نمي‌دانم چرا
اگر كسي «تكرار» كند مردم پاي صندوق بيايند، تنبيه مي‌شود
بعضي‌ها بيكارند ،يك‌عده‌اي را دم به ساعت احضار مي‌كنند
يك‌جناح ديوارش كوتاه‌تر است
گروه سياسي
حسن روحاني، آغاز سال تحصيلي دانشگاه‌ها را فرصت مناسبي يافت تا به مهم‌ترين مسائل و موضوعات روز كشور بپردازد؛ از عرصه سياست داخلي گرفته كه معتقد است فضاي نقد به خوبي در آن شكل نگرفته و از اساتيد دانشگاه‌ها مي‌خواهد فضايي آزاد براي آن به وجود بياورند تا عرصه سياست خارجي كه با وجود همه سنگ‌اندازي‌هاي رييس‌جمهوري امريكا معتقد است كه در مذاكرات هسته‌اي و در توافق برجام به مواردي و منافعي رسيده‌ايم كه غيرقابل بازگشت است و هيچ كس نمي‌تواند آن را برگرداند. او البته انتقاداتي را هم از برخي اتفاقات رخ‌داده در چند روز اخير مطرح مي‌سازد و آن اعمال محدوديت‌هاي جديد عليه رييس دولت اصلاحات است. آنجا كه در رداي معترض به اين تصميم مي‌پرسد: «اگر كسي «تكرار» كند كه مردم پاي صندوق بيايند، بايد تنبيه شود؟» و در ادامه اعتراض خود به احضارهاي برخي افراد آن هم از يك جناح خاص اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «شايد بعضي دستگاه‌ها بيكارند، ناچارند يك عده‌اي را دم به ساعت احضار كنند. يك جناحي از اول انقلاب ديوارش كوتاه ساخته شده است.»
ديروز حسن روحاني نه به شيوه‌هاي عزاداري امام حسين (ع) خرده مي‌گيرد، نه وجود جناح‌ها و تفكرات مختلف را ايراد مي‌داند و نه نگران بازگشت به عقب در مساله برجام است؛ او در روزي كه به مناسبت آغاز سال تحصيلي دانشگاه‌ها، دانشگاه تهران را براي سخنراني برمي‌گزيند، مسائلي را بر زبان مي‌آورد كه با حال و هواي اين روزهاي كشور مناسبت كامل دارد. ايام محرم براي رييس‌جمهوري ايران فرصتي را فراهم آورده است تا حادثه عاشورا و فرهنگ مكتب امام حسين(ع) را يك تابلوي كامل با همه دقت‌ها و ظرافت‌ها معرفي كند و بگويد كه در ايران به كدام گوشه از اين تابلو بيشتر و به كدام نقطه كمتر نظر مي‌كنيم: «آزادي، ايستادگي، ايثار، فداكاري، استقامت و آزادگي بخشي از اين تابلو بزرگ است. ادب، اخلاق، صلح‌دوستي، اصلاح جامعه، هدايت مردم، دلسوزي حتي براي دشمنان بخش ديگري از اين تابلو است كه كمتر به آن توجه مي‌كنيم.» رييس‌جمهوري از شكل‌گيري واقعه عاشورا روايت مي‌كند و به آنجا مي‌رسد كه امام حسين براي خروج از مكه عجله مي‌كند تا مبادا كه حرمت حرم شكسته شود. او با اين عنوان كه «در آيات آمده حرمت آبروي مومن، حرمت كعبه است و امام حسين براي آنكه حرمت كعبه نشكند، از مكه به كوفه خارج مي‌شود» به جامعه ايران در 1400 سال پس از آن واقعه مي‌رسد تا بگويد كه: «چقدر آسان حرمت، شخصيت افراد خدوم، خدمتگزار و محبوب مردم، توسط برخي قلم‌ها و برخي زبان‌ها شكسته مي‌شود.» او البته به مناسبت بازگشايي دانشگاه‌ها از وظايف اين نهاد براي آشناتر ساختن دانشجويان با مكتب امام حسين مي‌گويد: «مگر امام حسين (ع) نفرمود وقتي به دشمن مي‌رسيم، مشك‌ها را پر از آب كنيد، آنها از راه دور آمده و تشنه‌اند» و يادآور مي‌شود كه: «آيا اين رويكرد با شعارهايي كه برخي مي‌دهند، منافات ندارد؟ امام حسين (ع) دوست ندارد حتي كسي كه به رويش شمشير مي‌كشد، تشنه باشد و وقتي در همان ملاقات با حر، جلوي امام حسين (ع) گرفته شد زهير به امام گفت الان بهترين وقت جنگ است چرا كه تعدادشان كم است و اگر صبر كنيم، بر تعدادشان افزوده خواهد شد، امام فرمود من هرگز دوست ندارم آغازگر جنگ باشم.» رييس‌جمهوري تاكيد دارد كه ما «يك چنين روحيه و جايگاهي مي‌خواهيم و عاشورا بزرگ‌ترين مكتب آموزشي و دانشگاه و معلم ما است و بزرگ‌ترين عامل براي وحدت و امنيت ملي ما است. خيلي وارد جزييات نشويم كه چه كسي با چه زباني و چگونه عزاداري مي‌كند. اصل اين است كه همه به احترام امام حسين (ع) به‌پا مي‌خيزند. اساس مساله مهم است.»
