وزير ارشاد با تئاتري‌ها هم ديدار كرد
اقتصاد تئاتر دچار چالش است
الهام نداف
نخستين ديدار رسمي سيدرضا صالحي‌اميري با هنرمندان تئاتر بدون حضور خبرنگاران برگزار شد و مانند ديدار وزير ارشاد با سينماگران، مشروح گزارش اين نشست، از سوي روابط عمومي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي براي رسانه‌ها ارسال شد. گزارشي كه در آن خبري از مطالبات اهالي تئاتر نبود و تنها انعكاس صحبت‌هاي وزير ارشاد درباره ظرفيت هنرهاي نمايشي است.
صالحي اميري در نشست با اعضاي شوراي سياستگذاري و اجرايي سي و پنجمين جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر، تئاتر را كم چالش‌ترين هنر توصيف كرد كه به كاهش آسيب‌هاي اجتماعي جامعه كمك مي‌كند. او خطاب به هنرمندان نمايشي گفت: «شما نشاط و لبخند را كه همان رضايت دروني است در جامعه ايجاد مي‌كنيد. بايد با كمك هنرمندان نشاط را مانند اكسيژن توليد و بازتوليد كرد.»
به عقيده صالحي اميري انسجام‌بخشي يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي تئاتر است كه بايد در جامعه بازتوليد شود. همچنين عناصر تئاتر براي مخاطبان مي‌تواند شخصيت‌آفريني كند: «ماهيت تئاتر گفت‌وگو و ديالوگ است كه از طريق تعامل سازگاري ميان افراد ايجاد مي‌كند. بسيار مهم است كه هنر تئاتر گفتمان هويت را در جامعه دنبال كند. در عين حال اقتصاد مقاومتي تئاتر مي‌تواند در حوزه گفتمان‌سازي كمك شاياني كند.»
در ادامه اين نشست، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در ادامه اقتصاد تئاتر را دچار چالش دانست چرا كه وابسته به دولت است و براي برون رفت از اين چالش نهادهاي مردمي و بخش خصوصي بايد تمام همت خود را به كار گيرند. او در صحبت‌هاي خود اشاره‌اي به گذشته تئاتر در ايران كرد و يادآور شد حواشي گذشته، امروز با تدابير اتخاذ شده مديران نمايشي كم شده و اين هنر از حاشيه به متن آمده است.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي همچنين به آمار نمايش‌هاي توليد شده در عرصه هنر اشاره كرد كه روزانه به 100 الي 120 اثر مي‌رسد و از همين رو هنرهاي نمايشي همپاي سينماي كشور در حركت است. در بخش ديگري از اين ديدار، صالحي اميري به مديران و هنرمندان تئاتر توصيه كرد گفتمان تئاتر را ترسيم كرده و برنامه‌هاي پيشنهادي خود براي ارتقاي اين حوزه در پنج سال آينده را اعلام كنند. او با تاكيد بر اينكه تئاتر با جوهره مردم ايران سازگاري دارد، پيشنهاد داد گفتمان تئاتر روي مسائل اصلي جامعه تمركز كند و روح لطيف را به جامعه بدمد.
در اين ديدار، علي مرادخاني، معاون هنري وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و برخي از هنرمندان تئاتر، مطالبات و خواسته‌هاي خود را مطرح كردند. اما اين نخستين مواجهه وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي دولت يازدهم با تئاتر نيست. پيش از اين نيز علي جنتي، وزير سابق فرهنگ دولت يازدهم، توجه ويژه‌اي به تئاتر داشت تا جايي كه 19 فروردين سال 95، در جلسه‌اي با برخي معاونان و مسوولان حوزه فرهنگ و هنر و در راستاي ادامه اقداماتي كه سال 94 در حوزه تئاتر انجام شده بود و به واسطه كارهاي باقي‌مانده در اين حوزه، امسال را هم در وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامي به نام «تئاتر» ناميد. اين در حالي است كه جنتي سال 94 را هم به هنرهاي نمايشي اختصاص داده بود و در دوران مديريت خود هر زمان كه فرصت مي‌كرد به تماشاي برخي از آثار نمايشي مي‌نشست. او اواخر فروردين ماه سال 95، در حاشيه بازديد از اجراي نمايش «بازار عاشقان»، انتظار خود را از اهالي تئاتر اينگونه مطرح كرد: «توقع ما از جامعه تئاتر اين است كه هر چه بيشتر هنرشان را عرضه كنند. اين هنر نه‌تنها در ايران بلكه در خارج از كشور عرضه شود.» جنتي همچنين يادآور شد كه به معاونت هنري ارشاد دستور داده تا حداكثر اعتبار هنر را در سال 95 به تئاتر اختصاص دهد.
او در ديدار با مديران هنرهاي نمايشي بارها به برنامه‌هاي كوتاه‌مدت، ميان مدت و بلندمدت براي رشد تئاتر ايران اشاره و به تجربيات نو در هنرهاي نمايشي الهام گرفته از فرهنگ ايران- اسلامي و در عين حال حرمت گذاشتن به دستاوردهاي تئاتر جهان اشاره كرد. وزير سابق فرهنگ و ارشاد دولت يازدهم همچنين در نخستين ديدارهاي خود با اهالي تئاتر، اين هنر را به نسبت ديگر هنرها از جمله سينما، موسيقي و تجسمي، مظلوم‌تر دانست و گفت تئاتري‌ها هميشه مظلوم بودند و نتوانستند حق خود را مطالبه كنند. جنتي همچون هميشه وعده حمايت از تئاتري‌ها و كم كردن چالش‌هاي اين حوزه را داد تا هنرمندان بتوانند با فراغ بال بيشتري به خلق آثار نمايشي در اين حوزه بپردازند. او در زمان مديريت خود به تماشاي برخي از نمايش‌هاي روي صحنه از جمله «غرب واقعي» داريوش مهرجويي، «تكه‌هاي سنگين سرب» ايوب آقاخاني، «سقراط» حميدرضا نعيمي، «چشم در برابرچشم» نازنين سهامي‌زاده و «خاطرات و كابوس‌هاي يك جامه‌دار از زندگي و قتل ميرزا تقي‌خان فراهاني» علي رفيعي نشسته بود و با سالن‌هاي تئاتر بيگانه نبود.
اما مهم‌ترين چالش دولت يازدهم در حوزه تئاتر و زمان حضور جنتي در وزارت ارشاد، استعفاي حسين طاهري مديركل هنرهاي نمايشي و معرفي مهدي شفيعي به عنوان جايگزين او در اين سمت بود. همچنين در چهار سال اخير، مجموعه تئاتر شهر شاهد تغيير سه مدير بود، پس از اتابك نادري و پريسا مقتدي، پيمان شريعتي اين روزها مديريت اصلي‌ترين پايگاه تئاتر كشور را در دست دارد. مساله بازسازي اين مجموعه نيز، در ليست ناكامي‌هاي وزارت ارشاد دولت يازدهم قرار گرفته و هنوز هم چاره‌اي براي آن اتخاذ نشده است. همچنين مطالبات مالي حوزه تئاتر و اضافه شدن سالن‌هاي خصوصي بدون توجه به ظرفيت مخاطبان، از جمله مشكلات پيش روي صالحي اميري در حوزه تئاتر است. واضح است كه وزير ارشاد فعلي، راه درازي را در حوزه تئاتر پيش رو دارد، راهي كه تنها با اكتفا كردن به ديدار با هنرمندان اين حوزه ختم نمي‌شود.