عبوراعتدالي

پايان ماراتن راي اعتماد به وزراي كابينه دوازدهم با بازماندن يك وزير اصلاح‌طلب از ورود به كابينه. حبيب‌الله بيطرف، وزير پيشنهادي نيرو تنها با اختلاف 7 راي نتوانست كليد وزارت نيرو را از بهارستاني‌ها دريافت كند تا نخستين جلسه هيات دولت دوازدهم با 16 وزير ديگر كابينه برگزار شود. عدم رايي كه خيلي‌ها را شوكه كرد. از آن رو كه نام بيطرف تا صبح روز راي‌گيري در هيچ كدام از گمانه‌زني‌ها به عنوان وزيري كه احتمال راي‌آوري او پايين باشد مطرح نبود. در اغلب گمانه زني‌ها ربيعي و آذري جهرمي وزراي كار و ارتباطات از شانس كمتري براي ورود به كابينه دوازدهم برخوردار بودند. با اين همه اما از صبح ديروز كم كم زمزمه‌هاي عدم راي آوري حبيب‌الله بيطرف جان گرفت.

چرا بيطرف راي نياورد؟
ديروز يك ساعت قبل از آغاز راي‌گيري و در ميانه سخنان رييس‌جمهور، فراكسيون مستقلين در بيانيه‌اي كه در ميان نمايندگان عضو اين فراكسيون در صحن مجلس توزيع شد اعلام كرد كه از سه وزير ارتباطات، كشاورزي و نيرو حمايت نخواهد كرد. فراكسيون مستقلين قرار بود بعد از راي‌گيري مخفي از اعضاي خودش تنها به وزرايي كه بيش از دوسوم آراي نمايندگان اين فراكسيون را كسب كنند راي بدهد و جهرمي، حجتي و بيطرف سه وزيري بودند كه در اين فراكسيون كمتر از 60 درصد آرا را به دست آوردند. زمزمه‌هايي كه از برخي اعضاي فراكسيون ولايي هم شنيده مي‌شد گوياي اين موضوع بود كه نمايندگان اصولگراي عضو اين فراكسيون هم قرار است مانع از رسيدن وزراي پيشنهادي اصلاح‌طلب به وزارت شوند. به اين ترتيب وزراي كشاورزي، نيرو و راه و شهرسازي چهار وزيري بودند كه اين فراكسيون به اعضاي خود اعلام كرد قصد حمايت از آنها را نخواهد داشت. اما فراكسيون اميد بنا بر تصميم فراكسيوني خودشان كه آن هم يك ساعت پيش از آغاز راي‌گيري به اعضاي فراكسيون اعلام شد، عدم حمايت خودشان از جهرمي، وزير پيشنهادي ارتباطات را اعلام كردند. از ميان همه گزينه‌هاي مطرح قرعه عدم راي اعتماد به نام بيطرف درآمد؟ در تحليل چرايي عدم راي‌آوري بيطرف شايد سه تحليل را بتوان مطرح كرد.

 اول ضعف فراكسيون اميد
در مجلس دهم تركيب فراكسيون‌هاي سياسي به گونه‌اي است كه براي راي نياوردن يك وزير دست كم دو فراكسيون بايد اتفاق نظر داشته باشند. اگر چه تا پيش از آغاز راي‌گيري هر سه فراكسيون سياسي مجلس اعلام كردند كه قرار نيست در فرآيند راي‌گيري براي وزرا هيچ ائتلافي با يكديگر داشته باشند اما بازي‌هاي فراكسيوني نقش خودشان را هم در راي نياوردن بيطرف و هم در راي آوردن جهرمي به خوبي نشان داد. يك روز قبل از راي‌گيري هم درباره ائتلاف احتمالي فراكسيوني، بهروز نعمتي ،عضو فراكسيون مستقلين به طور تلويحي از ائتلاف و هماهنگي ميان فراكسيون‌ها خبر داد. هرچند به طور دقيق نگفت اين هماهنگي بر سر چه وزرايي و ميان كدام فراكسيون‌ها قرار است اتفاق بيفتد. با اين حال اما دو فراكسيون مستقلين و اصولگرايان ولايي بر سر راي نياوردن حبيب‌الله بيطرف اتفاق نظر داشتند. همانطور كه فراكسيون اميد هم با فراكسيون مستقلين درباره راي نياوردن جهرمي، وزير پيشنهادي ارتباطات هم نظر بودند. با اين حال اما ظاهرا اعضاي هيات رييسه دو فراكسيون ولايي و مستقلين باز هم توانستند با ائتلاف با يكديگر اين اتفاق نظر را در عمل هم به نمايش بگذارند و مانع از رسيدن وزير اصلاح‌طلب پيشنهادي به وزارت نيرو (آن هم تنها با 7 راي كمتر) شوند تا خاطره تلخ انتخابات هيات رييسه دوم مجلس و از دست دادن سه كرسي فراكسيون اميد در تركيب هيات‌رييسه باز هم تكرار شود. فراكسيون اميد علاوه بر اين در ايجاد ائتلاف با فراكسيون مستقلين بر سر گزينه مشتركي كه قصد حمايت از او را نداشتند يعني جهرمي هم موفقيتي نداشت. آثار هماهنگي دو فراكسيون مستقلين و ولايي در آراي ساير وزرا هم خودش را نشان داد. جايي كه محمود حجتي وزير كشاورزي با 164 راي و عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي با 188 راي موافق با ميزان راي كمتري در ميان وزراي دولت يازدهم راهي وزارتخانه‌هاي خود شدند. فراكسيون اميد هم البته راي فراكسيوني خودش را بيشتر از همه در آراي منفي جهرمي نشان داد. او 120 راي مخالف داشت كه تقريبا وزن فراكسيون اميد در مجلس را نشان مي‌دهد. با اين حال موضوع ائتلاف دو فراكسيون ولايي و مستقلين بر سر عدم راي اعتماد به بيطرف موضوعي بود كه نقوي حسيني سخنگوي فراكسيون ولايي در گفت‌وگو با «اعتماد» آن را رد مي‌كند. او در پاسخ به سوال «اعتماد» درباره اينكه آيا عدم راي‌آوري بيطرف حاصل ائتلاف ميان فراكسيون‌هاي ولايي و مستقلين بوده است يا نه مي‌گويد: خير. اصلا هيچ نشست مشتركي نداشتيم و من معتقدم راي نياوردن آقاي بيطرف از موضع فراكسيوني نبود. نقوي‌حسيني تحليل خودش را از راي نياوردن بيطرف اينگونه بيان مي‌كند: راي نياوردن ايشان به مسائل منطقه‌اي و حوزه‌هاي آبخيزداري برمي‌گشت و نمايندگان استان‌هايي كه به جهت سدهايي كه زده شد دچار مشكلات آبي شدند به ايشان راي ندادند.

