هنر ناديده گرفتن
تحت رهبري عربستان سعودي وجود ندارد و ظاهرا بايد تا جايي كه امكان دارد اين اختلاف را مديريت كرد و از تشديد اين برخوردهاي لفظي خودداري كرد، چرا كه به نفع هيچ يك از طرفين نيست. اين نوع موضع‌گيري‌ها ادامه خواهد داشت، هر چند حل احتمالي مساله سوريه تا حدود زيادي فضا را تغيير خواهد داد. اين به موفقيت مذاكراتي بستگي دارد كه بين طرفين درگيري در سوريه جريان دارد و اينكه تا چه اندازه گروه‌هاي معارض و به خصوص دولت امريكا به عنوان مخالف دولت مركزي سوريه، حاضر به كوتاه آمدن خواهند شد. موضع‌گيري‌هايي كه اخيرا از سوي بحرين بيان مي‌شود و قبلا هم وزير مشاور در امور خارجه امارات متحده عربي هم مشابه آن را بيان كرده‌بود، از سوي دولت‌هايي مطرح مي‌شود كه قبلا پديده‌هايي نبودند كه در خور توجه باشند يا به خودشان اجازه بدهند موضع‌گيري‌هاي اينچنيني بكنند. از آنجا كه امروز اين دو كشور همسو و همداستان با سعودي‌ها شده‌اند، سعي مي‌كنند در هر گام پاي شان را روي جاي پاي باقي مانده در مسير عربستان سعودي بگذارند و همان موضع‌گيري‌هاي تندي را كه رياض بيان مي‌كند، گاهي با اضافه كردن ادويه بيشتر و با نزاكت كمتر بيان كنند. جمهوري اسلامي ايران، خيلي نبايد براي اين اظهارات اعتبار و اهميت قائل شود چرا كه درخور گفت‌وگو و مقابله به مثل نيستند و به صلاح ايران هم نيست كه وارد بگو مگو با چنين كشورهايي شود. به نظر من بايد چنين اظهارنظرهايي را ناديده گرفت. تمام خواست آنها اين است كه ديالوگ غيردوستانه‌اي ايجاد بكنند، اما خرد سياسي اقتضا مي‌كند كه چنين موضع‌گيري‌هايي از سوي چنين كشورهايي ناديده گرفته‌شود و بهايي براي جسارت‌ها و گستاخي‌هاي آنها قائل نشد.
استاد روابط بين‌الملل