در نشست محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي
به مناسبت روز جهاني موزه مطرح شد
رويكرد جديد، مخاطب جديد
گروه اجتماعي| «ارتباط خلاق و نوين موزه‌ها، رويكردهاي جديد، مخاطبان جديد». اين شعار را شوراي بين‌المللي موزه‌ها (ايكوم) به مناسبت روز جهاني موزه در سال 2018 اعلام كرده است. شعاري كه موزه‌هاي ايران فاصله معناداري تا تحقق آن دارند، هر چند مسوولان ميراث فرهنگي و رييس اداره كل موزه‌ها با تاكيد بر آمار و ركوردهايي كه نمايشگاه «لوور در تهران» ثبت كرده، سعي دارند اين آمارها را نشانه‌اي از اقبال مردم به موزه‌ها بدانند، اما واقعيت اين است كه در شهرهاي مختلف ايران، حال موزه‌ها حال خوبي نيست. موزه‌ها در خوزستان و هرمزگان و شهرهاي ديگر تعطيل مي‌شوند و بسياري از موزه‌هاي فعال كشور از سيستم حفاظتي مناسبي بهره‌مند نيستند، بسياري از شهرهاي بزرگ كشور شرايط مطلوبي براي نمايش و حفاظت اشيا ارزشمندي كه در كاوش‌هاي اين شهرها به دست مي‌آيد ندارند و به اجبار تمام اين اشيا به مخزن موزه ملي ايران منتقل مي‌شود. توضيح مسوولان ميراث فرهنگي در رابطه با اين شرايط اين است كه: «اعتبارات كافي براي تجهيز موزه‌ها در اختيار نداريم و...» با تمام اينها رييس اداره كل موزه‌هاي كشور معتقد است: «وضعيت موزه‌ها وضعيت خوبي است!» كارگر معتقد است در كشور به ازاي هر 125 هزار نفر يك موزه وجود دارد و مي‌توانيم هر هفته يك موزه در كشور تاسيس كنيم. اما نگاه كيفي به موزه‌ها زير سايه محدوديت‌هايي است كه كارگر به يكي از آنها اشاره مي‌كند: «ما اجازه خريد تجهيزات نورپردازي مناسب براي موزه‌ها از ميان محصولات خارجي را نداريم، در داخل كشور هم شركتي نداريم كه تجهيزات نورپردازي مطلوب را توليد كند، اما با تمام اين محدوديت‌ها وضعيت موزه‌هاي ما در مقايسه با گذشته وضعيت مطلوبي است.» محمدرضا كارگر خبر خوبي هم در رابطه با موزه ايران باستان در نشست روز گذشته كه به مناسبت روز جهاني موزه برگزار شد، داشت: «موزه ايران باستان پس از 80 سال براي نخستين‌بار كاملا بازسازي مي‌شود.» و خبر خوب ديگري كه رييس اداره كل موزه‌ها داشت اين بود كه سال گذشته موزه‌هاي خصوصي شاهد 120 درصد رشد بوده‌اند و اين مي‌تواند شروع حركت مثبتي در جهت ارتقاي سطح موزه‌ها در كشور باشد.
محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي كشور در رابطه با برنامه اين معاونت در سال جاري در موزه‌ها گفت: «امسال بخش نرم‌افزاري موزه‌ها در كنار كارهاي سخت‌افزاري در اولويت قرار مي‌گيرد. استفاده از تكنولوژي و خدمات الكترونيكي اعم از بليت‌فروشي و ساير خدمات، جزو تكاليف اصلي اداره كل موزه‌ها است و بايد اين مساله را در اولويت قرار دهد. به ويژه با توجه به شعار امسال براي داشتن مخاطب‌هاي جديد بايد از اين ظرفيت كمك گرفت. بايد نهادها، انجمن‌ها و دستگاه‌هاي مختلف را براي ايجاد موزه ترغيب كنيم.»