دانشگاه محل گذار از استبداد به آزادي است
حسن روحاني دانشگاه را محل گذار از يك جامعه با شرايط استبدادي به سمت يك جامعه آزاد و مستقل، از يك جامعه استثمار شده به سمت استقلال و از شرايط انحصار قدرت به شايستگي‌ها و برجستگي‌هاي علمي و اخلاقي افراد جامعه معرفي كرده و از دوران پيش از پيروزي انقلاب اين گونه روايت مي‌كند: «مگر چنين نبود در جامعه ما؟! لااقل قبل از مشروطه و البته سال‌ها بعد از مشروطه، چه كساني در اين كشور حاكم بودند؟! آيا يك روستايي‌زاده، يك كارگرزاده مي‌توانست وزير، رييس‌جمهوري يا نماينده مجلس شود؟! مقامات عاليه يا از آن شاهزادگان بود يا ارباب‌ها و ملاكين. آن زمان هر كسي نمي‌توانست به مقام مديريتي جامعه برسد. اين انحصار را چه كسي شكست؟ حوزه و دانشگاه! هم‌اكنون اكثريت قريب به اتفاق مديران ارشد جامعه تحصيلكرده دانشگاه هستند و تعدادي هم تحصيلكرده حوزه. مبنا اين نيست كه پدرش چه كسي بوده است.»
ملاك براي انتخاب افراد بايد براساس شايستگي‌ها باشد
انتخابات سال 96 همچنان ورد زبان حسن روحاني است؛ البته با يك تفاوت. اين‌بار ديگر نه از تعريف و تمجيد حضور گسترده مردم در پاي صندوق‌هاي راي خبري است و نه از توصيف «آري» آنان به معناي ادامه راه تدبير و اميد. روحاني از مساله‌اي كه دلخور است: «تنبيه يك جناح سياسي.» او با اين عنوان كه «پس از انتخابات همه بايد جايزه بگيرند اما مي‌بينيم يك جناح تنبيه مي‌شود و يك جناح ديگر جايزه مي‌گيرد» تاكيد مي‌كند: «ملاك براي انتخاب افراد بايد براساس شايستگي‌هاي خود فرد باشد، اين ديدگاه در كشور وجود نداشت و حوزه و دانشگاه اين كار را كردند، دانشگاه امروز متولي تربيت مديران است.»
مديريت دانشگاه را به نادرستي قطعه‌قطعه كرديم
حسن روحاني در ادامه و آنجا كه دانشگاهيان را تربيت‌كننده مديران جامعه مي‌داند و از آنان به عنوان حل‌المسائل جامعه نام مي‌برد كه بايد معضلات را حل كنند، نخستين معضل را، خود دانشگاه مي‌داند و به دسته‌بندي‌هايي كه در اين حوزه انجام شده، معترض مي‌شود: «نخستين معضل، خود دانشگاه است، شما مديران امكان دارد كه نقدي هم داشته باشيد كه درست است اما معلوم نيست راه خوبي انتخاب كرده باشيد. ما مديريت دانشگاه را قطعه قطعه كرديم. نبايد اين تقسيم‌بندي را انجام دهيم؛ به انقلابي و به ديني و غيرديني حتي پزشكي و غيرپزشكي هم تقسيم كرديم كه درست نبود.»
