نظام آموزشي بلژيك، آموزش و پرورش با سه زبان متمايز

سيستم آموزشي در بلژيك رتبه سوم را در ميان كشورهاي عضو OECD (سازمان همكاري اقتصادي و توسعه)، بالاتر از ميانگين اتحاديه اروپا و جهان، با بالاترين سطح مشاركت پيش دبستاني و دبستان، معلمان خوب و با انگيزه و يك سيستم آموزشي عالي و انعطاف‌پذير دارد. اين رتبه‌بندي براساس گزارش سازمان همكاري اقتصادي و توسعه( OECD)- گزارش «آموزش در يك نگاه سال 2016» - است.
بلژيك يكي از تنها شش كشور در اتحاديه اروپا است كه براي دستيابي به سطح معيار جهاني وعملكرد مطلوب در حداقل هفت هدف تعيين شده، از 10 هدف توسط OECD به خوبي ظاهر شده است. استراليا و كانادا در بالاي فهرست و به دنبال آن بلژيك قرار دارد.
نظام آموزشي بلژيك توانسته با توجه به معيارها و اهدافي همچون سوادآموزي، رياضيات وحسابداري و دسترسي برابر به آموزش عالي و با كيفيت، كه بخشي از اهداف توسعه پايدار OECD براي «آموزش جامع و عادلانه با كيفيت و ارتقاي فرصت‌هاي يادگيري مادام العمر براي همه» است، به‌خوبي در ميان جوامع آموزشي جهان بدرخشد.
آموزش و پرورش در بلژيك، مانند بسياري از جنبه‌هاي پادشاهي و دولت آن، مي‌تواند به طرز باور نكردني پيچيده به نظر برسد اما سيستم مدرسه با انتخاب‌هاي فراوان، به خوبي كار مي‌كند. بلژيك كشوري مهاجرپذير است و آموزش و پرورش موظف است براي والدين مهاجر، يك محيط آموزشي متناسب با انتظارات و خواسته‌هاي آنها براي فرزندشان پيدا كند. اقدام و عمل در چنين سيستمي نيازمند آينده‌‌نگري و تصميمات به جا و به موقعي است كه پتانسيل بالايي در هماهنگي‌ها داشته باشند.
ويژگي منحصربه فرد در نظام آموزشي بلژيك كه اين كشور را خاص و مورد توجه قرار مي‌دهد، وجود سه سيستم آموزشي جداگانه با ويژگي‌هاي زباني متمايزاست. اين سه سيستم منعكس‌كننده تقسيم كشور در سه جامعه با زبان‌هاي مختلف است: فرانسوي، هلندي و آلماني. زبان آموزش هلندي در منطقه هلندي، فرانسوي در منطقه فرانسوي و آلماني در منطقه آلمان است.
نكته حايزاهميت در اين نظام آموزشي اين است كه با وجود آموزش با سه زبان متمايز در يك اقليم تمامي مدارس و ادارات تابعه وزارت آموزش كشور درراستاي تحولات آموزشي همگام هستند و روز به روز بر پيشرفت‌هاي آموزشي خود مي‌افزايند. به نظر مي‌رسد هماهنگي و عملياتي كردن برنامه‌هاي آموزشي در چنين نظامي بسيار مشكل جلوه كند اما برنامه‌هاي دقيق و هدفمند آموزشي و مهارتي وزارت آموزش، تعهد مسوولانه معلمان و همراهي اولياي دانش‌آموزان و همچنين محتواي درسي كتب تا حدود زيادي توانسته است اين هماهنگي بين سه جامعه زباني را برقرار كند.
علاوه براين، چند اصل كليدي در تحولات آموزشي بلژيك دنبال مي‌شود كه به غناي آموزشي آن افزوده است:
  ‌ در سيستم آموزشي بلژيك اصلاحات عمده‌اي در مدارس آغاز شده كه هدف آنها ارتقاي عدالت، توانمندي‌ها و مهارت‌هاي كليدي و آموزش و پرورش عمومي و آموزش حرفه‌اي است. همگام با اين اصلاحات دولت بايد دربرنامه‌هاي خود، افزايش كارايي و افزايش رويكردهاي همكاري را با آموزش و پرورش داشته باشد.
 ‌ اقدامات لازم براي رسيدگي به كمبود در زيرساخت‌هاي آموزشي انجام مي‌شود.
 ‌ نرخ خروج زود هنگام مدرسه كمي بهتر از ميانگين اتحاديه اروپا است و اين به اين معنا است كه مدارس با وجود زمختي درس و كلاس براي دانش‌آموز توانسته‌اند در اقدامات آموزشي و پرورشي خود موفق عمل كنند.
 ‌ سرمايه‌گذاري در آموزش و پرورش براي رسيدگي به چالش‌هاي جمعيت‌شناسي ومهارتي مورد نياز آينده كشور صورت مي‌پذيرد.
 ‌ در مدارس مبارزه با نابرابري و ترويج انزوا و پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي به شكل جدي پيگيري مي‌شود.
 ‌ آموزش در مدارس به‌طور مداوم نوسازي و به روز مي‌شود. همچنين مدرن‌سازي آموزش و پرورش و آموزش حرفه‌اي و ترويج آموزش بزرگسالان نيز انجام مي‌شود.
 ‌ دسترسي به تحصيل رايگان تا پايان تحصيلات اجباري، يعني تا 18سالگي. با اين وجود، هزينه‌هاي خاصي از تحصيل را به مشاركت والدين مي‌سپارند. (كتاب‌هاي خاص، فعاليت‌هاي خارج از كشور، سفرهاي مدرسه، فعاليت‌هاي ورزشي، تجهيزات شخصي) . اوليا پذيرفته‌اند براي مشاركت در برنامه‌هاي آموزشي و پرورشي مدرسه مشاركت مالي داشته باشند.
 ‌ تشويق هدفمند يادگيري‌هاي علمي – مهارتي دانش‌آموزان، برگزاري اردوهاي آموزش مهارت‌هاي زندگي، آشنايي با مشاغل در پايه‌هاي مختلف تحصيلي، درس بازي (آموزش و تمرين دروس با بازي)، برقراري ارتباط دوستانه بين دانش‌آموزان، معلمان و كادراجرايي مدرسه و... از ديگر خصوصيات موفق نظام آموزشي بلژيك است.
  مترجم: قصد نويسنده از برشمردن ويژگي‌هاي آموزشي در مدارس بلژيك با توجه به شاخص‌هاي ارزشمندي كه در ارزيابي‌هاي OECD آمده، اين است كه عنوان كند: در كشوري با تمايزات زباني و مهاجرين فراوان، آموزش و پرورش در كنار تمام سختي‌هاي ممكن، روزگار درخشاني را براي دانش‌آموزان خود به ارمغان آورده است. اميد مي‌رود در ايران كه نه تمايز زباني وجود دارد و نه مهاجرين به اين شمار، اقدامات آموزش و پرورش شكل علمي‌تر، جهاني‌تر و مطلوب‌تري به خود بگيرد و به نقطه‌اي نزديك شود كه دانش‌آموز و اوليا آزادانه انتخاب كنند.