دي‌ميستورا و كردها به كنگره مردمي مي‌آيند، معارضان وابسته به عربستان غايبند
دهن‌كجي رياض به سوچي
شهاب شهسواري
مذاكرات صلح سوريه در وين در شرايطي به پايان رسيد كه هيات معارضان تحت حمايت عربستان سعودي در اين مذاكرات اعلام كرد قصد ندارد در كنگره مردمي سوريه كه قرار است در شهر ساحلي سوچي روسيه برگزار شود شركت كند. سخنگوي هيات معارضان اعلام كرد كه مخالفان دولت معتقدند اين كنگره تلاش نزديك‌ترين متحد دولت سوريه براي به حاشيه راندن فرآيند صلح تحت نظارت سازمان ملل متحد است. استفان دي‌ميستورا، فرستاده ويژه دبيركل سازمان ملل متحد در امور سوريه، روز شنبه اعلام كرد در كنگره مردمي سوريه در سوچي مشاركت خواهد كرد. او روز جمعه در گفت‌وگوي تلفني با سرگئي لاوروف تاكيد كرده‌بود كه هنوز تصميم نهايي خود را براي حضور در اين كنگره نگرفته است. روسيه روز جمعه اعلام كرده‌بود كه به جز شخصيت‌هاي سياسي سوريه، تعدادي از مقام‌هاي سازمان ملل متحد را هم براي شركت در اين كنگره دعوت كرده است. همزمان ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه اعلام كرد كه گروه‌هاي معارض كرد در كنگره سوچي شركت خواهند كرد.
به گزارش رويترز، يحيي العريضي سخنگوي هيات معارضان سوري حاضر در وين بعد از پايان اين مذاكرات اعلام كرد كه هيات معارضان در كنگره مردمي سوريه سوچي مشاركت نخواهد كرد. او در عين حال در مورد مذاكرات وين توضيح داد: «قرار بود مذاكرات وين يك مذاكره مهم باشد و به نوعي ميزان تعهد طرفين را نشان دهد. ما به هيچ‌وجه شاهد تعهد طرف مقابل نبوديم. سازمان ملل همچنين تعهدي را تاييد نكرد.» العريضي اضافه كرد: «كاملا مشخص است كه افرادي تلاش مي‌كنند كل فرآيند را به بن‌بست بكشند و اهميت مذاكرات ژنو و فرآيند سياسي را زير سوال ببرند.» مذاكرات وين نهمين دور از مذاكرات تحت نظارت سازمان ملل متحد ميان گروه‌هاي معارض و دولت سوريه بود كه از 7 سال پيش تاكنون برگزار شده است، اما اثر زيادي بر حل مسائل جاري در سوريه نداشت. دورهاي قبلي مذاكرات تحت نظارت سازمان ملل متحد تاكنون در ژنو برگزار مي‌شد، اما طي روزهاي پنجشنبه و جمعه هفته گذشته كه قرار بود مذاكرات دور نهم برگزار شود، استفان دي‌ميستورا نتوانست براي برگزاري دور جديد مذاكرات از مقام‌هاي سوييس مجوز بگيرد و مجبور شد اين دور از مذاكرات را در ساختمان‌هاي سازمان ملل متحد در وين برگزار كند. برنامه اين مذاكرات شامل نحوه برگزاري انتخابات آينده، اصلاحات در ساختار دولت، قانون اساسي جديد و مبارزه عليه تروريسم اعلام شده است.
آتش‌بس در غوطه‌شرقي
هر چند مذاكرات وين دستاوردي در حوزه آينده سوريه نداشت، اما صلح در غوطه‌شرقي دمشق يكي از دستاوردهاي اين دور از مذاكرات برشمرده مي‌شود. طي هفته‌هاي گذشته دولت سوريه عمليات سنگيني را عليه شبه‌نظاميان معارض در نزديكي دمشق كه منطقه غوطه شرقي را در اختيار دارند آغاز كرده است. بر اساس اظهارات مقام‌هاي هيات مذاكره‌كننده معارضان، روسيه به اين هيات وعده داده است كه براي اجراي آتش‌بس در غوطه شرقي به ارتش سوريه فشار وارد كند. غوطه شرقي 4 سال است كه تحت محاصره ارتش سوريه قرار دارد و تنها نقطه‌اي در نزديكي دمشق است كه همچنان كنترل آن در اختيار شبه‌نظاميان مخالف دولت قرار دارد. غوطه شرقي نزديك به 400 هزار نفر جمعيت دارد و نهادهاي كمك‌رسان و امدادي وضعيت بشري در اين منطقه را بسيار بد توصيف مي‌كنند. به گزارش الجزيره هر چند هيات معارضان سوري در وين توافق آتش‌بس در غوطه شرقي را پذيرفته‌اند، اما تعدادي از گروه‌هاي مسلح حاضر در غوطه‌شرقي حاضر به پذيرش اين توافق نيستند و معلوم نيست آتش‌بس حاصل از مذاكرات وين تا چه زماني در اين منطقه ادامه پيدا كند.
