از دهلي تا تهران، از تهران تا جاكارتا

بعد از جنگ جهاني دوم بود كه كشورهاي آسيايي تصميم گرفتند، مسابقات آسيايي خاور دور كه بين كشورهاي شرق آسيا برگزار مي‌شد را در سطح تمام قاره كهن برگزار كنند تا همه كشورهاي صاحب ورزش آسيا در آن شركت كنند. بر اساس همين ايده در سال 1951 اولين دوره بازي‌هاي آسيايي در هند برگزار شد. از تمام كشورهاي آسيايي تنها 11 كشور براي شركت در مسابقات اعلام آمادگي كردند. يكي از اين كشورها ايران بود. ايران به عنوان تنها نماينده غرب آسيا پا به مسابقات گذاشت. مسابقات تنها در 8 رشته برگزار شد و تيم ما بعد از ژاپن كه آن سال‌ها در آسيا يكه‌تازي مي‌كرد و هند ميزبان جايگاه سوم مسابقات را به دست آورد. با 8 طلا، 6 نقره و 2 برنز. البته آن دوره خبري از ورزش‌هاي هميشه مدال‌آور ما يعني كشتي و وزنه‌برداري نبود.

به خاطر اتفاقات كودتاي 28 مرداد در دور بعدي كه سال 1954 برگزار شد، شركت نكرديم. غير از اين دوره ما در دو دوره ديگر هم حاضر نبوديم. در سال 1962 و در سال 1978. سالي كه كشور درگير انقلاب بود و كسي زياد به فكر ورزش نبود. غير از اين سه دوره ما در باقي ادوار مسابقات شركت كرديم و تاكنون در مجموع ادوار برگزار شده، موفق به كسب 495 مدال رنگارنگ شده‌ايم. از اين حيث ما بعد از تيم‌هاي چين، ژاپن و كره‌جنوبي در رده چهارم تاريخ مسابقات آسيايي قرار داريم و موفق‌ترين كشور خاور ميانه لقب داريم. از اولين دوره مسابقات اين ژاپني‌ها بودند كه در 8 دوره اول مقام نخست را به خودشان اختصاص دادند. اما در همان دور هشتم بود كه چيني‌ها نشان دادند، قرار است به سلطه ژاپني‌ها پايان دهند. آنها در آن دوره با 51 مدال طلا خودشان را به رده دوم رساندند و از دور بعد آسيا را قبضه كردند. چيني‌ها در 9 دوره بعدي مسابقات هميشه مقام اول را كسب كرده‌اند و قطعا در اين دوره هم اين عنوان را به دست خواهند آورد. مگر اينكه بلايي سر كاروان چيني‌ها بيايد و آنها در مسابقات شركت نكنند. اما ما تاكنون يك بار موفق شده‌ايم كه جايگاه دوم مسابقات را به دست آوريم. در همان سالي كه بزرگ‌ترين ميزباني تاريخمان در ورزش را به عهده داشتيم. ميزباني‌اي كه ما در رقابت با كويت و اسراييل به دست آورديم، سال 1974. آن سال كاروان اعزامي ما به مسابقات موفق به كسب 36 طلا، 28 نقره و 17 برنز شد. آن سال مسوولان ورزشي ما تصميم گرفتند هرچه در چنته دارند، رو كنند تا نتيجه خوبي كسب شود. مثلا از اعزام تيم اصلي كشتي به مسابقات جهاني خودداري كردند تا كشتي‌گيران ملي‌پوش با حداكثر توان پا به مسابقات بگذارند. بدترين نتيجه كاروان اعزامي ايران هم برمي‌گردد به سال 2002 و مسابقات بوسان. آن سال ما با 8 طلا در رده دهم قرار گرفتيم. تنها باري كه رتبه ما دو رقمي شد.