يك جناح جايزه مي‌گيرد و يك جناح ديگر تنبيه مي‌شود
روحاني با تاكيد بر اينكه يادگيري عدالت بايد تا آخر عمر ادامه پيدا كند، باز هم به همان موضوع قبلي خود كه تشويق بعضي و تنبيه برخي ديگر پس از برگزاري انتخابات است، مي‌رسد تا جان كلام خود را اينجا و به طور دقيق‌تر بيان كند. تمديد و افزايش محدوديت‌هاي رييس دولت اصلاحات چند روزي مي‌شود به سرخط اخبار رسانه‌ها رسيده و در اين ميان برخي به تكذيب آن پرداخته و بعضي نيز با ارايه مدارك و مستنداتي آن را تاييد مي‌كنند. ماجرا از زبان حسن روحاني اينگونه روايت مي‌شود: «هر كس در انتخابات شركت كرده است بايد تشويق شود اما يك جناح جايزه مي‌گيرد و يك جناح ديگر تنبيه مي‌شود. اين مي‌شود اعتماد عمومي؟ حالا شايد يك عده‌اي بيكارند و مي‌خواهند شغلي داشته باشند. اگر كسي تكرار كند كه مردم بيايند پاي صندوق بايد تنبيه شود؟» او البته تنها به اين جمله بسنده نمي‌كند بلكه اين اتفاق را تكراري خوانده و مي‌پرسد: «چند بار بايد تجربه كنيد؟» و در ادامه هشدار مي‌دهد: «بگذاريد يك رقابت سالم در جامعه ما باشد انحصار در همه‌چيز خطرناك است. همه را تشويق به نقد كنيم. نقد بايد مخصوصا در دانشگاه آزاد باشد. اگر استاد يا دانشجويي نقدي دارد كه مورد پسند من نباشد بايد تشويق شود چون او نظر خود را گفته است.»
آزاد بگذاريد
حسن روحاني كه گويي تازه روي دور حرف‌هاي داغش افتاده همچنان به نقد خود ادامه مي‌دهد و اين‌بار به احضارهاي برخي افراد آن هم از يك جناح خاص اشاره دارد: «شايد بعضي دستگاه‌ها بيكارند، ناچارند يك عده‌اي را دم به ساعت احضار كنند. يك جناحي از اول انقلاب ديوارش كوتاه ساخته شده است. نمي‌دانم جريان چه بوده است. اگر كسي خيلي هم تاثيرگذار باشد مثلا براي تشويق مردم تكرار كند كه بيايند پاي صندوق. بايد ببينيم چه كسي را تنبيه كنيم چه كسي را تشويق. بايد اين مسير را رها كنيم. چند بار بايد تجربه كنيد؟ يك بار تجربه كرديد در ۹۲ دوباره در ۹۴ دوباره در ۹۶؛ بايد از تجربه استفاده كرد. بگذاريد يك رقابت آزاد در جامعه باشد. در اقتصاد و علم انحصار خطرناك است؛ در مديريت انحصار خطرناك است؛ آزاد بگذاريد. رقابت بايد آزاد باشد. براي نقد و مشاركت همه را تشويق كنيد. هركه نقد مي‌كند را تشويق كنيد. »
نقد بايد در دانشگاه و براي استاد دانشگاه، آزاد باشد
