حميدرضا خالدي| از همان سال‌هايي كه زمزمه ساخت برج ميلاد مطرح شد، شايعه‌اي به گوش مي‌رسيد كه قرار است برج ميلاد ساخته شود تا جايگزين نماد تهران يعني برج آزادي شود؛ شايعه‌اي كه هنوز هم به قوت خود باقي است. اين گروه بر اين باورند كه برج آزادي، نمادي از طاغوت است و برج ميلاد ساخته شده تا به عنوان نماد و دستاوردي از انقلاب اسلامي ايران باشد. اين شايعه زماني قوت گرفت كه روز به روز بر تبليغات و برنامه‌هايي كه در برج ميلاد برگزار مي‌شود، افزوده شد به طوري كه امروز نمي‌توان به سادگي از كنار نقشي كه برج ميلاد در عرصه فعاليت‌هاي فرهنگي و حتي اقتصادي دارد، گذشت. اما با اين وجود هنوز هم بسياري از كارشناسان به خصوص متخصصان و علاقه‌مندان بناهاي تاريخي، برج آزادي را نماد تهران مي‌دانند. حسن خليل‌آبادي، عضو كميسيون اجتماعي و فرهنگي شوراي شهر تهران يكي از همين دسته افراد است كه معتقد است، قياس بين اين دو برج قياس مع‌الفارق است و عظمت و اهميت برج آزادي از لحاظ معماري و حتي جايگاه اقليمي به هيچ عنوان قابل مقايسه با برج ميلاد نيست. او همچنين بر اين باور است كه نبايد بناهاي تاريخي و ارزشمندمان را دستاويزي براي تسويه‌حساب‌هاي سياسي كنيم.
يكي از موضوعاتي كه شايد بيشتر از آنكه در رسانه‌ها انعكاس داشته باشد در بين عوام و مردم كوچه و بازار رواج دارد، بحث نماد تهران است و اينكه بالاخره نماد پايتخت كدام يك از دو برج آزادي يا برج ميلاد است؟ شما به عنوان يكي از اعضاي كميسيون فرهنگي - اجتماعي شوراي شهر تهران كداميك از اين دو را نماد تهران مي‌دانيد؟
به شخصه معتقدم كه بي‌شك نماد تهران برج آزادي است و نه برج ميلاد. اصلا معماري برج آزادي با برج ميلاد قابل مقايسه نيست. برج آزادي كلا با هدف نماد‌سازي براي پايتخت ايجاد شده در صورتي كه برج ميلاد به عنوان يك برج مخابراتي ساخته شده است.
اما فرضيه‌اي بين مردم رواج دارد كه معتقد است، برج ميلاد قرار است جاي برج آزادي را به عنوان نماد تهران بگيرد. شما هم اين سخنان بين محفلي را شنيده‌ايد؟
بله. ولي حتي اگر هم چنين فرضيه‌اي درست باشد، باز هم فلسفه آن اشتباه است. برج آزادي مقصد آزادمرداني است كه بيش از يكصد و چند سال براي آزادي اين مرز و بوم تلاش كردند و جان‌ها دادند و آزادي را فرياد زده‌اند. حالا چرا بايد بخواهيم نماد ديگري را جايگزين آن كنيم؟
شايد از اين جهت كه گفته مي‌شود، برج آزادي نمادي از حكومت طاغوت است و براي همين بايد نمادي از دوره جمهوري اسلامي را براي پايتخت انتخاب كنيم. اصلا گفته مي‌شود، نماد برج ميلاد با همين فلسفه ساخته شده است.