دوم: تاثير آراي منطقه‌اي و موضوع آب بر راي بيطرف
موضوع جدي بودن مساله آب براي نمايندگان مناطق زاگرس‌نشين و نارضايتي از سياست‌هاي بيطرف در سدسازي دومين تحليلي است كه درباره عدم راي‌آوري بيطرف مطرح است. «محمد خالدي سردشتي» نماينده لردگان و از اعضاي كميسيون انرژي بحث انتقال آب را از دلايل راي ندادن نمايندگان به بيطرف عنوان كرد و به ايرنا گفت: در پاسخ به سوالات انتقال آب، بيطرف خوب دفاع نكرد .«احمد صفري» نماينده كرمانشاه نيز در اين ارتباط گفت: برخي نمايندگان استان‌هاي زاگرس‌نشين با توجه به سابقه و رزومه كاري آقاي بيطرف در موضوع انتقال آب، معتقدند كه با ورود بيطرف به ساختمان شيشه‌اي وزارت نيرو و تصدي اين وزارتخانه، طرح انتقال آبِ غرب و جنوب به مركز تسريع مي‌شود. به گفته صفري در استان‌هاي زاگرس‌نشين، نمايندگان استان‌هاي خوزستان، چهارمحال و بختياري و همچنين كهگيلويه و بويراحمد با وزير پيشنهادي نيرو مخالف بودند؛ نمايندگان استان‌هاي كرمانشاه و كردستان مخالفت آنچناني نداشتند؛ چون اين استان‌ها ديگر چيزي ندارند و هر چه داشته‌اند پيش از اين برده‌اند. محمود صادقي هم در توييتي مرتبط با همين موضوع نوشت: بيطرف در برابر اصرار نمايندگان كه دغدغه بي‌آبي حوزه انتخابيه خود را دارند حاضر نشد وعده‌اي بر خلاف نظر كارشناسي خود بدهد.

سوم: عدم تمايل بيطرف براي وزارت
اما سومين تحليل را بهرام پارسايي سخنگوي فراكسيون اميد مطرح كرده است. پارسايي ضمن اينكه مي‌گويد از نتايج راي اعتماد راضي است درباره عدم راي اعتماد به بيطرف به ايسنا گفته است: يكي از دلايل اصلي كه ايشان موفق به كسب راي اعتماد مجلس نشد اين بود كه حتي در كميسيون‌هاي تخصصي هم براي دفاع از برنامه‌هاي خود حضور پيدا نكرد و در لابي‌ها حضور نداشت. ظاهرا انگيزه چنداني براي وزارت در ايشان وجود نداشت چرا كه اگر در چند كميسيون حضور پيدا مي‌كرد، مي‌توانست راي كسب كند و حتي اگر نصف آراي ممتنع به نفع ايشان جذب مي‌شد كرسي وزارت را به دست مي‌آورد. البته مطالبات منطقه‌اي و استاني هم در راي ايشان اثرگذار بود.

اعداد عجيب راي اعتماد
اما تنها راي نياوردن بيطرف نبود كه ديروز خيلي‌ها را شوكه كرد. نتايج راي اعتماد نمايندگان خيلي از تحليل‌ها و پيش‌بيني‌هاي قبلي را غلط از آب درآورد تا مجلس دهم يك بار ديگر نشان دهد اين مجلس چندان قابل پيش‌بيني نيست. از جمله اين پيش‌بيني‌ها راي‌آوري بالاي زنگنه، ظريف و قاضي‌زاده هاشمي و احتمال عدم راي آوري بطحايي وزير آموزش و پرورش بود. كه هر دو غلط از آب درآمد. ديروز بعد از شمارش آرا مشخص شد نمايندگان مجلس به بطحايي با 238 راي، راي بيشتري نسبت به ظريف و زنگنه داده‌اند. وزير دفاع هم بيشترين ميزان آرا را با 261 راي داشت و جهرمي وزير ارتباطات در ميان وزراي راه يافته به دولت بيشترين راي مخالف (120 راي) به دست آورد. وزير بهداشت (253 راي) وزير اطلاعات (252 راي) وزير كشور (250 راي) و وزير دادگستري (244 راي) به ترتيب در رديف وزرايي بودند كه بيشترين راي را از نمايندگان دريافت كردند.