روحاني براي ايجاد فضاي نقد در دانشگاه‌ها هم توصيه‌هايي را مطرح مي‌كند: «نقد بايد در دانشگاه و براي استاد دانشگاه، آزاد باشد. اگر كسي سر كلاس صحبتي بكند و بحثي كند يا استادي يا دانشجويي به واسطه نظر و اعتقاد و نقد دلسوزانه مورد علاقه من نباشد، نمي‌شود. دانشگاه براي اين است كه مسائل و پيچيدگي‌هاي جامعه را حل و فصل كند. الان موضوع اين شده كه اين تعداد دانشجوي فارغ‌التحصيل چرا شغل ندارند؟ از شما اساتيد مي‌پرسم. ما بايد ببينيم براي چه شغلي به دانشگاه و كلاس نياز داريم؟ يا نه همين‌طور دانشجو را بگيريم تربيت كنيم و بگوييم به اينها شغل بدهيد. مگر هر شغلي نياز به دانشگاه دارد؟ تمام مشاغل نياز به تحصيلات دانشگاهي دارد؟ اگر دارد به تحصيلات تكميلي نياز دارد؟ مديريت نيروي انساني بر مبناي هرم ممكن است نه استوانه؛ ما استوانه درست كرديم. مگر چند دكترا و ليسانس و فوق‌ليسانس نياز داريم؟
دانشجو بايد مسائل سياسي را بداند
و خوب نقد كند
«اميد» كه همواره موضوع ثابت سخنراني‌هاي حسن روحاني است، از ديگر مواردي بود كه در دانشگاه تهران مطرح شد. او با علم به مشكلاتي كه در كشور وجود دارد اينگونه مي‌گويد: «ما ملت بزرگ داراي فرهنگ غني هستيم؛ سوابق علمي بزرگي در تاريخ داشتيم. امروز دانشگاهيان و دانشجويان در مسائل روز بايد پيشرو باشند. من نمي‌خواهم بگويم يك دانشجو يك ديپلمات است؛ اما بايد مسائل سياسي جامعه را بداند و خوب نقد كند. سن جواني و دانشجويي سن خلاقيت و نقد است.»
برخي نان خود را در دعوا مي‌بينند
رييس‌جمهوري در ادامه با هشدار به اينكه نگذاريم عده‌اي جامعه ما را نسبت به آينده مايوس كنند و كار ارزشمند ملت را زير سوال ببرند، اشاره‌اي هم به عملكرد ترامپ در قامت رياست‌جمهوري امريكا كرد كه باعث خوشحالي عده‌اي در داخل كشور شده است: «بله ممكن است در يك كشوري يك آقايي بشود رييس‌جمهور و همه دنيا را نگران كند. چرا يك عده‌اي خوشحال مي‌شوند؟ برخي از اينكه كشور دچار مشكل شود خوشحال مي‌شوند. برخي نان خود را در دعوا مي‌بينند، چرا بايد دعوا كنيم؟ چه ايرادي دارد جناح‌هاي مختلف، بحث كنند اما در منافع ملي همصدا و هم‌نظر باشيم.»
10 ترامپ هم نمي‌تواند برجام را بازگرداند
روحاني با انتقاد از اين افراد كه در منافع ملي هيچگاه همصدا نبوده‌اند، به موضوع توافق هسته‌اي مي‌رسد و عنوان مي‌كند: «ما در مذاكرات هسته‌اي و در توافق برجام به مواردي و منافعي رسيديم كه غيرقابل بازگشت است. هيچ كس نمي‌تواند آن را برگرداند. نه ترامپ بلكه 10 ترامپ ديگر هم نمي‌توانند. در مذاكرات هسته‌اي ما قدرت سياسي‌مان را براي جهان روشن كرديم. ديپلمات‌هاي ما آنقدر قوي هستند كه با شش قدرت جهاني حرف بزنند و به توافق برسند و توافقي كه الان آن طرف مي‌گويد من فريب خوردم. ترامپ مي‌گويد سر ما كلاه رفته و ايراني‌ها سر ما كلاه گذاشتند. البته اين هم درست نيست. مبناي ما مذاكره برد - برد بود. ما به عنوان توانمند سياسي با قدرت ظاهر شديم. نشان داديم ما تنها در جنگ قوي نيستيم در صلح هم قوي هستيم. تنها در اقتصاد قوي نيستيم در سياست هم قوي هستيم ما اتحاد جهاني عليه ايران را شكستيم.»