من اصلا نمي‌توانم چنين استدلالي را بپذيرم. وقتي كه ما برج آزادي را داريم كه كلكسيوني است از معماري دوره‌هاي مختلف كه اتفاقا كريدور ورودي غرب تهران هم محسوب مي‌شود، ديگر چه نيازي به نماد ديگري داريم؟ ضمن آنكه در پاسخ به آنهايي كه برج آزادي را نماد طاغوت مي‌دانند بايد گفت: مگر در زمان پيروزي انقلاب، ميدان آزادي مهم‌ترين مامن مخالفان طاغوت نبود؟ مگر خيابان‌هاي منتهي به اين برج، اصلي‌ترين شاهراه‌هاي تظاهرات كنندگان نبودند؟ در سال 1357 تظاهرات عظيم عاشورا و تاسوعا در كجا رخ داد؟!... حالا چطور است كه معتقديم اين كانون انقلابي پايتخت، طاغوتي است؟! انتصاب يك بهانه سياسي به يك نماد تاريخي از بيخ و بن اشتباه است. چرا بايد سازنده اين برج طاغوتي باشد و سازندگان برج ميلاد انقلابي؟ شما وقتي كه وارد اين برج مي‌شويد، مي‌توانيد نمونه‌هايي از معماري‌هاي ساساني تا اسلامي را ببينيد ولي در برج ميلاد اصلا آثاري از معماري فاخر ايراني نمي‌بينيد. آنچه هست، بتن و سيمان است و آهن.... البته برج ميلاد هم زيبايي خودش را دارد ولي اصلا قابل قياس با برج آزادي نيست. برج آزادي نماد دوره شاهنشاهي نيست، نماد طاغوت نيست بلكه نمادي از همه دوران‌ها براي تهران است.
فكر مي‌كنيد به جز اين دو برج؛ كداميك از بناهاي تهران مي‌توانند به عنوان نماد پايتخت انتخاب شوند؟
بناهاي زيادي در تهران داريم كه اين قابليت را دارند مثل برج طغرل كه بنايي بي‌نظير و شاهكاري در عرصه معماري است يا بازارهاي تهران و تجريش، ميدان توپخانه، سردر باغ ملي، كاخ گلستان يا كاخ مرمر كه گنبدش يكي از شاهكارهاي معماري جهان محسوب مي‌شود. هر كدام از اينها مي‌تواند نمادي باشد براي تهران و شهر شلوغ ما .
اما به نظر مي‌رسد كه در چند دهه گذشته چندان در عرصه نماد‌سازي شهري موفق نبوده‌ايم!
خب شايد دليلش اين باشد كه اصلا ضرورتي به نماد‌سازي نبوده است. تهران در دوره‌هاي مختلف تاريخي، نمادهاي گوناگوني را به عنوان شاخصه داشته است. آخرين آنها كه نماد دوره مدرن كنوني است همان برج آزادي است. مثلا شايد خيلي از خانه‌هاي لواسان از كاخ گلستان هم زيباتر باشد ولي شما وقتي نگاه مي‌كنيد به شيوه ساخت اين كاخ اينكه اين مجموعه با چه امكاناتي ساخته شده واقعا حيرت مي‌كنيد. بنابراين وقتي كه ما اين همه بناي شاخص در تهران داريم ديگر چه نيازي است كه بخواهيم دوباره نماد جديدي بسازيم؟
ولي قبول داريد كه نتوانسته‌ايم در حفظ و نگهداري همين نمادها نيز موفق باشيم؟
(لبخندي مي‌زند و به شوخي مي‌گويد): كلا ما ايراني‌ها هيچ‌وقت در نگهداري و حفظ هيچ چيزي موفق نبوده‌ايم. از حفظ دوست و همكارمان تا حفظ بناهاي تاريخي كه داريم. البته ما در دوره پنجم تمام تلاش‌مان اين بوده كه اگر نمي‌توانيم در مورد بنايي كاري كنيم حداقل آن را همين گونه حفظ كنيم. در مورد برج آزادي هم من خودم به شهرداري منطقه پيشنهاد دادم كه جلوي تردد در اين ميدان را بگيرد و در عوض آن را به پياده‌رويي زيبا بدل كند. پياده‌رويي كه مي‌تواند يكي از بزرگ‌ترين و زيباترين پلازاهاي پايتخت باشد.