وضعيت نامشخص ديگر فيلم‌هاي مساله‌دار
انتظار براي «رفع توقيف» ادامه دارد
الهام نداف
«توقيف هر فيلم يا هر اثر هنري و فرهنگي هم حبس و اتلاف منابع و سرمايه‌هاي مادي و هم بي‌ثمر شدن رنج و كوشش شماري از انسان‌هاي هنرمند و فرهيخته است و مهم‌تر، محتمل است كه توام با تضييع حق‌الناس و حقوق فرهنگي تهيه‌كنندگان و سرمايه‌گذاران باشد. سلب چنين حقي بايد با رعايت تام و تمام حقوق شهروندي و قانوني و مستندات موجه و غير سليقه‌اي افراد و نيز امكان دفاع فرد از حق فرهنگي خود صورت گيرد. » رهايي پنج فيلم سينماي ايران از اسارت توقيف، در روزهاي اخير مديون چنين تفكري است. سيدرضا صالحي‌اميري در مدت كوتاه حضورش بر صندلي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، در ضرب‌الاجلي دستور رسيدگي به فيلم‌هاي توقيف شده سينماي ايران را داد. هرچند تغيير كابينه به او فرصت نداد تا ثمره تلاشش را ببيند اما سيدعباس صالحي در نخستين روزهاي حضور خود در وزارتخانه ارشاد، نشان داد در راستاي سياستگذاري‌هاي صالحي‌اميري حركت مي‌كند: «ما بايد به سمتي برويم كه با شفافيت حتي يك مورد فيلم هم نداشته باشيم كه به آن مجوز بدهيم و بعد اجازه اكرانش را صادر نكنيم؛ حتي يك مورد هم در اين زمينه زياد است. »
رفع توقيف پنج فيلم سينماي ايران كه نتيجه يك حركت تيمي است تنها بخشي از مطالبه اهالي سينماست و پرونده اين بخش سينما با وجود برخي آثار سينمايي، همچنان باز است؛ فيلم‌هايي كه با وجود داشتن پروانه ساخت مقابل دوربين رفتند و در نهايت نتوانستند از سد شوراي صدور پروانه نمايش عبور كنند. «خيابان‌هاي آرام» به كارگرداني كمال تبريزي يكي از فيلم‌هاي جامانده از اكران است. حالا هفت سالي از ساخت اين فيلم مي‌گذرد و با وجود نمايش در جشنواره فيلم فجر، تا اينجا نتوانسته مديران فرهنگي را براي اكران متقاعد كند. «گزارش يك جشن» ابراهيم حاتمي‌كيا هم وضعيت مشابهي چون فيلم تبريزي دارد. اين دو فيلم كه به فاصله يك سال بعد از رخدادهاي سياسي 88، در جشنواره فجر روي پرده رفتند، دستخوش برداشت‌هاي سياسي شدند و هنوز ناخواسته چوب اتفاقات آن روزها را مي‌خورند. «صدسال به اين سال‌ها» به كارگرداني سامان مقدم هم 10 سالي است اجازه اكران پيدا نكرده. اين فيلم كه سال 87 در جشن خانه سينما خوش درخشيد، روايتگر زندگي زني در سه دهه تاريخي است. «خرس» خسرو معصومي هم از جمله فيلم‌هايي است كه اوضاع چندان روشني ندارد. اين فيلم سال 90 در جشنواره فيلم فجر روي پرده رفت اما در ادامه به خاطر چارچوب‌هاي مذهبي و اعتقادي نتوانست نظر مثبت شوراي پروانه نمايش را جلب كند. علاوه بر اين فيلم‌ها وقتي «رستاخيز» احمدرضا درويش، يكي از بزرگ‌ترين پروژه‌هاي مذهبي سينماي ايران پنج سال در بلاتكليفي به سر مي‌برد، انتظار روشن شدن وضعيت فيلم‌هاي «يك خانواده محترم» مسعود بخشي، «ارادتمند نازنين، بهاره تينا» و «وقت داريم حالا» عبدالرضا كاهاني، «كاناپه» كيانوش عياري و «مهموني كامي» علي احمدزاده، انتظار بي‌جايي است. فيلم‌هايي كه فارغ از كيفيت محتوا و ساختار، با صرف هزينه و انرژي فراوان ساخته شده‌اند و خارج شدن از برزخ اكران، كمترين حق صاحبان آنهاست. با اين همه بي‌انصافي است اگر همت دولت يازدهم و به تبع آن دولت دوازدهم را در سر و سامان دادن به وضعيت سينما و رفع توقيف فيلم‌هاي باقيمانده از دولت نهم و دهم ناديده بگيريم. با وجود سنگ‌اندازي‌ها، سازمان سينمايي از هيچ تلاشي براي اكران فيلم‌هاي مساله‌دار دريغ نكرد و يكي از دلايل ايجاد گروه هنروتجربه فرصت اكران اين فيلم‌ها بود. اما حالا كه امكان اكران «خانه پدري» با رده‌بندي گروه سني فيلم‌هاي خشن در هنر و تجربه فراهم شده، هيچ غيرممكني در رفع توقيف فيلم‌ها وجود ندارد و در اين شرايط سينماگران همچنان مي‌توانند به دنبال تحقق خواسته‌هاي منطقي و قانوني‌شان باشند.