ادب لازمه زندگي ماست

آراسته بودن به ادب و نزاكت در گفتار و رفتار سنت و قاعده زندگي ايراني است. ايرانيان از قديم به رعايت ادب حتي در مواجهه با دشمنان خود مفتخر بوده‌اند. سيره پيامبر و امامان در رعايت كمال ادب حتي در قبال كساني كه بدكاري كرده بوده‌اند، الگو و سرمشق ملت ما براي ارج نهادن به اين خصيصه ويژه اخلاقي انساني شد. 
نگاهي به شيوه و آيين نشستن بر سر سفره در سنت ايراني نشان مي‌دهد كه ما ايرانيان تا چه حد به ظرايف امور توجه داشته‌ايم. چه كسي بايد در صدر بنشيند، براي چه كساني بايد اول خوراك تعارف كرد، چه صحبت‌هايي بر سر سفره مجاز است و به چه صورت و با چه آدابي بايد گفت‌وگو كرد؟ حتي شيوه و شكل نشستن بر سر سفره آداب دقيقي دارد. 
گذشته از توجه به سنت، رعايت ادب در كلام و رفتار و پرهيز از خشونت و درشت‌گويي به لطافت روابط در جامعه مدد مي‌رساند. روشن است جوامعي كه خشونت‌هاي كلامي در آنها رايج هستند، لاجرم رفتار مردم با يكديگر به دور از ظرافت و ادب است و در نتيجه هر اختلافي مي‌تواند به درگيري فيزيكي و خشونت بدني منجر شود. نمونه چنين جوامعي در دنيا كم نيستند. خود ما هم اگر به وضعيت خودمان توجه نكنيم، زود است كه به همان راهي بيفتيم كه آنها افتاده‌اند. اين موضوع جدي است و نبايد از كنار آن به سادگي گذشت. اگر ادب كلامي از بين ما بيش از پيش رخت بربندد، ترس بر روابط ما حاكم مي‌شود. خشونت و درشت‌گويي كه بيايد، مهرباني و ياري‌رساني و نرمي اندك اندك از بين خواهد رفت. 
باعث شرمندگي است در كشوري كه 700 سال پيش در مهم‌ترين متون ادبي‌اش، رعايت ادب ستوده شده، در جامعه‌اي آراسته به نام ائمه اطهار عليهماالسلام كه اسوه ادب و ظرافت كلامي بوده‌اند، دولتمردي دهان باز كند و چنين بگويد:«واكسن وارد مي‌كنيم و به كوري چشم خيلي‌ها اول هم به خانواده خودمان تزريق مي‌كنيم.» زشتي اين جمله در پاسخ به نقد كساني كه لابد به واردات واكسن چيني و روسي نقدي داشته‌اند، واضح است. اين جمله توسط وزير بيان شده، وزير بهداشت كه خود در كسوت پزشك داروساز گفتارش بايد مرهم باشد. دريغ كه در ادبيات بسياري از دولتمردان و نمايندگان مجلس و حتي ائمه جمعه، كلمات درشت و به دور از ادب فراوان پيدا مي‌شوند. اين ادبيات لاجرم طرفداران و مخالفين گويندگان را هم به خشونت‌ورزي مي‌كشاند. 
مهرباني امري فانتزي كه در روزهاي امن و آسايش و گشادگي به كار بيايد، نيست. در شرايط خوب و متوازن و آرام مودب بودن و مودب ماندن كار سختي نيست. مهم اين است در اين روزها كه همه از رنج‌هاي مختلف تحت فشار هستيم، بتوانيم با نزاكت و مودب بمانيم و حال همديگر را بهتر كنيم.