اداي دِيني به نمايشنامه‌هاي مهم زبان فارسي
علي شمس «شب دشنه‌هاي بلند» را روي صحنه مي‌برد
بابك احمدي
علي شمس، نمايشنامه نويس و كارگردان پركار تئاتر است كه تلاش مي‌كند هرسال يك نمايش روي صحنه بياورد. گرچه بعضا بخت مثل بعضي هم‌صنفي‌هايش با او يار نبوده و مانند همين تجربه‌اي كه تا دو سه ماه آينده به صحنه مي‌آيد نتوانسته به راحتي اجرا در يك سالن دولتي را تجربه كند. شمس سال گذشته نمايش «داستان‌هاي ميان رودان» را در سالن سمندريان تماشاخانه ايرانشهر اجرا كرد و اين اتفاق درحالي رخ داد كه او يك سال پيش از آن يعني سال 94 نمايش «قلعه انسانات» را در سالن سايه مجموعه تئاترشهر روي صحنه برد. آثار اين هنرمند همواره از مولفه‌هاي مشخصي برخوردار بوده كه او را از ديگر هم‌نسلانش متمايز مي‌كند. به عنوان مثال بعضي متن‌ها و اجراهايش در حالي از ويژگي‌هاي آثار مدرن يا پست مدرن برخوردارند كه توامان مولفه‌هاي نمايش‌هاي آييني ايراني نيز در آنها ديده مي‌شود. سنتي كه گروه تئاتر «دن كيشوت» به سرپرستي علي‌اصغر دشتي نيز همواره در آثارش دنبال مي‌كرد و علي شمس به عنوان يكي از اعضاي فعال اين گروه شايد جدي‌ترين ادامه‌دهنده همين سنت تلقي شود. از توضيحات او درباره اجراي نمايش جديدش «شب دشنه‌هاي بلند» نيز اينطور برمي‌آيد كه رويكرد هميشگي‌اش در نگارش متن و اجرا همچنان ادامه دارد. «در شكل اجرايي به سنت اجراهاي قبلي‌ام پايبندم ولي با توجه به پيشنهادهايي كه متن با خود به همراه مي‌آورد از ابزارهايي مانند ويديو پروجكشن و مانند آن نيز در كار استفاده خواهم كرد. البته با صداي آهسته مي‌گويم كه تا حدي تلاش شده از ويژگي‌هاي آثار Horror هم بهره ببريم و اين جنبه‌ها در كار وجود خواهد داشت.» كارگردان نمايش «مخاطب خاص» مي‌گويد استفاده از چنين مشخصه‌هايي به اين دليل بوده «مواجهه مورد نظر با متن خيلي رئال نيست و براي باورپذير شدن ماجرا براي مخاطب» نياز بوده كه به اين سو حركت كند. «فضاي متن روايتگر قصه رجعت من به گذشته دور و مواجهه‌ام با نويسنده‌اي است كه هرگز مشهور نشد. تماشاگر در بخشي از اجرا شاهد پيشنهادهايم به اين نويسنده خواهد بود. » او ادامه مي‌دهد: «متن به دو بخش تقسيم مي‌شود كه يكي نمايشنامه من و ديگري نمايشنامه‌نويسنده موردنظر كه هرگز تكميل نشد. نمايش علاوه بر قصه‌اي كه دارد يك ابراز علاقه شخصي به چند نمايشنامه مهم خلق شده به زبان فارسي است كه معتقدم در ايران بهتر از اين متن‌ها نوشته نشده است.» شمس كه بعد از مدتي پيگيري از اجرا در سالن‌هاي زيرنظر دولت نااميد شده قرار است نمايش «شب دشنه‌هاي بلند» را مرداد و شهريور سال جاري در يك سالن خصوصي به صحنه ببرد. بعد از تماشاخانه ايرانشهر كه به صورت نيمه‌خصوصي و زيرنظر شهرداري تهران اداره مي‌شود اين نخستين تجربه علي شمس در يك سالن خصوصي خواهد بود. سالن‌هايي كه به‌طور طبيعي صفر تا صد هزينه‌ها را روي دوش گروه مي‌گذارند اما اين هنرمند مي‌گويد همراهي‌هايي صورت گرفته و تا حدي بدون اضطراب زياد كارش را پيش مي‌برد. «قرار نيست براي اجاره‌بها از همان ابتدا هر شب هزينه زيادي پرداخت كنيم و مسوولان سالن در اين زمينه با ما همكاري خوبي داشتند؛ اما گروه بايد به يك فروش خوب و معقول فكر كند و رضايتمندي در اين بخش براي ما اهميت زيادي دارد به همين دليل انتخاب بازيگران هم با در نظر گرفتن همين شرايط پيش مي‌رود.» يكي از دلايل اشاره به پركاري علي شمس از اين‌رو است كه او همواره در كنار نگارش نمايشنامه، داستان كوتاه و كارگرداني نمايش يا فيلم كوتاه، ترجمه آثار هنرمندان مهم تئاتر را نيز در دستور كار دارد. او در همين باره از ترجمه و چاپ ۲ نمايشنامه «دروغگو» و «بيوه زيرك» از آثار كارلو گولدوني توسط نشر بيدگل پيش از برگزاري نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران خبر مي‌دهد. «انتشارات قطره تا امروز چهار نمايشنامه ترجمه شده را منتشر كرده و به اين ترتيب پس از انتشار دو نمايشنامه يادشده پرونده آثار گولدوني بسته مي‌شود. قصد دارم بعد از اين كتاب «هنر رازآلود بازيگري» تاليف يوجينو باربا را ترجمه كنم كه كتاب بسيار مهمي است و بايد نفيس با عكس‌هاي رنگي منتشر شود. اميدوارم ناشر خوبي پاي كار بيايد چون تا نباشد كار را شروع نمي‌كنم.»