وزير آموزش و پرورش از همان ابتداي آغاز به كارش نشان داده است كه براي جريانسازي و انتشار موثرتر دستورات و تصميمات وزارتياش پيش از هر چيز سراغ شبكههاي اجتماعي ميرود. اينبار هم سيدمحمد بطحايي از طريق توييتر اعلام كرد كه عزم جزم كرده تا با نامهنگاري با مسوولان مختلف كشور به نبرد با موسسات و كتابهاي كمك آموزشي برود. از نامه به رهبري گرفته تا نامه به دو وزير و رييس سازمان صداوسيما. تلاش وزير براي جلب همكاري بخشهاي مختلف نظام چقدر بخت اجرايي شدن مييابد و چه شد كه بطحايي براي اجرايي شدن يك مصوبه قانوني ناچار شد به نامهنگاري متوسل شود؟ 25 آذر بود كه رضوان حكيمزاده، معاون ابتدايي وزارت آموزش و پرورش به «اعتماد» گفت: «ما مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي داريم كه در آن صداوسيما را ملزم ميكند كه حتما نظر دستگاههاي تخصصي در بحث تبليغات تلويزيوني و نظر آموزش و پرورش را در رابطه با محصولاتي كه در حوزه تعليم و تربيت هستند، بگيرد.» حالا وزير آموزش و پرورش نوشته است كه «براي اضطرابزدايي از كودكان و بازگرداندن شادي و نشاط به مدارس چندي پيش نامهاي را به محضر رهبر معظم انقلاب در خصوص تبليغات پرتعداد و ناسالم برخي موسسات در رسانهها نوشتم كه مورد لطف و نظر مساعد ايشان قرار گرفت و دستورات موثري در اين خصوص صادر كردند.» بررسي متن اين نامه نشان ميدهد كه درخواست وزير از بالاترين مقام جمهوري اسلامي ايران در واقع اجرايي شدن همان مصوبهاي است كه پيشتر به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيده بود اما هرگز به مرحله اجرا نرسيد. از آنجايي كه در متن اين نامه از رهبري كمك خواسته شده به نظر ميرسد كه اين قانون از طريق ديگري پيگيري نميشده است. متن كامل نامه وزير خطاب به رهبري را ميخوانيد:
« محضر مبارك رهبر معظم جمهوري اسلامي ايران
حضرت آيتالله العظمي خامنهاي (مدظلهالعالي)
همانطور كه مستحضريد يكي از عوامل تهديدكننده براي نظام آموزش و پرورش رسمي وجود موسساتي است كه به بهانه تقويت علمي، آمادهسازي دانشآموزان براي موفقيت در كنكور يا به نام توسعه مهارتهاي ذهني، همه انرژي، توان و توجه دانشآموزان را معطوف به برنامههاي به اصطلاح كمك درسي ميكنند و اجراي برنامههاي اصيل تربيتي و فعاليتهاي پرورشي را با تهديد مواجه كردهاند. ورود اين موسسات در رقابتهاي تجاري و جلب مشتري بيشتر كه صرفا باانگيزههاي اقتصادي و جذب منافع بيشتر صورت گرفته است، دامنه تبليغات را از طريق رسانه ملي در ماههاي اخير به شدت گسترش داده و يك نوع تشنگي كاذب و شديد را براي مردم و دانشآموزان ايجاد كرده است، بهطوري كه حتي در دوره ابتدايي نيز نونهالان را درگير اين فضاي مسموم و مخرب كرده است. كثرت و تنوع سرسامآور تبليغات تلويزيوني، برگزاري كلاسهاي به اصطلاح آموزشي كه مدرس آن با وهن الگوهاي رفتاري و نقش اصيل معلم در يادگيري، روشهاي بسيار ناصحيح را ترويج ميكند، كتابهاي به اصطلاح كمك درسي و برگزاري آزمونهاي آمادهسازي، اختلالي جدي و مخرب در فرآيند ياددهي- يادگيري ايجاد ميكنند.
ضمن پوزش از تصديع، استدعا دارم پيرو مكاتباتي كه قبلا با رياست محترم صداوسيما به عمل آمده است، در صورت صلاحديد مقرر فرماييد: كاهش قابل توجه برنامههاي مذكور از سوي دفتر آن معظمله مورد تاكيد قرار گيرد و پخش هرگونه برنامه در اين خصوص از حيث تعداد و زمان پخش و محتواي آن با هماهنگي وزارت آموزش و پرورش صورت گيرد.»
ارادتمند- سيدمحمد بطحايي
همزماني نامه وزير با سفر ناشران به قم
نامه وزير در تاريخ 17 آذر ماه به دفتر رهبري ارسال شده است و يك منبع آگاه در آموزش و پرورش ميگويد كه چهار روز بعد دستوري روي اين نامه خطاب به عبدالعلي علي عسكري، رييس سازمان صدا و سيما و محمدرضا مخبردزفولي، دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي صادر و در آن دستور رهبر در مورد اقدام مقتضي در مورد آسيبهاي گسترده موسسات آموزشي و كنكور ابلاغ شده است. شايد همزماني اين نامه با سفر موسسات آموزشي به قم از سر اتفاق بوده باشد اما نميتوان ناديده گرفت كه تاريخ صدور اين نامه (17 آذر ماه) دقيقا مصادف با همان روزي است كه جمعي از ناشران كتابهاي كمك آموزشي به قم سفر كردند. همان روزي كه موسس انتشارات گاج در ديدار با آيتالله سيدهاشم حسينيبوشهري، دبير شوراي عالي حوزههاي علميه گفته بود: «با حذف تكليف دانشآموزان، آنان از فراگيري و آموزش دور شده و به سمت فضاي مجازي كشيده ميشوند كه آثار جبرانناپذيري را به دنبال دارد.» و همچنين مصادف بود با انتشار سخن علما مبني بر اينكه «برداشتن تكليف از دانشآموزان در مدارس اشتباه و بر خلاف سنت قرآن و سيره علماست و وزير آموزش و پرورش بايد به اين مساله رسيدگي كند.»