موضوع موميايي سياسي شد؛ ورود نكرديم
خبري پر‌حاشيه در هفته‌هاي اخير از شهرري مخابره شد كه انتقادات بسياري را متوجه مسوولان ميراث فرهنگي كرد، چرا كه در قبال كشف موميايي تاريخي كه منتسب به رضاشاه پهلوي بود، سكوت اختيار كردند و واكنش در‌خوري نشان ندادند. معاون ميراث فرهنگي كشور در پاسخ به اين انتقادات مي‌گويد: «هر كجا كار كارشناسي باشد با شفافيت توضيح مي‌دهيم، مسلما هر كجا موضوع سياسي شود كارشناسان نمي‌توانند اظهارنظر كنند. كارشناس وقتي وارد يك جريان سياسي مي‌شود همه‌چيز دريافت‌هاي متفاوت پيدا مي‌كند. موضوع موميايي هم كاملا روشن است. ما مشكلات مشابه شهرري را در شاهچراغ هم داريم كه تنها به فكر انجام فعاليت‌هاي عمراني خود هستند. همواره هم اعتراض مي‌كنيم اما در مورد شاهچراغ با وجود تشكيل چند كميته هنوز با مشكل مواجهيم و تلاش ما كار را به اينجا رسانده كه طرحي كه در دولت قبل تصويب شده بود و ما حتي آن را نديده‌ايم، متوقف شود.» طالبيان همچنين در مورد اظهارات اكبر تركان در مورد بافت تاريخي مشهد كه بيان كرده بود: «روش‌هاي كار در سازمان ميراث فرهنگي كشور بسيار قديمي است. بروكراسي‌هاي ميراث فرهنگي خفه‌كننده است. روش‌هاي كار در سازمان ميراث فرهنگي كشور بسيار قديمي است و دست‌وپاي آنان را بسته است. سازمان ميراث فرهنگي بايد خود را از اين قيدوبندها آزاد كند.» گفت: «در مورد بافت تاريخي مشهد قانون و ضابطه‌ها تعيين شده و بايد ادامه دهيم؛ زماني كه اين قانون زير پا گذاشته شود ما ورود مي‌كنيم. طرحي كه ما براي بافت تاريخي مشهد ابلاغ كرده‌ايم را شوراي عالي معماري و شهرسازي هم تاييد و ابلاغ كرده است. اين شورا به عنوان يك دستگاه بالا‌دستي اين را ابلاغ كرده و هر موردي كه نياز به تغيير داشته باشد بايد فرآيند لازم را مجددا طي كند.»
تخصيص اعتبار مورد نياز براي حقوق كاركنان پايگاه‌ها تا شهريور
چند سالي است كه كاركنان پايگاه‌هاي ميراث ملي و جهاني با مشكلات عديده‌اي در دريافت حقوق مواجه هستند؛ دليل اين مشكل هم تامين اعتبارات مورد نياز اين پايگاه‌ها از محل پروژه‌هاي عمراني است. فرهاد عزيزي، مديركل امور پايگاه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي در خصوص وضعيت اعتبارات در نظر گرفته شده براي پايگاه‌هاي ميراث ملي و جهاني گفت: «رديف اعتبار جديدي براي پايگاه‌هاي ملي در نظر گرفته شده است. مجموع اعتبارات پايگاه‌ها بالغ بر 100 ميليارد مصوب شده است. كه 70 درصد آن تخصيص پيدا كرده است.» عزيزي همچنين در خصوص چارت سازماني كه مدت‌هاست از مهم‌ترين چالش‌هاي پيش‌روي پايگاه‌هاي ميراث ملي و جهاني است هم گفت: «در برنامه چهارم ايجاد ساختار و تشكيلات پايگاه‌ها تصويب شده، اما اجرايي نشده است و فقط دفتر امور پايگاه‌ها در چارت رسمي قرار دارد. رايزني‌هاي مختلفي با سازمان امور استخدامي انجام شد. اميدواريم كه در ساختار جديدي كه براي وزارتخانه نوشته مي‌شود، يكي از اولويت‌هاي سازمان اين است كه مهم‌ترين آثار ما بايد يك ساختار مستقل داشته باشند.»
هفته گراميداشت ميراث فرهنگي و روز جهاني موزه در پيش است و اخبار از شهرهاي مختلف حكايت از خوش نبودن حال ميراث فرهنگي دارند. بافت‌هاي تاريخي در شهرهاي مختلف زير تيغ توسعه هر روز زلزله جديدي را تجربه مي‌كنند و موزه‌ها فرسنگ‌ها با استانداردهاي جهاني فاصله دارند، اما با تمام اينها دل فعالان و علاقه‌مندان به ميراث فرهنگي به گنجينه ارزشمندي گرم است كه ايران در اختيار دارد، گنجينه‌اي كه هم موجب دلگرمي است و هم موجب دلنگراني و اميد همچنان زنده است براي بهبود وضعيت سازماني كه اين روزها زمزمه‌هاي وزارتخانه شدنش از بهارستان به گوش مي‌رسد. اما كسي نمي‌داند اين تغيير عنوان از سازمان به وزارتخانه حال نزار ميراث فرهنگي را بهبود مي‌بخشد يا...