آخرين بازمانده «ايران ناسيونال»

محمود خيامي بنيانگذار ايران ناسيونال روز جمعه در لندن درگذشت. او تنها بازمانده بنيانگذاران ايران‌ناسيونال بود؛ ‌برادر احمد خيامي كه نام او بيشتر با ساخت بزرگ‌ترين خودروسازي خاورميانه گره خورده است. اما نام محمود خيامي، ‌زاده 1308 در طرقبه مشهد، با نام شركت‌هايي چون «مبليران» و «فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي كوروش» (بعدها قدس) و بانك صنعت و معدن همراه بوده است. پدر او حاج سيد علي‌اكبر خيامي كاميون‌داري بود كه ارتش روسيه در دوران جنگ جهاني اول و اشغال مشهد كاميون‌هاي او را مصادره و پس از پايان جنگ به روسيه منتقل كرد. علي‌اكبر خيامي از آن پس مكان توقف‌گاه كاميون‌ها را تبديل به تعميرگاه كاميون كرد و به كسب و كار ادامه داد. محمود كه در آن زمان شاگرد «دبيرستان شاه‌رضا» در مشهد بود به خاطر كمك به پدر به تحصيل شبانه در «دبيرستان رازي» ادامه داد. محمود و برادرش در سال ۱۳۲۸ به تهران رفته و در آنجا با دريافت مجوز اتوبوس‌سازي، نخستين قدم را در راه خودروسازي برداشتند. دو برادر محمود و احمد خيامي به اتفاق، كارخانه ايران‌ناسيونال كه همان ايران خودروي فعلي است، در اوايل دهه ۴۰ راه‌اندازي كردند. احمد و محمود خيامي به همراه خواهرشان در سال ۱۳۴۱ كارگاه مونتاژ ايران خودرو را با سرمايه ۱۰۰ ميليون ريالي تاسيس كردند كه نخستين محصولات اين شركت، اتوبوس‌هاي معروف به «LP» بود كه شاسي آن در آلمان توليد مي‌شد و با نصب اتاق روي آن در كارخانه شمالي فعلي شركت ايران‌خودرو مونتاژ مي‌شد. در سال ۱۳۴۵ قراردادي با شركت روتس انگليس به منظور توليد پيكان، منعقد شد كه يك سال بعد در ۲۴ ارديبهشت ۱۳۴۶ كارخانه خودروسازي به نام «ايران‌ناسيونال» با سرمايه حدود ۴۰۰ ميليون ريال تأسيس شد. در سال 61 محمود خيامي با كمك گروهي ديگر از سرمايه‌داران ايران، بانك صنعت و معدن و فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي كوروش را نيز بنيان نهاد. يك‌سال بعد، حاج محمود خيامي دستگير شد، اموالش مصادره شد، همه دارايي‌ها، از جمله حساب‌هاي بانكي‌اش مسدود شد و خيلي محترمانه از كشور اخراج شد. او با ثروتي كه از فروش «مرسدس» در امريكا به دست آورد، شروع به ساخت مدرسه در مناطق روستايي استان خود (خراسان) كرد و آنقدر به اين كار ادامه داد تا به يكي از بزرگ‌ترين مدرسه‌سازان تاريخ كشور تبديل شد.

او همچنين به واسطه روابط بسيار نزديكي كه با كمپاني مرسدس بنز داشت صاحب چندين نمايندگي اتومبيل‌هاي مرسدس بنز در كشورهاي انگلستان و ايالات متحده شده بود و از محل درآمد اين نمايندگي‌ها فعاليت‌هاي فرهنگي و خيريه متنوعي را انجام مي‌داد. حتي بسياري از كارگران قديمي ايران‌خودرو بارها از ارسال كمك‌هاي او به خانواده كارگران نيازمند و بيمار ايران‌خودرو سخن به ميان آورده‌اند. بخش ديگري از ثروت خيامي هم به خريد اشياي عتيقه ايراني در حراجي‌هاي بين‌المللي اختصاص يافته و بالاخره او، اكنون يكي از ياري‌رسانان به برنامه‌هاي فرهنگي ايرانيان در خارج از كشور است. خيامي در سال‌هاي اخير 110 مدرسه به نام امام علي در روستاهاي استان خراسان ساخته و 8مجموعه بزرگ آموزشي نيز به نام ثامن‌الائمه در مشهد احداث كرده است. او همچنين ساخت 18 مجموعه كار و دانش را در استان خراسان به پايان رسانده كه 18 ميليارد تومان هزينه دربرداشته است.