كساني كه به ديدار مراجع در قم رفتند بخش عظيمي از محصولات كمك آموزشي را توليد ميكنند و آشناترين نامهاي تجارت كنكور هستند و حالا وزارت آموزش و پرورش تلاش دارد تا در نبردي كه به تنهايي نتوانسته آن را پيش ببرد از ساير نهادها، چهرهها و وزارتخانهها كمك بگيرد و البته بطحايي گام به گام اين نبرد را در شبكههاي اجتماعي به انتشار ميگذارد، شايد براي اينكه همزمان با ارسال نامه به وزرا افكار عمومي را متوجه مسووليت ساير نهادها كند.
از توييت تا اجرا
وزير آموزش و پرورش در ادامه توييتهاي زنجيرهاي خود اشاره كرده بود كه از دو وزير دولت هم براي ساماندهي بحث موسسات آموزشي كمك خواسته است: «از وزارت ارشاد و برادرم جناب دكتر صالحي خواستهام تا صدور مجوز براي كتب كمك درسي را منوط به تاييد كارشناسان آموزش و پرورش كند. به برادر عزيزم مهندس رحماني وزير محترم صمت نيز اعلام كردم كه از نظر وزارت آموزش و پرورش تخصيص ارز دولتي و حمايتي براي كاغذ كتب كمك درسي هيچ توجيهي ندارد و ارز مربوط صرف تامين ساير اقلام شود.» توييتهاي سيد محمد بطحايي البته نظر كاربران و رسانههاي بسياري را به خود جلب كرد اما از اين توييتها تا جامه عمل پوشيدن خواستههاي وزير آموزش و پرورش چقدر فاصله وجود دارد؟ از نامههايي كه او روانه دو وزارتخانه كرده است، خبري هست؟
از نامه وزير آموزش و پرورش هنوز خبري در وزارت ارشاد نيست، دستكم دستوري روي نامهاي كه بطحايي نوشته، صادر نشده است. محمدجواد مرادينيا، مديركل دفتر توسعه كتاب و كتابخواني (اداره كتاب) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به «اعتماد» ميگويد: «اين نامه هنوز به اداره كتاب نرسيده است و طبيعتا زماني كه نامه به دستمان برسد، دقيقتر ميتوان در اين مورد اظهارنظر كرد. نكته ديگر اين است كه بايد ببينيم نظر و دستور وزير ارشاد در اين مورد چيست.» به گفته او شرايط صدور مجوز براي كتابهاي كمك آموزشي مانند ساير كتابهاست. ناشر كتابش را ارايه ميكند و در صورت تطابق با مقررات مجوز ميگيرد اما مرادينيا ميگويد كه از نظر ارشاد هم بازار كتابهاي كمك آموزشي بايد نظمي بگيرد: «ما هم همان دغدغه وزير محترم آموزش و پرورش را داريم و تمايل داريم كه اين بازار آشفته كتابهاي كمك آموزشي ساماندهي شود و وضعيتي منطقي پيدا كند. براي همين در چارچوب شرح وظايف دستگاه خودمان و قوانين و مقررات وزارت ارشاد، آمادگي همكاري با وزارت آموزش و پرورش را داريم.»
در وزارت صنعت، معدن و تجارت هم هنوز خبري از نامه وزير آموزش و پرورش نيست. بنا به گفته مهدي نيازي، سرپرست دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال حاضر موسسات آموزشي براي چاپ كتاب خود از كاغذ با ارز دولتي استفاده ميكنند. نيازي به «اعتماد» ميگويد كه هنوز نامه وزير آموزش و پرورش را نديده و فعلا هم اقدامي در جهت درخواست او در اين وزارتخانه به عمل نيامده است.
آخرين توييت روز جمعه وزير آموزش و پرورش اين بود: «در نامهاي به برادر عزيزم دكتر علي عسگري با استناد به نص صريح قانون خواستهام هر گونه تبليغات در اين زمينه با مجوز وزارت آموزش و پرورش انجام شود.» فهرست كساني كه مخاطب نامه وزير آموزش و پرورش بودهاند، شامل چهار نفر است. از اين ميان، وزير ارشاد و رييس صداوسيما به مانند خود سيد محمد بطحايي عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي هستند و با اين وجود به نظر ميرسد رسيدگي به مصوبه اين شورا و تعاملاتي كه ميتوانست در چارچوب اين شورا به نتيجه برسد بايد به مدد نامهنگاريهاي جداگانه، به استمداد طلبيدن رهبري و استفاده از تاثير شبكههاي اجتماعي پيش برود.