سند پاريس
سه‌شنبه هفته گذشته، پيش از آغاز مذاكرات وين، مقام‌هاي پنج كشور امريكا، اردن، بريتانيا، فرانسه و عربستان سعودي در شهر پاريس گرد هم آمدند تا در مورد فرآيند سياسي سوريه بحث كنند. حاصل اين جلسه يك سند بود كه پيشنهادهايي را براي دستور كار مذاكرات وين و ادامه گفت‌وگوهاي تحت نظارت سازمان ملل متحد تعيين كرده‌بود. روز جمعه سخنگوي وزارت خارجه روسيه، ماريا زاخارووا، هدف از برگزاري جلسه پنج كشور را ايجاد مانع در برابر مذاكرات صلح توصيف كرده‌بود و بشار الجعفري رييس هيات فرستادگان دولت سوريه به مذاكرات وين، اين سند را «غيرقابل قبول» خواند. در اين سند پيشنهاد شده است كه فرستاده ويژه سازمان ملل در امور سوريه «يك رويكرد عملي» براي فرآيند سياسي «آرام» در سوريه در پي بگيرد. بر اساس سند پنج كشور غربي و عربي، از مذاكره‌كنندگان خواسته‌شده است كه گفت‌وگوهايي با «تمركز ويژه و فوري بر مباحث مربوط به اصلاحات قانون اساسي و برگزاري يك انتخابات آزاد و منصفانه» در پيش بگيرند. هيات معارضان سوري در وين، دقيقا از چارچوب‌هاي مطرح در سند پيشنهادي پنج كشور عربي و غربي پيروي مي‌كردند. بشار جعفري با صدور بيانيه‌اي در مورد سند پاريس ضمن رد مفاد آن تاكيد كرد: «مردم كشور من هرگز راه‌حلي را كه از طريق هوابرد روي سر آنها انداخته‌شود يا روي تانك‌ها به خاك سوريه بيايد، نمي‌پذيرند.»
مذاكرات سوچي
به گزارش رويترز بشار جعفري، نماينده سوريه در مذاكرات با مخالفان در مورد كنگره مردمي سوريه كه قرار است از 10 بهمن ماه در سوچي برگزار شود، مي‌گويد: «هدف از اين همايش ايجاد يك گفت‌وگوي ملي سوري- سوري بدون مداخله خارجي است. در اين همايش نزديك به 1600 نفر شركت مي‌كنند كه نمايندگان عناصر و گرايش‌هاي مختلف در جامعه سوريه هستند.» در برابر سخنگوي معارضان سوري، يحيي العريضي معتقد است كه كنگره سوچي «فقط نمايشي از آشتي ميان سوري‌ها است» و بسياري از شركت‌كنندگان «مستقيما از سوي دولت دمشق» انتخاب شده‌اند.
بنا بر تصميم آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل متحد، استفان دي‌ميستورا فرستاده ويژه در امور سوريه، رياست هيات نمايندگي سازمان ملل متحد در كنگره سوچي را بر عهده خواهد داشت. دي‌ميستورا در پايان مذاكرات وين در مورد كنگره سوچي تاكيد كرد كه روس‌ها وعده‌داده‌اند كه تنها هدف از برگزاري كنگره مردمي سوريه در سوچي، تقويت و حمايت از فرآيند صلح تحت نظارت سازمان ملل باشد. دي‌ميستورا گفت: «بر اساس بيانيه‌ايي كه فدراسيون روسيه داده است نتايج كنگره سوچي به عنوان بخشي از فرآيند گفت‌وگوهاي سوري- سوري به مذاكرات ژنو ارسال خواهد شد. » به گفته ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه، 1600 نفر از فعالان سياسي سوريه از جمله نمايندگان گروه‌هاي كرد به مذاكرات سوچي دعوت شده‌اند.
ديدار مذاكره‌كننده ارشد ايران با رييس‌جمهور سوريه
حسين جابري انصاري، دستيار ارشد وزير امور خارجه ايران در امور ويژه سياسي روز شنبه با «بشار اسد»، رييس‌جمهوري سوريه در دمشق ديدار كرد. دو طرف در اين ديدار در مورد روابط راهبردي بين ايران و سوريه و تمايل دو طرف به تقويت اين روابط در زمينه‌هاي مختلف به ويژه مقابله با تروريسم و تلاش براي موفقيت نشست «كنگره گفت‌وگوي ملي سوريه» در شهر «سوچي» روسيه گفت‌وگو و رايزني كردند. جابري‌انصاري همچنين در ناهار كاري با فيصل مقداد، قائم مقام وزير خارجه سوريه در خصوص آخرين تحولات سياسي و ميداني سوريه به رايزني پرداخت.