قربانيان روزنامه‌نگاري در 2020

سالي كه گذشت جهان شاهد نقض شديد حق اطلاع‌رساني بوده است. روند كشته ‌شدن‌روزنامه‌نگاران در كشورهايي كه در حال جنگ نيستند، از سال 2016 آغاز شد. با كشته ‌شدن 50 روزنامه‌نگار در سال 2020 و تقريبا 400 نفر ديگر كه در زندان به سر مي‌برند، نشانگر ثابت ماندن وضعيت رسانه‌ها در مقايسه با سال قبل است. اكثريت اين دستگيري و مرگ‌ها در كشورهايي كه در صلح هستند، صورت گرفته است. از مجموع 50 خبرنگار (48 مرد و 2 زن)، 42 نفر يعني 84 درصد خبرنگاران به‌طور عمدي هدف قرار گرفتند و 8 نفر ديگر (16 درصد) آنها در جريان گزارش‌دهي كشته شدند. در مقابل 63 درصد در سال 2019 داراي چنين وضعيتي بودند. در اين سال، 42 نفر يا به قتل رسيدند يا عمدا هدف قرار گرفتند و هشت نفر در جريان تهيه گزارش كشته شدند. در 10 سال گذشته 937 خبرنگار در جهان كشته شده‌اند. تعدادي از آنان مخصوصا به شيوه وحشتناكي به قتل رسيده‌اند.
در سال ميلادي كه گذشت، به‌‌رغم كاهش تعداد گزارش‌ها به دليل همه‌گيري19- Covid، اين رقم در مقايسه با 53 روزنامه‌نگار كشته شده در سال گذشته، ثابت بود. با توجه به محدوديت‌هاي سفر بر اثر بحران كرونا، تعداد مرگ خبرنگاران حين كار كاهش يافته و به كمترين ميزان از سال 2000 رسيده است. در سال 2016 ميلادي 58 درصد از روزنامه‌نگاران در مناطق درگيري كشته شدند، در حالي كه 32 درصد روزنامه‌نگاران امسال در كشورهاي درگير جنگ مانند سوريه و يمن يا مناطقي كه با درگيري‌هاي كم يا متوسط مانند (افغانستان و عراق) كشته شدند. در سال 2020 از هر 10 روزنامه‌نگار، تقريبا هفت روزنامه‌نگار - يا 34 روزنامه‌نگار كه 68 درصد از كل تعداد را نشان مي‌دهند - در كشورهاي صلح كشته شدند. مكزيك با 9 كشته، مرگبارترين كشور در اين حرفه است. از سال 2000 ميلادي تعداد كشته‌ها حداقل به 120 نفر رسيد. مكزيك از نظر آزادي مطبوعات دچار يك بحران چندوجهي است. وضعيت طي چند سال گذشته به‌طور مداوم بدتر شده است. پس از اين كشور، هند با 4نفر، پاكستان 4نفر، فيليپين 3نفر و هندوراس 3 نفر قرار دارند.
گرچه در افغانستان تعداد قربانيان 5 نفر اعلام شد اما بر اساس آمارهاي داخلي در سال جاري در افغانستان 12 خبرنگار و كارمند رسانه‌اي در نتيجه حملات هدفمند جان باختند. در جريان سال 2020 ميلادي 19 خبرنگار و كارمند رسانه‌اي افغانستان نيز در رويدادهاي جنايي و همچنان تروريستي در ولايات مختلف كشور زخمي شدند.
 اين قضايا شامل 45 مورد تهديد، 11 مورد خشونت فيزيكي، 6 مورد بازداشت، 6 مورد ربوده شدن و چهار مورد اقدام مسلحانه عليه خبرنگاران و رسانه‌هاست. رييس مركز خبرنگاران افغانستان معتقد است: «سال 2020 به لحاظ آسيب‌هايي كه به جامعه رسانه‌اي افغانستان زده است، متمايز از سال‌ 2019 بود. از هشت مورد منجر به جان باختن كارمندان رسانه‌اي، 6 مورد آن تروريستي بوده كه در كنار ازدياد موارد تهديد و افزايش سازمان يافته محدوديت در دسترسي به اطلاعات، به بيشتر شدن ترس و خودسانسوري خبرنگاران دامن زده است.» در سال گذشته تقريبا 20 روزنامه‌نگار تحقيق‌گر كشته شدند. 10 مورد تحقيق در مورد فساد محلي و اختلاس در بودجه عمومي، چهار مورد در رابطه با مافيا و جرايم سازمان يافته و سه نفر در زمينه‌هاي مربوط به موضوعات زيست محيطي (از جمله استخراج غيرقانوني معادن يا غصب زمين) كشته شده‌اند. هفت روزنامه‌نگار نيز در تظاهرات اعتراضي در عراق، نيجريه و كلمبيا كشته شدند.  آمار روزنامه‌نگاران زنداني تا اواسط دسامبر 387 بوده كه يك رقم تاريخي بالا بوده است. در شرايط كرونا ويروس، اوج قابل توجه در نقض آزادي مطبوعات به دليل قوانين اضطراري يا اقدامات اضطراري اتخاذ شده در بيشتر كشورها را گزارش مي‌دهد. بيش از نيمي از آمار روزنامه‌نگاران بازداشت شده در جهان در سال 2020 مربوط به پنج كشور جهان بوده است.
 چين با 117 روزنامه‌نگار زنداني و پس از آن مصر با 30 نفر، عربستان 34 نفر، ويتنام با 28 نفر و سوريه با 27 نفر در صدر فهرست موارد بازداشت خودسرانه خبرنگاران قرار دارند.شمار روزنامه‌نگاران زن زنداني از 31 نفر در سال گذشته به 42 نفر در سال 2020 رسيد. طبق آمار حداقل 54 روزنامه‌نگار در حال حاضر در سوريه، يمن و عراق به گروگان گرفته شده‌اند. چهار روزنامه‌نگار در سال 2020 مفقود شدند كه اهل خاورميانه، آفريقاي جنوبي و امريكاي لاتين هستند.