روند توسعه بازي‌هاي آسيايي هم در كميت ورزشكاران بوده و هم در افزايش رشته‌هاي ورزشي. تقريبا در هر دوره جديد ورزشي تازه به مسابقات اضافه شده. به عنوان مثال رشته تير و كمان از سال 1978 وارد مسابقات شد، يا قايق‌سواري از بازي‌هاي آسيايي سئول در ليست مسابقات گنجانده شد. 4 رشته هنرهاي رزمي، پاراگلايدر و جت اسكي، صخره‌نوردي و بازي Bridge هم از همين دوره اخير به مسابقات اضافه خواهند شد. با اضافه شدن اين رشته‌ها تعداد رشته‌هاي ورزشي مسابقات جاكارتا به 40 رشته افزايش خواهد يافت و اين در حالي ‌است كه بازي‌هاي آسيايي دهلي 1951 تنها با 8 رشته برگزار شد. از 40 رشته ورزشي مسابقات اين دوره ما در 30 رشته نماينده داريم. كشورهاي شركت‌كننده نيز از 11 كشور به 45 كشور رسيده و باعث شده اين تورنمنت به دومين تورنمنت بزرگ بعد از مسابقات المپيك تبديل شود. مسابقاتي كه به خوبي مي‌تواند، محك پيشرفت ورزش يك كشور باشد.

در آخرين دوره بازي‌ها كه در سال 2014 در اينچئون كره‌جنوبي برگزار شد، تيم ايران با 21 طلا، 18 نقره و 18 برنز بعد از چين، كره‌جنوبي، ژاپن و قزاقستان در رده پنجم مسابقات ايستاد. در دوره پيش‌رو نيز به نظر مي‌رسد با توجه به فاصله زياد ورزش ايران با سه كشور شرق دور، قزاق‌ها رقيب اصلي ما در گرفتن رده چهارم مسابقات باشند. كشوري كه از زمان فروپاشي شوروي سابق پا به مسابقات آسيايي گذاشت و دقيقا در رشته‌هاي مدال‌آور ورزش ايران يعني كشتي و وزنه‌برداري تبديل به مدعي كسب مدال طلا شد. البته نبايد حواسمان از تايلندي‌ها كه در دوره قبل ششم شدند و همچنين كره‌شمالي و هند نيز غافل شود.

چيزي كه در اين سال‌ها ذهن بسياري از ورزش‌دوستان را به خودش مشغول كرده، اين است كه چرا ما با وجود جايگاه خوب در ورزش آسيا و تجربه برگزاري بازي‌هاي آسيايي، دوباره براي كسب ميزباني وارد عمل نمي‌شويم. در حالي كه تجربه ورزشي ما و در كل همه كشورهاي دنيا نشان داده ميزباني نقش بسزايي در كسب موفقيت دارد. مسابقات آسيايي جاكارتا در حالي برگزار مي‌شود كه ميزباني دو دوره بعدي بازي‌ها نيز تكليفش مشخص شده. سال 2022 هانگژو چين و سال 2026 ناگوياي ژاپن ميزبان هستند. اگر هند را به نوعي جزو غرب آسيا به حساب بياوريم، از 17 دوره مسابقات تنها چهار دوره در شرق آسيا برگزار نشده. دو بار دهلي‌نو، يك‌ بار تهران و يك بار هم دوحه ميزباني را به عهده داشته‌اند. در 14 دوره ديگر چين و تايلند و اندونزي و كره‌جنوبي و ژاپن و فيليپين متصدي برگزاري بزرگ‌ترين رويداد ورزشي آسيا بوده‌اند.

ما در مسابقات اين دوره بيم و اميدهاي زيادي داريم. غير از ورزش‌هاي هميشگي مدال‌آورمان بسيار اميد داريم كه تيم فوتبال اميد كشورمان بتواند بعد از نتيجه دور از انتظار دور قبل و حذف در مرحله گروهي، اين‌بار با زلاتكو كرانچار به جايگاه اصلي‌‌اش برگردد. هرچند بازي ابتدايي تيم اميد خيلي اميدواركننده نبود و ما با خوش‌شانسي توانستيم از عربستان يك‌ امتياز بگيريم. ضمن اينكه در اين دوره بانوان ورزشكار نيز اميد زيادي به درخشش دارند.