ترانزيت ايران ۲۷ متولي دارد
متولياني كه ترمز ترانزيت را كشيده‌اند
با وجود موقعيت كم‌نظير جغرافيايي ايران، وجود ۲۷ متولي در بخش ترانزيت، به يكي از موانع بزرگ رونق حمل و نقل بين‌المللي از مسير ايران تبديل شده است. آمار منتشر‌شده از سوي گمرك نشان مي‌دهد كه از ابتداي سال تاكنون، چين بزرگ‌ترين ترانزيت‌كننده كالا از ايران بوده است و پس از آن امارات، تركيه و عراق قرار دارند. نگاهي به رقم كالاهاي ترانزيت شده از چين (حدود يك ميليون و ۲۹۳ هزار تن) نشان مي‌دهد كه ترانزيت اين ميزان كالا در ۱۰ ماهه سال جاري، رقم قابل توجهي نيست، ضمن اينكه مقايسه آمارترانزيت ۷ ماهه امسال (9/6 ميليون تن) نسبت به مدت مشابه سال قبل (4/9 ميليون تن) هم از كاهش ۲۶ درصدي حكايت دارد.
كارشناسان صنعت حمل و نقل معتقدند كه كاهش ميزان ترانزيت در سال جاري علاوه برافت حجم تجارت جهاني مي‌تواند به مشكلات موجود در اين صنعت و حمل و نقل كالا بيفزايد؛ موضوعي كه عضو علي البدل هيات رييسه انجمن شركت‌هاي حمل و نقل بين‌المللي هم به آن اشاره مي‌كند و مي‌گويد: حجم ترانزيت كالا از ايران نسبت به سال گذشته كاهش چشمگيري داشته است كه يكي از دلايل آن را بايد در قوانين گمركي كشور جست‌وجو كرد و اگرچه قوانيني براي ترانزيت كالا وجود دارد اما گمرك با بخشنامه‌هايي آنها را ناديده مي‌گيرد. عليرضا پاسبان مي‌گويد: در كشورهاي ديگر از جمله تركيه و بلغارستان، تمام تسهيلات لازم براي كاميون‌هاي ترانزيتي فراهم مي‌شود و در هيچ كشوري كاميون حامل كالا بيش از دوساعت پشت مرز نمي‌ماند. در ايران فعاليت در حوزه ترانزيت با مشكلات بسياري همراه است و گاهي براي عبور كالاي ترانزيتي در مرز بندرعباس و بازرگان ۳تا ۴ روز زمان نياز است و مواردي مانند بهداشت و استاندارد كالاهاي عبوري مورد بررسي قرار مي‌گيرد. به گفته پاسبان، بررسي موارد بهداشتي كالا قابل توجيه است اما پيگيري استاندارد كالاهاي ترانزيتي زمانبر بوده و انجام آن لزومي ندارد. اين فعال حوزه حمل ونقل بين‌المللي اضافه مي‌كند: از ديگر مسائلي كه فعالان حوزه حمل‌و‌نقل بين‌المللي با آن مواجه هستند افزايش قيمت هر تن كيلومتر (واحد اندازه‌گيري قيمت بار) طي يك‌سال گذشته است كه حدود دو برابر شده است؛ در سال‌هاي گذشته قيمت يك تومان سپس دو تومان و هم‌اكنون ۱۵ تومان شده است. پاسبان به تلاش كشورهاي همسايه براي كسب سهم ايران در ترانزيت كالا اشاره مي‌كند و مي‌گويد: هم‌اكنون كشور آذربايجان از طريق درياي خزر به كاميون‌هاي تركيه‌اي خدمات‌رساني مي‌كند. كاميون‌هاي ترك از درياي خزر به گرجستان وارد شده و از آنجا با كشتي در بندر تركمن باشي پياده مي‌شوند كه اين مسير ارزان‌تر و كوتاه‌تر بوده و استقبال خوبي هم از آن شده است.
اين فعال حوزه صنعت حمل و نقل، اضافه مي‌كند: يكي ديگر از اقدامات كشورهاي همسايه براي كاهش نقش ايران در ترانزيت كالا مربوط به تركمنستان است كه اين كشور تعرفه گمركي كالا از مرز ايران را افزايش داده است تا از اين طريق ميزان ترانزيت كالا از ايران افت كند. ترانزيت كالا در ايران، ۲۷ نهاد و ارگان متولي دارد كه اين موضوع مشكلات متعددي را براي فعالان اين حوزه ايجاد كرده كه زمان و هزينه‌هاي ترانزيت را افزايش داده و تعداد مشتريان را كاهش داده است. آمار ترانزيت كالا از ايران همواره پايين بوده است و در سال‌هايي كه اين آمار بالا بوده سهم حداكثري آن مربوط به ترانزيت سوخت بوده كه حمل و نقل سوخت مقطعي است و نبايد در آمار لحاظ شود.