تركيه به دنبال افراد مظنون
در كودتا
محمود فاضلي *
درخواست‌هاي تركيه از دو كشور آلمان و يونان براي تحويل دادن افراد مظنون به فعاليت‌هاي تروريستي يا مشاركت مستقيم و غيرمستقيم اين افراد در جريان كودتاي نافرجام تركيه همچنان ادامه داشته و به يكي از موضوعات حساس و اختلاف‌برانگيز ميان سه كشور تبديل شده است. آنكارا، آلمان را به پناه دادن به افراد مظنون به فعاليت‌هاي تروريستي متهم مي‌كند و وزير خارجه تركيه ماه نوامبر سال گذشته رسما اعلام كرده بود اين كشور خواستار تحويل بيش از 4000 نفر از اعضاي حزب كارگران كردستان PKK شده است. همچنين از زمان كودتاي نافرجام سال 2016 اين كشور، تقاضاي تحويل 81 مجرم را از برلين داشته است. اردوغان، رييس‌جمهور تركيه نيز بارها از اينكه آلمان با افراد ترك‌تبار مظنون به فعاليت‌هاي تروريستي برخورد نمي‌كند، انتقاد و مدعي شده است من به آلمان 4500 پرونده در ارتباط با PKK داده‌ام و حتي در مورد يكي از اين 4500 پرونده هم پاسخي دريافت نكرده‌ام. همين مساله در مورد هواداران جنبش گولن كه در تركيه يك سازمان تروريستي به شمار مي‌روند، نيز صدق مي‌كند.
وزارت دادگستري آلمان در گزارش اخير خود اعلام كرد آنكارا از زمان كودتاي نافرجام تابستان 2016 به دنبال استرداد 81 نفر از آلمان است. بيشتر افرادي كه براي استرداد آنها از جانب دولت تركيه درخواست ارايه شده، به جرايمي از جمله قتل و ضرب و شتم متهم هستند و تنها هشت نفر از 81 نفري كه تركيه تقاضاي استرداد آنها تا ماه فوريه را داده است، داراي اتهامات تروريستي هستند.
رييس‌جمهور تركيه پس از كودتاي نظامي نافرجام، نظاميان، كاركنان دولت و روشنفكران زيادي را به اتهام جرايم سياسي دستگير كرد كه در بين آنها 27 تبعه آلماني ديده مي‌شود و وزارت خارجه آلمان اين تعداد دستگير شده را تاييد كرده است. 11 نفر از آنها هنوز در بازداشت به سر مي‌برند كه از جمله آنها يك فعال حقوق بشر آلماني و دو خبرنگار تبعه اين كشور هستند كه از اين تعداد چهار نفر داراي وضعيت دوتابعيتي هستند. برلين در روزهاي اخير تصميم تركيه به آزادي «پيتر اشتودنر»، فعال حقوق بشري آلماني را نشانه‌اي از بهبود روابط ميان برلين و آنكارا مي‌داند.
بر اساس اطلاعات موجود حدود 55 تبعه آلماني به دليل جرايم مختلف در تركيه در بازداشت بوده و سه تبعه ديگر در تبعيد به سر مي‌برند. از زمان وقوع كودتاي نافرجام در تركيه، تقريبا 200 نفر با پاسپورت ديپلماتيك تركيه در آلمان پناهندگي دريافت كرده‌اند. از پاسخ وزارت كشور آلمان به يك پرسش فراكسيون حزب چپ فاش شده است كه تاكنون از 249 متقاضي پناهندگي از اين گروه، 196 نفر (80 درصد) پاسخ مثبت دريافت كرده‌اند. اين تعداد شامل اعضاي خانواده اين افراد (زنان و كودكان) نيز مي‌شود. اينكه چه تعداد ارتشي بين اين افراد وجود دارد، به طور جداگانه بررسي نشده، اما بين اعضاي ارتش تركيه افرادي وجود دارند كه به تقاضاي پناهندگي آنها پاسخ مثبت داده شده است.
تعداد متقاضيان پناهندگي از تركيه اخيرا افزايش يافته است. طبق اعلام وزارت كشور آلمان، ماه آگوست تعداد آنها 962 نفر، ماه ژوئيه 620 نفر و يك ماه قبل از آن، 433 نفر بوده است. طبق اعلام دفتر فدرال مهاجرت و پناهجويان آلمان طي ماه‌هاي ژانويه تا آگوست 2017 بيش از 4408 مورد درخواست پناهندگي از سوي شهروندان تركيه دريافت شده است. اين رقم در مدت مشابه سال قبل به 2836 مورد رسيده بود كه نشانگر افزايش 4/55 درصدي بوده است. در ماه آوريل وزارت كشور آلمان اعلام كرد كه حداقل 262 ديپلمات و پرسنل ارتش تركيه خواستار پناهندگي در آلمان هستند.
مقامات آلماني مدعي‌اند كارمندان دولت آلمان هنگام سفر به تركيه توسط نيروهاي امنيتي آنجا زير نظر گرفته مي‌شوند. اين مساله مي‌تواند از نيروهاي پليس گرفته تا مترجمان و كارمندان دولت در اين وزارتخانه، همه را شامل شود و حتي گفته مي‌شود كارمندان ترك‌تبار دولت كه قصد ديدار با خانواده‌شان در تركيه را داشته‌اند در مرز موقتا بازداشت شده‌اند و برخي از اين كارمندان به هنگام گذراندن تعطيلات نزد خانواده‌هاي‌شان زير نظر گرفته شده‌اند، به طوري كه خود را در خطر احساس مي‌كرده‌اند.
تركيه همچنين پس از كودتاي نافرجام به پناهنده شدن نظاميان خود به يونان واكنش‌هاي تندي نشان داده و خواستار استرداد آنها به اين كشور شده است، درخواستي كه آتن با آن مخالفت كرده است. در سفر اخير وزير خارجه يونان به تركيه، چاووش‌اوغلو، وزير خارجه اين كشور موضوع 8 نظامي فراري اين كشور كه به يونان پناه برده‌اند را مورد اشاره قرار داد و خواستار استرداد آنان شد. به گفته او نبايد يونان به پناهگاهي امن براي كودتاچيان تبديل شود. از زمان كودتاي نافرجام تابستان 2016 تاكنون 995 نفر از يونان درخواست پناهندگي كرده‌اند. بايد درباره تمام افراد درخواست‌كننده پناهندگي تحقيقات لازم انجام تا مشخص شود چند نفر از آنها وابسته به جنبش «فتو» هستند. تركيه نمي‌خواهد يونان به پناهگاهي براي اعضاي طرفداران فتح‌الله گولن تبديل شود.
وزير خارجه يونان نيز در پاسخ به درخواست تركيه تاكيد دارد اين كشور با حداكثر صداقت از روند الحاقي تركيه به اتحاديه اروپا حمايت كرده و عليه كودتاي نافرجام موضع‌گيري كرد. شب كودتاي 15 ژوئيه 2016 در تركيه، در مغولستان بودم و همان روز به يونان بازگشتم. يونان حمايت خود را از دولت دموكراتيك تركيه اعلام كرد. هركس كه با به دست گرفتن اسلحه عليه دموكراسي در تركيه به پا خواست بايد در برابر قانون جمهوري تركيه پاسخگو باشد. مسائل مربوط به اعطاي پناهندگي در يونان توسط دستگاه قضايي انجام مي‌شود و دولت در اين باره دخالتي ندارد. تصميمات دادگاه هرآنچه باشد بايد توسط همه‌كس مورد احترام قرار گيرد.
*كارشناس مسايل اروپا