ترمز دونالد ترامپ چه كسي است؟
متيس، مانعي بر سر جنگ‌طلبي ترامپ با ايران
ميثم سليماني
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده در دولت خود از كمتر كسي حرف‌شنوي دارد يا به او اطمينان مي‌كند اما در اين بين جيم متيس، وزير دفاع ايالات متحده از جمله معدود افرادي است كه در اين چارچوب بسيار مورد اعتماد رييس‌جمهور است. او در طول حضور 40 ساله خود به عنوان يك ارتشي و حالا وزير دفاع، همواره به نام يك جنگجوي تهاجمي شناخته مي‌شد كه توانست به خصوص در جنگ عراق محبوبيت خاصي را براي خود به ارمغان بياورد ولي در دولت اوباما به دليل نگاه ضدايراني خود و مخالفت با برجام بازنشسته شد. او اما از زماني كه وزير دفاع ايالات متحده شده، نقشي متفاوت را براي خود تعريف كرده است. او ديگر آن چهره تهاجمي دولت اوباما را ندارد و اكنون خود تبديل به عاملي براي جلوگيري از اقدامات هيجاني دونالد ترامپ شده است. حالا سوال اصلي اين است كه متيس تا چه مدت مي‌تواند نقش فرد محتاط در دولت را ايفا كند و از نفوذ قابل توجه خود روي رييس‌جمهوري در راستاي جلوگيري از هرگونه درگيري جديد امريكا به خصوص در مقابله با ايران و كره شمالي استفاده كند. به گزارش واشنگتن‌پست، نفوذ متيس در سرتاسر دولت روز به روز گسترش پيدا مي‌كند. در مكان‌هايي مانند افغانستان و سومالي توانست نيروهاي امريكايي را حفظ كند و اجازه نداد تا رييس‌جمهور با وجود ميل باطني نيروهاي خود از اين كشورها را خارج كند. او همچنين ميل ترامپ براي نشان دادن قدرت نظامي را به‌شدت محدود كرده است.
واشنگتن‌پست به نقل از منابع آگاه در كاخ سفيد عنوان مي‌كند كه يك ماه پيش اتفاقي تكان‌دهنده در حال وقوع بود زيرا مقامات به‌شدت نگران تحركات قايق‌هاي ايراني در منطقه بودند. اما متيس در برابر درخواست كاخ سفيد در راستاي ارايه گزينه نظامي براي ايران مقاومت كرده است. طبق اين گزارش ترامپ از پنتاگون خواسته بود تا طيف وسيعي از برنامه‌هايي كه شامل هدف قرار دادن انبارهاي موشكي ايران يا ضربه زدن به قايق‌هاي موتوري ايراني مي‌شود را ارايه دهد. گفته مي‌شود ترامپ بارها در خصوص قايق‌هاي ايراني عنوان كرده كه چرا ما نمي‌توانيم آنها را غرق كنيم.
به گفته منابع آگاه در كاخ سفيد، هربرت مك مستر مشاور امنيت ملي ترامپ و تعدادي از كاركنان او درخواست براي حمله به قايق‌هاي ايراني از سوي دونالد ترامپ در يك ارتباط تلفني را مطرح كرده‌اند كه جيم متيس آن را رد كرده است. اما معلوم نيست ادامه اين بحث‌ها چگونه بوده است چرا كه متيس تمام كارمندان خود را از اتاق بيرون مي‌كند و گفت‌وگو ادامه پيدا مي‌كند. منابع آگاه عنوان مي‌كنند كه بسيار واضح بود كه تماس خوبي نيست و در هفته‌هاي بعد اين گزينه هرگز مطرح نشد.
