حمله برق‌آسا به ميراث ترامپ

استقرار دولت جديد و عبور از موانع بروكراتيك به منظور ايجاد تغييرات كلان در شيوه اداره كشور معمولا به زمان زيادي نياز دارد اما جو بايدن، رييس‌جمهور منتخب ايالات متحده كه مي‌داند وارث مجموعه‌اي از بحران‌هاي به‌جا مانده از دوره دونالد ترامپ است، تصميم دارد با صدور مجموعه‌اي از فرامين اجرايي در 10 روز نخست نشان دهد كه دوره تغيير آغاز شده است. مشاوران رييس‌جمهور جديد ايالات متحده بر اين باورند كه صدور مجموعه‌اي از دستورات اجرايي پس از روز تحليف، بدون در ‌نظر گرفتن نظر كنگره امريكا درباره اين فرامين، مي‌تواند آغاز قدرتمندي براي دولتي باشد كه با وعده ايجاد تغييرات اساسي بر سر كار آمده است. براساس يادداشتي كه روز شنبه از ران كالين رييس ستاد كاركنان كاخ سفيد به دست آمد و به رويت نيويورك‌تايمز رسيد، صدور فرامين اجرايي بايدن بلافاصله پس از مراسم تحليف شروع مي‌شود. لغو ممنوعيت سفر شهروندان كشورهاي مسلمان از جمله ايران به ايالات متحده، پيوستن مجدد به توافقنامه تغييرات آب و هوايي پاريس، تمديد محدوديت‌هاي اعمال شده به منظور كنترل همه‌گيري كرونا، بخشيدن وام‌هاي دانشجويي، اجباري كردن استفاده از ماسك در ادارات دولتي و ملزم كردن آژانس‌هاي اطلاعاتي به يافتن راهي براي بازگرداندن فرزندان جدا شده از خانواده‌هاي مهاجر به خانواده‌هاي‌شان از جمله كارهايي خواهد بود كه براي روز اول رياست‌جمهوري جو بايدن در دستور كار قرار دارد. صدور اين سلسله فرامين اجرايي در حالي بدون در ‌نظر گرفتن، پيشنهادات نمايندگان كنگره و به‌ويژه جمهوري‌خواهان اتفاق خواهد افتاد كه جو بايدن روز شنبه اعلام كرد تصميم دارد بسته‌اي 1.9 ميليارد دلاري براي مقابله با گسترش ويروس كرونا در ‌نظر بگيرد و براي تصويب اين بسته به كنگره فشار خواهد آورد. تحليلگران معتقدند بايدن تصميم دارد نشان دهد در اجراي خود مانعي به نام جمهوري‌خواهان كنگره يا دموكرات‌هاي محافظه‌كار را به رسميت نخواهد شناخت و پيشبرد سياست‌هاي وعده داده شده در انتخابات، اصلي‌ترين اولويت دولت خواهند بود.

