تازه‌ترين فعاليت‌هاي ناهيد طباطبايي
از نمايشنامه‌هاي مشهور آلبي تا سفرنامه دو جهانگرد در دوره مصدق
ندا آل‌طيب
اين روزها دو نمايشنامه مشهور در يك مجلد با ترجمه ناهيد طباطبايي در قفسه كتابفروشي‌ها خودنمايي مي‌كند؛ «داستان باغ وحش و روياي امريكايي» نوشته ادوارد آلبي كه از مهم‌ترين نمايشنامه‌نويسان دنياست. هر دو نمايشنامه از سوي نشر «چشمه» منتشر شده‌اند.
ناهيد طباطبايي در دوره نوجواني فيلم مشهور «چه كسي از ويرجينيا وولف مي‌ترسد؟» را ديده بود، فيلمي كه با اقتباس از مشهورترين نمايشنامه ادوارد آلبي نمايشنامه‌نويس شهير امريكايي ساخته شده است. او كه در آن سال‌ها بسيار تحت تاثير اين فيلم قرار گرفته بود، كمابيش آثار ادوارد آلبي را دنبال مي‌كرد. هرچند در آن دوره كتاب‌هاي خارجي خيلي ترجمه نمي‌شد و در دسترس مخاطبان نبود تا اينكه سال‌ها بعد ناشري اين نمايشنامه‌ها را به طباطبايي ارايه داد و پيشنهاد ترجمه آن را مطرح كرد و او نيز اين آثار را ترجمه كرد.
ناهيد طباطبايي در گفت‌وگو با «اعتماد» جذابيت آثار آلبي را اينگونه توضيح داد: «آنچه در آثار آلبي دوست دارم، نگاه او به انسان و زندگي انساني است و البته طنز خيلي خاصي كه او در آثارش دارد.»
طباطبايي بيشتر در حوزه داستان‌نويسي فعال است اما او دانش‌آموخته ادبيات نمايشي و نمايشنامه‌نويسي است. ضمن اينكه به واسطه فعاليت پدرش حسينعلي طباطبايي، كه پيش از انقلاب در اهواز مدرس و كارگردان تئاتر بود، از كودكي با اين هنر آشنا بوده است و با فضاي هنرهاي نمايشي بيگانه نيست. به همين دليل با وجود تمركزش در حوزه داستان‌نويسي، ترجمه‌اي كه از اين دو نمايشنامه دارد، صرفا متكي بر ارزش‌هاي ادبي نيست و اينگونه نيست كه وجوه ادبي بر وجوه نمايشي متن بچربد: «من با امانت تمام، متن آلبي را ترجمه كردم چون خود من هم با فضاي تئاتر ناآشنا نيستم و از كودكي با اين هنر، فضاي تمرين و چگونگي آماده كردن يك اثر نمايشي براي اجرا روي صحنه آشنا بوده‌ام. به همين دليل سعي كردم در عين وفاداري به متن اصلي، ترجمه‌ام طوري باشد كه بتوان راحت در اين اثر بازي كرد. اما از آنجا كه بعد فلسفي آثار آلبي قوي است، به هر حال اين نمايشنامه‌ها هم سنگين هستند و سعي كردم به ذات و جوهره آنها وفادار باشم.»
نويسنده داستان‌هاي «بانو و جواني خويش» و «چهل‌سالگي» بدش نمي‌آيد در كنار نوشتن داستان يا ترجمه نمايشنامه‌هاي خارجي، براي نوشتن نمايشنامه‌اي از خودش هم دست به قلم شود اما چشم‌انداز او براي نوشتن نمايشنامه، اجراي آن اثر است: «نمايشنامه‌نويسي را هم دوست دارم اما به نظرم كار جمعي و گروهي، دشوارتر از كارهاي انفرادي مانند نوشتن داستان است. با اين حال اگر گروهي علاقه‌مند به اجراي نمايشنامه‌اي از من باشند، دوست دارم براي آنها متني نمايشي بنويسم اما در غير اين صورت و اگر برنامه‌اي براي اجراي نمايش نباشد، صرف نوشتن نمايشنامه برايم در اولويت نيست و بيشتر ترجيح مي‌دهم داستان بنويسم.»
كساني كه سينماي ايران را بيشتر از ادبيات داخلي پيگيري مي‌كنند، ناهيد طباطبايي را به واسطه اقتباس سينمايي از رمان‌هايش مي‌شناسند كه نتيجه آن ساخت فيلم‌هايي مانند «چهل‌سالگي» و «جامه‌دران» است. در حال حاضر نيز رمان «چهل‌سالگي» به زبان انگليسي ترجمه شده و قرار است در انگلستان منتشر شود. طباطبايي در حال مذاكره با چند ناشر است تا با يكي از آنها براي چاپ نسخه انگليسي اين رمان توافق كند. اين رمان پيش از اين به زبان ايتاليايي نيز ترجمه و منتشر شده است. او همچنين در حال مذاكرات ديگري است براي ترجمه بخشي از آثارش به زبان آلماني.
ناهيد طباطبايي همزمان ترجمه‌هاي ديگري هم در دست دارد؛ «گزين‌گويه‌هايي از ويرجينيا وولف» و ديگري كتابي به نام «راه و رسم دنيا» كه خودش آن را بسيار جذاب مي‌داند: «اين كتاب سفرنامه دو جهانگرد سوييسي به ايران است كه حدود هشتاد سال پيش به كشور ما آمده‌اند. البته آنها به كشورهاي ديگر هم سفر كرده‌اند و سفرنامه‌شان مربوط به كليت سفرهاي آنهاست اما من بخش مربوط به ايران را ترجمه كرده‌ام كه بسيار جذاب است چرا كه سفر آنها به ايران همزمان با دوره نخست‌وزيري دكتر مصدق است همان دوره‌اي كه صادق هدايت در بين روشنفكرها طرفداران زيادي داشته است و مجموعه اينها، باعث شده كه اين اثر بسيار خواندني باشد.»
دو نمايشنامه «داستان باغ‌وحش و روياي امريكايي» در يك مجلد از سوي نشر «چشمه» منتشر شده‌اند. از ناهيد طباطبايي پيش‌تر داستان‌هاي «حضور آبي مينا»، «آبي صورتي»، «خنكاي سپيده دم سفر» و... منتشر شده است.