گفتني است، متيس در سال اول حضور خود در پنتاگون از جمله معدود افرادي بوده است كه در سياست خارجي ترامپ نيز تاثيرگذار بوده است. وي در جلسات حساس نيز هنگام هرج و مرج و اختلافات با صدايي تحكم‌آميز ظاهر مي‌شود و شرايط را كنترل مي‌كند. سفراي امريكا مي‌گويند بيشتر از اينكه با رييس خود چهره به چهره باشند با جيم متيس رودررو صحبت مي‌كنند. برخي نيز معتقدند ديپلماسي بي‌ثبات‌كننده و غيرقابل اعتماد ترامپ را در مواردي متيس معتدل مي‌كند. گفتني است، ژنرال متيس در آخرين پست نظامي خود به عنوان معاون رييس ستاد مشترك ارتش در دولت اوباما خدمت مي‌كرد، ولي با ديدگاه‌هاي دولت هيچ گونه همخواني نداشت. اما وقتي كه به عنوان وزير دفاع در دولت مستقر شد، دونالد ترامپ بلافاصله به پنتاگون رفت. ترامپ هنگام حضور در پنتاگون دو فرمان اجرايي صادر كرد. يكي مربوط به آمادگي بيشتر نظامي ارتش بود و ديگري اعمال محدوديت‌هاي شديد براي ورود اتباع برخي كشورهاي عمدتا مسلمان بود. تصميم ترامپ براي اين اقدام، در تالار قهرمانان پنتاگون بود كه اين اقدام بسياري را غافلگير كرد چراكه متيس اميدوار بود پنتاگون به نحوي از سياست خارجي دور شود اما عملا اين اتفاق رخ نداد. اين اتفاق غيرمنتظره وزارت دفاع و وزارت امور خارجه را در مهم‌ترين مباحث سياسي كشور قرار داد. اما اگر متيس از اين اتفاق ناراحت بود اما آن را نشان نداد. نقش كنوني متيس در دولت اوباما كاملا متفاوت بود. او و همرزمانش معتقد بودند كه بايد فشار بيشتري براي مقابله با اقدامات ايران در منطقه و به خصوص قايق‌هاي ايراني انجام دهند. اما اين ديدگاه به‌شدت متفاوت از ديدگاه دولت اوباما بود. او رفته رفته از ليست افراد دعوت شده به شوراي امنيت ملي دولت خارج شد و در اوايل سال 2013 پنج ماه زودتر از موعد يك نفر جايگزين متيس شد. يكي از جملاتي كه متيس عنوان كرد و اوباما را به‌شدت عصباني كرد، اين بود كه ارتش امريكا مي‌تواند نيروي دريايي ايران را در اقيانوس غرق كند. حرفي كه اعتبار زيادي به متيس در نزد ترامپ داد. حتي قبل از حضور متيس در وزارت دفاع دموكرات‌ها به‌شدت نگران آن بودند متيس در كنار ترامپ مي‌توانند دست به اقدامات خطرناكي بزنند و حتي با كمك يكديگر اقدامات احمقانه انجام دهند. گفته مي‌شود ديدارهاي ترامپ با متيس نيز به نسبت زياد است. برخي مقام‌ها همچنين عنوان مي‌كنند زماني كه متيس به سفر نمي‌رود و ترامپ در كاخ سفيد باشد، حداقل در هفته سه يا چهار بار با يكديگر در كاخ سفيد ديدار مي‌كنند.
حتي با اينكه متيس در جلسات خود با ترامپ در مخالفت با رييس‌جمهور در خصوص ديپلماسي با كره شمالي و حتي برخي موارد ديگر صحبت كرده توانسته از خشم ترامپ در امان باشد. مقامات مي‌گويند، تاييدهاي متيس در جلسات بيشتر جنبه عاطفي دارد و سعي مي‌كند قوانين بين‌المللي در جنگ‌هاي مسلحانه را براي او تشريح كند تا نگاه او در برخي موضوعات را تغيير دهد.
تابستان گذشته ترامپ در حال بررسي برنامه ارسال سربازان بيشتر به افغانستان بود و ارتش درخواست ارسال نيروهاي تهاجمي بيشتر به اهدافي در شمال آفريقا داشت. اما رييس‌جمهور در جلسات خود علاقه‌اي به ارسال اين نيروها نداشت. به گفته مقامات رسمي كه در اتاق وضعيت كاخ سفيد حضور داشتند، ترامپ عنوان كرده است كه شما مي‌خواهيد همه جا نيروهاي خود را ارسال كنيد. توجيه چيست؟ متيس در پاسخ گفت: ما اين كار را انجام مي‌دهيم تا از بمبگذاري در ميدان تايمز جلوگيري كنيم. اما ترامپ با عصبانيت عنوان كرد كه تقريبا اين بحث در مورد هر كشوري در اين سياره وجود دارد. جف سشن، دادستان كل نيز در واكنش به اين موضوع عنوان كرد كه ممكن است در برخي مناطق مانند افغانستان يا سومالي تروريست‌ها برنده شوند. متيس نيز اين استدلال را كرد كه اين لحظه براي دو رييس‌جمهور قبلي نيز وجود داشته است. به گفته مقامات، متيس به ترامپ عنوان مي‌كند كه آقا، شما هيچ انتخابي نداريد و شما رييس‌جمهور زمان جنگ هستيد.