به پيرامونيان
و به فرودستان بي‌سخنگو
اسدالله امرايي
«بياييد اول به كار خودمان برسيم و پاهايمان را از برف و گل نظرات و تعصبات و توهمات و تظاهرات؛ اين رسوبي كه تمام كره را تا پاريس و لندن، تا نيويورك و بوستون و كنكورد تا كليسا و دولت تا شعر و فلسفه و دين پوشانده است بيرون بياوريم و بماليم تا به زميني سفت و صخره‌اي پابرجا برسيم جايي كه بتوانيم آن را واقعيت بخوانيم و بگوييم اين است و اشتباه نكرده باشيم و سپس از نو آغاز كنيد در حالي كه در زير جريان آب و يخ و آتش نقطه اتكايي داريد جايي كه مي‌توانيد ديواري يا دولتي بنا بگذاريد تا چراغ راهي... »والدن كه نخستين بار با نام والدن؛ يا زندگي در جنگل منتشر شد، نام كتابي است كه هنري ديويد ثورو در سال ۱۸۵۴ ميلادي منتشر كرده است. اين كتاب كه از آثار مطرح تاريخ ادبيات است با ترجمه و توضيحات سيدعليرضا بهشتي شيرازي در انتشارات روزنه منتشر شده است. ثورو به مدت دو سال و دو ماه و دو روز در كلبه‌اي چوبي كنار درياچه والدن در كنكورد، ماساچوست زندگي كرد. او اين كلبه را به دست خود در زمين‌هاي دوستش، رالف والدو امرسون، ساخت. ثورو در كتابش از اين دو سال مي‌گويد و اينكه چگونه با الهام‌گيري از طبيعت به تعمق در اجتماع و روابط ميان انسان‌ها پرداخته است. رسيدن به زندگي ساده و خودكفايي از ديگر اهداف ثورو در انجام اين آزمايش بوده است. اين تجربه ثورو از فلسفه تعالي‌گرايي سرچشمه گرفته كه از موضوعات بنيادين دوران رومانتيسم امريكايي بوده است. همانطور كه ثورو در كتابش بيان كرده، اين كلبه در سه مايلي شهر زادگاهش قرار داشته است. والدن، اثر هنري ديويد ثورو، يكي از پنج يا هفت شاهكار به ياد مانده از ادبيات كلاسيك امريكاست واين در حالي است كه اغلب خوانندگان و تحسين‌كنندگان آن در طول 160 سال گذشته، لااقل در عمل با انديشه‌هاي ثورو همدلي نداشتند. اين نكته‌اي است كه عظمت ادبي والدن را دو چندان مي‌كند، زيرا ما انسان‌ها معمولا به لطافت و زيبايي كلماتي كه ملايم طبع‌مان هستند و سخنگوي انديشه‌هاي‌مان هستند راحت‌تر راه مي‌بريم و درك ارزش‌هاي ادبي آنچه با محتواي‌شان همدلي نداريم به ذوقي كاملا آزموده نياز دارد. از هنري ديويد ثورو پيش‌تر نافرماني مدني با ترجمه غلامعلي كشاني در نشر قطره منتشر شده بود اواخر ماه جولاي سال ۱۸۴۶ سام استپلز، كلانتر شهر و مامور ماليات، به بركه والدن در نزديكي شهر كنكورد مي‌رود. در آنجا كسي زندگي مي‌كرد كه ماليات معوقه چند سال خود را پرداخت نكرده بود. سام خيلي مودبانه و محترمانه درخواست ماليات كرد، اما آن شخص از دادن هرگونه پولي امتناع كرد. سام حتي پيشنهاد كرد كه اگر مشكل مالي دارد، خودش مبلغي را به او قرض دهد تا بتواند ماليات خود را بپردازد، اما آن شخص باز هم نپذيرفت كه چنين كند. در پايان سام مجبور شد او را به زندان ببرد. پس از يك شب زنداني فرد ناشناسي ماليات ناچيز او را پرداخت كرد و او هم آزاد شد. آن شخص پرشور و حرارت كسي نبود جز هنري ديويد ثورو؛ نويسنده، انديشمند و فيلسوف نامدار امريكايي. اما او چرا آنقدر بر حرف و نظر خود پافشاري مي‌كرد؟ والدن ازتاثيرگذارترين نويسندگان امريكايي بود كه بسياري از نويسندگان در مضامين اجتماعي خود از آثار او بهره گرفته‌اند.