كتاب هفته
با كاواباتا، استاين و بلو همراه شويد
اگر«ريونوسوكه آكوتاگاوا» را پدر ادبيات داستاني كشور ژاپن بدانيم، نويسنده‌اي چون كاواباتا بي‌شك فرزند خلف اين ادبيات است. نويسنده‌اي كه فقط با انتشار چند كتاب توانست نام خود را به عنوان شخصيتي جست‌وجو‌گر و معتقد به آرمان‌هاي انساني به ثبت برساند. كاواباتا نويسنده لحظه‌هاي ناب انساني است، نويسنده‌اي كه سعي دارد از گذرگاه تلخ و تاريك كشورش در خلال جنگ‌هاي خانمانسوز جهاني عبور كند و ديگران را هم عبور بدهد. كاواباتا نويسنده كتاب‌هايي چون«رقصنده ايزو، دهكده برفي، هزار درنا، آواي كوهستان و زيبايي و افسردگي»، در مجموعه داستان «خانه خوبرويان خفته» راه و رسم ديگري را در حوزه داستان مورد امتحان قرار مي‌دهد و بدون تعارف سر بلند بيرون مي‌آيد. آنگونه كه درباره سرنوشت كتاب‌هاي اين نويسنده مي‌خوانيم، مجموعه فوق يكي از كتاب‌هاي پرفروش در سطح جهان است، كتابي به غايت دقت و وسواس در امر ادبيات خلاقه كه همسطح با استانداردهاي بزرگ جهاني ارزيابي شده است.
چاپ جديد مجموعه داستان«خانه خوبرويان خفته» با ترجمه رضا داوويي به تازگي از سوي نشر سبزان عرضه شده است.
يك گام ديگر با استاين
شلدون الن سيلور استاين به باور بسياري از منتقدان يك قصه‌گوي ذاتي است، قصه‌گويي كه در كوتاه‌ترين كارهايش هم مي‌توان رگه‌هايي از روايت داستاني پيچيده در طنز پيدا كرد. استاين ازآن جمله نويسندگاني است كه براي هركس و هرچيز بزرگ و كوچك داستاني منحصر به فرد دارد، داستاني كه خواننده را به اعماق وجودي آدم‌ها و اشيا دعوت مي‌كند.
شل سيلور استاين در ايران نامي شناخته شده است و به همين دليل آخرين كتاب ترجمه شده از او يعني«غلط كردم» هم مانند ديگر كارهاي او مورد استقبال قرار گرفته است. استاين در اين كتاب هم مانند ديگر كتاب‌هايش سري به خلوت آدم‌ها زده و هيجان‌هاي آنها را با مخاطب تقسيم كرده است: «با داشتن كت پوست مينك و شلوار پوست آهو و چكمه‌هاي پوست تمساح، با رشته‌هاي پوست مار زنگوله‌اي و كلاه پوست سگ آبي و دم راكون. شنيديم كه فرياد مي‌زد: بالن‌ها را از نيستي نجات دهيد...» طنز تلخي كه در آثار اين نويسنده- شاعر وجود دارد گاه مخاطب را تا جايي پيش مي‌برد كه او گمان مي‌كند با نويسنده‌اي طغيانگر عليه اجتماع طرف است اما با كمي دقت بيشتر پي مي‌بريم كه استاين، نويسنده‌اي برخاسته از ذات زندگي و همراه و همگام با جامعه انساني است. استاين در كتاب غلط كردم پا را از يك منتقد فراتر مي‌گذارد و به مرز روانشناسي افراد نزديك مي‌شود. كاري كه ما را وادار مي‌كند با دقت بيشتري با كارهايش روبرو شويم: «اگر تو بر لاك‌پشت سوار شوي و من بر حلزون سوار شوم و تا خط استوا مسابقه بدهيم. يك نفر آخر مي‌شود و ديگري بعد از او مي‌رسد!» او خودش در جايي گفته است: « من دلم مي‌خواهد كه هر كس بتواند در آثارم مطلبي نزديك به حس خود پيدا كند و سعي در كشف حس موجود متن بكند و لذت ببرد.»
سبك نگارش سيلوراستاين سرشار از شور و انرژي، احساس ريتميك، نجوا و فرياد است. ويژگي اساسي نگاه او، آزادي و رهايي از هر گونه قيد و‌بندي است كه احساس و ادراك انسان را دچار قالب‌ها و كليشه‌هاي از پيش تعريف شده مي‌كند.
چاپ جديدكتاب «غلط كردم» در برگيرنده شعرهاي منتشر نشده استاين با ترجمه مهدي افشار به تازگي از سوي انتشارات شاپيكان عرضه شده است.
كتابي متفاوت از سال بلو
داستان بلند« وقتشه ساكت شي» نوشته سال بلو از آن جهت براي خواندن پيشنهاد مي‌شود كه اولا آن حجم آثار ديگر اين نويسنده را ندارد و دوما حال و هوايش هم متفاوت است. سال بلو نويسنده كانادايي و برنده جايزه ادبي نوبل كه آثارش تركيبي از فلسفه‌گرايي، سرزندگي، توجه به مسائل حياتي انسان و مردم‌شناسي است، از استادان چيره‌دست در نثر امريكايي محسوب مي‌شود. در اين كتاب، الهام‌بخش نويسنده يك مرد سالخورده است كه سعي در نوشتن نامه‌اي براي عذرخواهي از يك بانوي كتابدار است كه سي و پنج سال پيش به گونه‌اي او را رنجانده است. بلو براي خوانندگان ايراني نامي آشناست چون اغلب كارهاي بزرگش به فارسي ترجمه شده‌اند.
در بخشي از اين كتاب مي‌خوانيم: «اكنون آتشي روشن كرده‌ام و متفكرانه روي صندلي گهواره‌اي‌ام نشسته‌ام زيرا كه بايد راهي براي جبران اينكه وقت مي‌گذاريد و اين مسائل را با من مورد بررسي و كنكاش قرار مي‌دهيد، پيدا كنم. اگر حرف واليش را باور كنم، اين بدان معناست كه روح شما از آن روز در حالي كه به هيچ نحو سزاوار شما نبود، همچون شعله‌اي در قربانگاه‌هاي مقدس طبقه متوسط به لرزه افتاده است. بايد اقرار كنم كه به راستي داشتن رفتاري هم چون يك نجيب‌زاده برايم كار سختي بود. نه به اين دليل كه ذاتا آدم بي‌ادبي بودم بلكه به اين دليل كه تحت فشار موقعيتم قرار داشتم. مدتي بود فكر مي‌كردم نمي‌توانم در زندگي پيشرفت كنم مگر اينكه من هم مانند هر آدم ديگري يك خود كاذب داشته باشم...» فيليپ راث و جويس كرول اوتس كه از نويسندگان بزرگ امريكا در حال حاضر به شمار مي‌روند، از ستايشگران معروف بلو و انديشه و قلم وي هستند. چاپ جديد داستان بلند «وقتشه ساكت شي سال» با ترجمه بنفشه جعفر به تازگي از سوي نشر روزگار عرضه شده است.