حفظ سرمايه اجتماعي با گفت‌وگو و تعامل
آذر منصوري
عضو حزب اتحاد ملت
حفظ اميد اجتماعي پارامتر مهم و تعيين‌كننده‌اي در ميزان رشد، پويايي و حركت جامعه به سوي آينده است. وعده‌ها و تلاش‌هاي دولت‌ها نيز اساسا با تكيه بر همين اميد اجتماعي است و زمينه شكل گرفتن سرمايه اجتماعي را فراهم مي‌كند. اين سرمايه اجتماعي و اميد در نتيجه حضور مردم در انتخابات‌هاي مختلف و تحولاتي كه پس از هر انتخابات مورد انتظار است؛ بروز مي‌كند. حفاظت از اين اميد اجتماعي در واقع نقطه قوت دولت‌ها يا هر نهاد ديگري محسوب مي‌شود. به طور ويژه از دولت روحاني كه در هر دو انتخابات قبلي با شعار ساختن جريان تدبير و اميد به ميدان آمد، انتظار مي‌رود كه در حفاظت از اميد اجتماعي كوشا باشد.
موانع و اقتضائاتي كه در كشور وجود دارد دستيابي و حفظ اين اميد را با مشكل مواجه كرده است. توجه به مباحثي همچون مطالبات زنان و دانشگاهيان، تكيه بر شعارهاي انتخاباتي و بازخورد همه آنها در فضاي پساانتخابات براي دولت روحاني كار مشكلي است. خصوصا اينكه در حوزه زنان با موانع جدي روبه‌رو شد. اين موضوع خود را حتي در سطح استانداري‌ها و فرمانداري‌ها نيز نشان مي‌دهد. در واقع به نظر مي‌رسد هر جايي كه تعبير نماينده حاكميت و والي دولت از آن باشد با مسائل و مشكلات جدي براي حضور زنان مواجه است.
در دولت روحاني هنوز نتوانسته‌ايم شاهد حضور زنان در هيچ يك از سطوح وزرا، استانداران و فرمانداران باشيم. در حالي كه اين موضوع مي‌تواند نقطه قوت هر دولتي باشد. تحولاتي كه طي چند ماهه اخير با وجود ظرفيت‌هاي مناسب و مساعد در حوزه زنان در كشور عربستان اتفاق افتاد، نشانگر اهميت اين حوزه در همه كشورهاست.
با توجه به مشكلات و موانع موجود به نظر مي‌رسد كه روحاني براي حفظ اميد اجتماعي سختي‌هايي دارد و بهتري كار در اين شرايط آن است كه روحاني به صورت صريح و روشن با مردم در مورد موانع و مشكلات خود گفت‌وگو كنند. اين اقدام هم بر تعامل دولت و مردم مي‌افزايد و هم مي‌تواند در حذف موانع كمك كند. از آنجايي كه اين مشكل فقط مشكل دولت نيست و مشكل نگاه بخش‌هايي از حاكميت به موضوع است، نياز به تعامل و گفت‌وگو در راستاي حفظ سرمايه اجتماعي كه پشتوانه هر دولتي است، بيشتر احساس مي‌شود.
توجه داشته باشيد هر كدام از اين بي‌توجهي‌ها مي‌تواند به شكاف‌هاي موجود دامن زند. شايد در كوتاه‌مدت اتفاقي نيفتد اما در بلندمدت هر كدام از اين مسائل مي‌تواند به يك بحران اجتماعي تبديل شود. شايد بحث زنان و دانشگاهيان به طبقه خاص‌تري تعلق داشته باشد اما مسائل حوزه اقتصاد و سلامت سرمايه اجتماعي را به صورت عام‌تر و گسترده‌تر نشانه مي‌گيرد. صحبت از سرمايه اجتماعي است كه در حقيقت به حاكميت تعلق دارد.
حضور گسترده مردم در دومين دوره انتخاباتي كه روحاني كانديدا بود نشان مي‌دهد كه سرمايه اجتماعي و نگاه واقع‌بينانه به دولت در مجموعه طبقات كشور وجود دارد و به همين دليل آقاي روحاني با اختلاف، برنده انتخابات شد. اما دولت با توجه به مشكلات داخلي و خارجي كه براي تامين منابع درآمدي و مالي خواهد داشت، كار سختي در پيش دارد. روحاني بايد تصميمات جدي و بزرگي بگيرد كه برخي از آنها با ريسك‌هايي همراه است. به خصوص در حوزه‌هايي مثل اقتصاد. مثال آن تصميم‌گيري در مورد پرداخت يارانه‌هاست. دولت در شرايط فعلي در زمينه كنترل نرخ تورم تا حدودي موفق بوده اما مسائل اصلي‌تري وجود دارد.
دولت بايد با توجه به همه موانع داخلي و خارجي از فرصت سرمايه‌گذاري خارجي براي چرخاندن چرخ توليد استفاده كند. توجه داشته باشيد كه اين دولت نگاه توسعه محور دارد لذا نبايد به توسعه نگاه يك‌سويه داشته باشد. توسعه اقتصادي محقق نمي‌شود مگر اينكه نسبت به توسعه سياسي، فرهنگي و اجتماعي نيز توجه داشته باشيم. ضروريست كه دولت مجموعه شاخص‌هاي توسعه همه‌جانبه را مد نظر قرار دهد تا بتواند رضايتمندي مردم در دوران انتخابات را مداوم كند. بخشي از تداوم اميد و سرمايه اجتماعي برعهده حسن روحاني و دولت است. بخش ديگر به عهده صاحب‌نظران در حوزه‌هاي مختلف است. اين افراد مي‌توانند روشنگري كرده و دولت را تنها نگذارند. فراموش نكنيم كه رقباي روحاني از هر سو مانع‌تراشي كرده و سعي مي‌كنند بين دولت و سرمايه اجتماعي به عنوان نقطه اتكاي دولت فاصله ايجاد كنند. تداوم اميد و سرمايه اجتماعي مستلزم اين است كه مجموعه اركان نظام رويكرد همراهي با دولت مستقر كه مسوول قوه مجريه است، داشته باشند و تا اين مهم محقق نشود، كار روحاني سخت است.