روز اول: تغيير آغاز مي‌شود

تصميمات جنجالي بايدن اما به همين‌جا محدود نمي‌شود. او مي‌خواهد يكي از دستورات اجرايي خود را به مساله مهاجرت اختصاص دهد و شرايط را براي اعطاي شهروندي به نزديك به 11 ميليون نفر مهاجر غيرقانوني ساكن در ايالات متحده مهيا كند. رييس‌جمهور منتخب همچنين وعده داده كه در 100 روز ابتدايي دولت بيش از 100 ميليون امريكايي واكسينه خواهند شد. رحم امانوئل، شهردار پيشين شيكاگو و مشاور ارشد دو رييس‌جمهور دموكرات ايالات متحده يعني باراك اوباما و بيل كلينتون درباره دلايل اتخاذ اين رويكرد از سوي جو بايدن مي‌گويد: «ما اكنون با يك بحران بزرگ در حوزه بهداشت و درمان روبه‌رو هستيم، اقتصاد امريكا يكي از بحراني‌ترين سال‌هاي خود را سپري مي‌كند و چالش‌هايي بزرگ نظير تبعيض نژادي، تبعيض جنسيتي و اختلافات سياسي عميق پيش روي دولت است. عبور از اين چالش‌ها به اقدام فوري و قاطعانه رييس‌جمهور بستگي دارد و فارغ از اينكه شما تا چه ميزان از حمايت اعضاي كنگره برخورداريد بايد در حل اين مسائل جدي باشيد. به همين دليل است كه بايدن چنين رويكردي را براي روزهاي اول اتخاذ كرده است.» يكي از اعضاي سابق كنگره امريكا كه سابقه سال‌ها همكاري با جو بايدن را دارد نيز اقدامات جو بايدن را لازم مي‌داند و معتقد است اجراي سريع اين سياست‌ها پيامدهاي منفي گسترده‌اي نخواهد داشت. اريك كانتور، عضو سابق مجلس نمايندگان ويرجينيا تاكيد دارد كه جو بايدن بر‌خلاف باراك اوباما خط قرمزهاي هر جناح را به خوبي مي‌شناسد و آگاه است كه براي اجراي هر سياستي تا كجا مي‌تواند به تنهايي حركت كند.» واشنگتن‌پست نوشته است يكي از دلايلي كه باعث شده تا جو بايدن جسارت بيشتري براي اجراي سريع‌تر و قاطعانه‌تر سياست‌هايش پيدا كند، پيروزي دموكرات‌ها در انتخابات جرجيا و بروز دودستگي ميان جمهوري‌خواهان است. به نوشته اين روزنامه، پس از پيروزي جان آساف و رافائل ورناك در رقابت‌هاي انتخاباتي جرجيا، دموكرات‌ها اطمينان يافتند كه مي‌توانند كنترل مجلس نمايندگان، مجلس سنا و دولت را يكجا دراختيار داشته باشند و جو بايدن كه فهميد ديگر نيازي به حمايت جمهوري‌خواهان ندارد، تصميم گرفت تا پيش از تغيير احتمالي اين وضعيت از فرصت پديد آمده نهايت استفاده را ببرد. دور بعدي انتخابات سناي امريكا در سال 2022 برگزار خواهد شد و تا آن زمان كه يك‌سوم كرسي‌ها به راي گذاشته مي‌شوند، دموكرات‌ها با در اختيار گذاشتن 50 كرسي و بهره‌گيري از راي تساوي‌شكن كامالا هريس مي‌توانند قوانين مدنظر خود را در سنا به تصويب برسانند.

بر‌اساس گفته‌هاي منابع آگاه، تنها نگراني تيم بايدن اين است كه آنها متهم شوند از شيوه ترامپ يعني بهره‌گيري افراطي از قدرت رييس‌جمهور و بي‌توجهي به نهادهاي ديگر و قانون اساسي در پي پيشبرد خواسته‌هاي خود هستند اما ران كالين مي‌گويد آنها به‌ شدت مراقبند تا همه‌چيز در چارچوب قانون و با احترام به حقوق اساسي شهروندان صورت گيرد.

روز دوم: كرونا

دومين روز آغاز به كار دولت، براي بايدن روز رسيدگي به موضوعات كرونايي خواهد بود. رييس‌جمهور ايالات متحده در اين روز دستوراتي را صادر خواهد كرد تا به مدارس و كسب و كارهاي آسيب‌ديده براي بازگشايي كمك كند. دولت جديد همچنين قصد دارد از طريق صدور دستور اجرايي افزايش ميزان تست كرونا و تنظيم پروتكل‌هاي بهداشتي به منظور مراقبت از سلامتي كارگران را در دستور كار قرار دهد.

روز سوم: احياي اقتصادي

بر‌اساس يادداشتي كه از رييس دفتر جو بايدن ديده شده، برنامه اصلي رييس‌جمهور منتخب براي سومين روز كاري خود تمركز روي مسائل اقتصادي و امضاي دستوراتي است كه از طريق آنها رييس‌جمهور اطمينان يابد كمك‌هاي در‌نظر گرفته شده براي اقشار ضعيف خيلي زود به دست آنها خواهد رسيد. در اين يادداشت تاكيد ويژه‌اي روي توجه رييس‌جمهور به كارگران شده و رييس دفتر جو بايدن به اعضاي دولت گفته است كه او نگران است كارگران در پي سياست‌هاي اشتباه دولت قبلي، شرايط سختي را سپري كنند.

هفت روز حياتي براي تغيير

عمده برنامه‌هاي در ‌نظر گرفته شده براي روزهاي سوم تا دهم آغاز به كار دولت، به اطمينان يافتن از اجراي سياست‌هاي اوليه و اتخاذ سياست‌هايي براي كاهش تبعيض در جامعه اختصاص خواهد يافت. هر چند جزييات دقيقي از فرامين اجرايي در اين يادداشت وجود ندارد اما يك منبع آگاه گفته است كه «اصلاح سياست‌هاي اقتصادي اشتباه دولت ترامپ در تجارت بين‌المللي» و «توجه به اقليت‌ها» از جمله موضوعات مدنظر بايدن در اين روزهاست.