اوپك در مسير ادامه توافق

بازارهاي نفت در حالي اجلاس 172 اوپك را دنبال مي‌كنند كه تقريبا نسبت به نتيجه اين جلسه آگاه هستند. نتيجه‌اي كه چيزي جز تمديد شش تا يك ساله توافق اخير اوپك يعني كاهش توليد نفت برخي كشورها و تثبيت توليد برخي ديگر كشورها نيست. از اين لحاظ تقريبا بازارهاي نفت خود را با اين شرايط تطبيق داده‌اند و قرار نيست تحول بزرگي در اين بازارها صورت گيرد.  اجلاس 172 اوپك را بايد در امتداد اجلاس 171 دانست. در واقع حركتي كه از بهمن ماه 94 براي توقف روند كاهش قيمت نفت و افزايش آن در محدوده 50 تا 60 دلار آغاز شد و در نشست مهرماه 95 كشورهاي عضو و غير عضو اوپك در الجزاير تقويت شد و نهايتا در اجلاس 171 اوپك در آذرماه 95 تثبيت شد، پيش‌بيني مي‌شود كه در اجلاس 172، تداوم پيدا كند. روندي كه آثار و دستاوردهاي خوبي را براي كشورهاي توليد‌كننده نفت اعم از اوپك و غيراوپك در پي داشته است. دستاوردهايي كه در گام اول بازگشت دوباره اوپك به معادلات بازار نفت بود و در گام دوم به افزايش قيمت نفت و به دنيال آن افزايش درآمدهاي نفتي كشورهاي توليدكننده منجر شد.
وزراي نفت كشورهاي عضو اوپك در حالي به اجلاس 172 گام مي‌گذارند كه تا حد زيادي نسبت به نتيجه اجلاس اطمينان دارند. اين اطمينان البته پيش از اين با حمايت ضمني كشورهاي نفتي غيرعضو اوپك تقويت شده است. اوپك و اعضاي آن با توجه به اهميت حضور در مديريت بازار جهاني نفت در ميان‌مدت، لازمه اين حضور را در همراهي كشورهاي نفتي غيرعضو مانند روسيه مي‌بيند. بنابراين سياست اوپك در دوره جديد هماهنگي با كشورهاي نفتي غيرعضو است و در اين راستا رايزني‌هاي دوجانبه و چندجانبه با اين كشورها در جريان است. رايزني‌هايي كه در يك سال اخير و در روند افزايش قيمت نفت موثر واقع شد. بنابراين اگرچه كشورهايي مانند روسيه در نشست اوپك حضور ندارد اما روح آن حاضر است.
سياست واحد و مشترك اوپك و كشورهاي نفتي غيراوپك، تلاش در جهت تثبيت قيمت نفت در محدوده 50 تا 70 دلار است. محدوده پايدار 60 تا 70 دلار براي هر بشكه، براي كشورهاي نفتي ايده‌آل است اما فراتر از اين محدوده خطرات و چالش‌هاي بزرگي را براي كشورهاي نفتي فعلي در پي دارد كه مهم‌ترين آن بسترسازي براي توليد نفت غيرمتعارف است. كشورهاي توليد‌كننده نفت در حال حاضر قصد دارند با بهره‌گيري از ابزارهاي قيمت و اقتصادي، مانع از توليد نفت شيل (نفت نامتعارف) شوند كه در اين زمينه تاكنون موفق بوده‌اند اما اين موفقيت نمي‌تواند پايدار باشد چرا كه در آينده با پيشرفت فناوري‌هاي مرتبط، توليد شيل نفت اقتصادي شده و قابليت رقابت با نفت متعارف را پيدا مي‌كند.
بنابراين كشورهاي دارنده ذخاير نفت متعارف، در آينده نمي‌توانند به صورت پايدار از ابزارهاي قيمتي براي كنترل بازار و به تبع آن تامين منافع اقتصادي خود استفاده كنند. اين كشورها به طور طبيعي بايد به سمت دو سياست تبديل خام فروشي به فروش فرآورده‌هاي نفتي و همچنين ايجاد مشتريان پايدار و دايمي نفت متعارف حركت كنند. سياست اخير يعني يافتن مشتريان دايمي به صورت نامحسوس از سوي برخي كشورها به صورت ايجاد و خريد سهام پالايشگاه‌ها و تاسيسات فرآوري بزرگ نفتي دنيا در حال انجام است.