساده مي‌تواند اثرات جبران‌ناپذيري به دنبال داشته باشد. شايد جاي خالي مسووليت‌پذيري در روابط اجتماعي و شغلي ما باعث مي‌شود چندان نگران نقش و مسووليتي كه در جامعه به عهده ما گذاشته شده نباشيم.
چندان نگران تبعات اتفاقاتي كه ممكن است در اثر بي‌مسووليتي ما در كسوت يك استاد دانشگاه، يك پزشك، يك راننده، يك كارمند و... رخ دهد نيستيم، شايد به اين دليل كه حساسيت مسووليت‌پذيري آن طور كه بايد براي ما در جامعه تبيين نشده است و هميشه پاي جان عده‌اي انسان در ميان نبوده.
شايد حادثه برخورد قطار سمنان تلنگري است تا باز هم موضوع مسووليت‌پذيري اجتماعي و وظيفه‌شناسي از منظر كارشناسي مورد بررسي قرار گيرد. موضوعي كه ممكن است در سطوح مختلف اجتماعي، تبعات جبران‌ناپذيري را به دنبال داشته باشد. مسووليت‌پذيري افراد در بخش‌هاي مختلف يك جامعه ممكن است به نام‌هاي متفاوتي خوانده شود، گاهي نام وجدان كاري به خود بگيرد و گاهي هم با نام مسووليت اجتماعي خوانده شود، اما هر چه باشد، ضعف جوامع در اين حوزه ريشه‌ها و زواياي مختلفي دارد كه مي‌تواند از منظر علوم انساني مورد مطالعه قرار گيرد. از كارشناسان علوم اجتماعي خواستيم تا ديدگاه‌شان را در مورد ميزان مسووليت‌پذيري در جامعه امروز ما و تبعات نبود يا ضعف مسووليت‌پذيري در يك جامعه را بررسي كنند.