برجام پيروزي اخلاقي ما بود
حسن روحاني به سفر اخير خود به نيويورك و سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل اشاره كرد و از تفاوت‌هاي آن با سفرهاي قبل اين گونه گفت: «زماني در سازمان ملل از نخستين ناطق تا آخرين عليه ما حرف مي‌زدند حتي كشورهاي به ظاهر دوست هم اگر عليه ما حرف نمي‌زدند از ما دفاع هم نمي‌كردند و به نفع ما چيزي نمي‌گفتند اما امسال در سازمان ملل بيش از ۲۸۰ كشور جهان حرف ايران را مي‌زدند فقط امريكا و اسراييل عليه ما حرف مي‌زدند. اين پيروزي ما است ما در صحنه ديپلماسي جهاني پيروز شديم. برجام پيروزي اخلاقي ما بود. در دنيا ثابت شد ما راستگو هستيم و آنها دروغگو هستند اين دستاورد غيرقابل بازگشت است. يك كسي مي‌گويد ممكن است بعدا عليه ما قطعنامه بدهند بله ممكن است مثل اينكه بگويند در جنگ پيروز شديم ولي باز ممكن است عليه ما جنگ راه بيندازند؛ بله ولي ما باز پيروز مي‌شويم ما در يك سال نيم گذشته دو برابر نفت فروختيم ما سرمايه‌گذاري‌هاي متعددي انجام داديم ما اعتبارات بزرگي از بانك‌ها گرفتيم و امتيازهاي مهمي به دست آورديم و همه اينها غيرقابل بازگشت است.»
چرا يك عده، نادرست با مردم
حرف مي‌زنند
رييس‌جمهور به دوران قبل از برجام باز مي‌گردد و با تكرار اينكه دنيا مي‌گفت فعاليت اتمي ايران غيرقانوني است و ايران حق غني‌سازي ندارد، عنوان مي‌كند: «الان از نظر آنها حق مشروع است ما حق هسته‌اي خود را تثبيت كرديم و در سازمان ملل اثبات شد، اين حق را از كف خيابان تا نيويورك برديم؛ چرا يك عده نادرست با مردم حرف مي‌زنند امروز اگر امريكا حرفي بزند دنيا آن را محكوم مي‌كند.» رييس‌جمهور با اشاره به آياتي از قرآن ادامه داد: قرآن به پيغمبر مي‌گويد معاهدات فراواني با كفار بستي اما هميشه آنها نقض كردند در اينجا پيغمبر ضرر كرد؟ يك ساده‌لوحي پيدا شود بگويد چرا با اين حال كه معاهده اول را نقض كردند باز معاهده نوشتيد آن كسي كه نقض عهد مي‌كند حيثيت خود را زير پا مي‌گذارد.»
عده‌اي مي‌خواهند بگويند مردم راه نادرست انتخاب كردند
حسن روحاني با بيان اينكه يك وظيفه مهم دانشگاه، وظايف سياسي است و گفتن واقعيات براي مردم است، گفت: در ميان شما اساتيد رشته‌هاي مختلف است هر كدام به تناسب رشته خود براي كشور بگويند. مردم در سال ۹۲ راه خود را انتخاب كردند و در سال ۹۴ و ۹۶ اين راه تاييد كردند. عده‌اي مي‌خواهند بگويند مردم راه نادرست انتخاب كردند. عظمت ايران بالا رفته است مسير تعامل گسترده با جهان آماده شده است مگر مي‌شود در دنيا امروز بدون تعامل كار كرد؟ ما بايد با هم تعامل كنيم.
ما قرض به ارث برده‌ايم
مشكل زيست محيطي، كمبود آب، معضلات اقتصادي و بانكي و صندوق‌هاي بازنشستگي از مواردي بود كه حسن روحاني آنها را برمي‌شمرد و دولت خود را ميراث‌دار گذشتگان مي‌داند: «مشكلاتي در كشور است كه از قبل به اين دولت ارث رسيده؛ برخي پدر پولدار دارند ملك و زمين به آنها ارث مي‌رسد برخي قرض به ارث مي‌برند ما جز دسته دوم هستيم. ضمن اينكه مسووليت داريم به دانشگاه كمك كنيم اما از آن طرف توقع دارم همه دانشگاهيان معضلات كشور را حل كنند.» او در پايان تاكيد مي‌كند كه: «من مطمئن هستم با اعتماد به هم مسير آينده پيروزي خواهد بود.»