آيا جامعتين، جبهه پايداري و كانديداهاي تاييد و ردصلاحيت‌شده اصولگرا
موتلف كانديداي اصلي انتخابات رياست جمهوري هستند؟
ائتلافِ رييسي و موتلفان غيرسياسي
اين از شيوه‌ها و الگوهاي بلاغي است كه سياسيون گاه واژه، تعبير يا اصطلاحي را از بستر گفتماني غيرسياسي وام گرفته و از آن به‌منظور اثرگذاري بيشتر و عميق‌تر بر افكار عمومي و اذهان شهروندان جامعه، در ادبيات و گفتمان سياسي خود بهره مي‌برند. چنان‌كه در همين انتخاباتي كه حالا 20 روزي بيشتر تا برگزاري‌اش نمانده، يكي از مدعيان شاخص و جدي كه البته پيش از آغاز رسمي رقابت‌ها با حكم شوراي نگهبان از گردونه رقابت خارج شد، نخستين ويديوي تبليغاتي‌اش را با تعبير فوتبالي «دو هيچ» به پايان برد تا بگويد كه پيشاپيش از رقبايش پيش افتاده كه البته بعد روشن شد چنين نبوده و نسبتش با انتخابات 1400، چيزيست شبيه به من و شما و ديگر شهروندان. موضوع اين گزارش البته آن كانديداي ناكام نيست و بالعكس، قرار است از كسي صحبت كنيم كه ماه‌هاست نامش را به عنوان مهم‌ترين گزينه جناح راست و حتي فراتر از آن، به عنوان پيروز احتمالي انتخابات 28 خرداد 1400 مي‌شنويم؛ «سيدابراهيم رييسي»
دولت ائتلافي يا ائتلاف غيرسياسي؟
رييس دستگاه قضايي و كانديداي اصلي انتخابات رياست‌جمهوري سيزدهم ديروز به شهرك صنعتي عباس‌آباد تهران رفت و در خطابه انتخاباتي‌اش به‌نحوي سعي كرد به همان شيوه و الگوي رتوريك و بلاغي كه ابتدا اشاره شد، قدرت و توانايي‌اش را در سخنوري به رخ رقبا بكشد و همزمان جمله‌اي بگويد كه بعيد نيست طي روزهاي آينده به عنوان يكي ديگر از شعارهاي كارزار انتخاباتي‌اش بازتكرار و بازنشر شود. منتها با يك تفاوت اساسي و حائز اهميت نسبت به آنچه پيش‌تر گفتيم و آن، اينكه رييسي به‌جاي وام گرفتن از ادبيات غيرسياسي براي نطق سياسي خود، تعبيري را از ادبيات سياسي در جايگاهي متفاوت و البته همچنان سياسي به‌كار برد؛ او گفت كه «دولت من يك «دولت ائتلافي» خواهد بود» و مطابق انتظار اغلب خبرگزاري‌ها و پايگاه‌هاي خبري برخط فارغ از آنكه به‌لحاظ جناحي همراه رييسي بودند يا نه، در پوشش خبر بازديد او از شهرك صنعتي عباس‌آباد، به همين جمله به عنوان تيتر خود ارجاع دادند. به‌خصوص رسانه‌هاي اصولگرا كه اين روزها اگرچه همچون چهره‌هاي سياسي منتسب به اين جريان سياسي سعي دارند ارتباطات 5 كانديداي اصولگراي انتخابات پيش‌رو راكاملا آرام و دوستانه جلوه دهند اما مي‌دانند اختلاف جدي است و چه بهتر كه به‌جاي هر صحبت از آنچه در مسير اختلاف ميان اين و آن كانديداي اصولگرا مي‌گذرد، از «ائتلاف» و «همپيماني ناگسستني» بگويند. رييسي اما به‌واقع اشاره‌اي به «ائتلاف» و تشكيل «دولت ائتلافي» به‌معناي مصطلح آن در ادبيات سياسي نداشته و مشخصا با كلامي استعاري، موتلفان خود را «توليدكنندگان» و «كارگران عزيز» معرفي كرده و با اين تفاسير است كه از ائتلافي بودن دولت خود سخن گفته و از اينكه براي اعلام ائتلاف ناگسستي آمده است! آن‌هم درست در روزي كه از جبهه پايداري تا جامعتين و از كانديداي ردصلاحيت‌شده تا كانديداي تاييدصلاحيت‌شده، صراحتا يا تلويحا از حمايت خود از او گفته‌اند. هرچند اين اوضاع - چنان‌چه اشاره شد - به‌معناي آن نيست كه هيچ اشكال و ايرادي در مسير همگرايي و اجماع كامل و يكپارچه اصولگرايان وجود ندارد. چراكه همزمان با آنچه ديروز درباره حمايت‌ها از رييسي در اخبار شنيده و خوانديم، شنيدني‌ها و خواندني‌هاي خبري ديگري نيز مخابره شد كه عليه اين رويه را موردتاكيد قرار داد؛ آنجا كه يكي از مسوولان ارشد ستاد محسن رضايي صراحتا از اين گفته كه او اهل كناره‌گيري و انصراف از انتخابات نيست و همزمان بيژن نوباوه‌وطن، نماينده عضو جبهه پايداري تهران در مجلس و البته مشاور سعيد جليلي نيز تاكيد كرده كه او ارجح و اصلح از ديگر نامزدهاي اصولگرا و غيراصولگراي انتخابات 1400 است و نه‌تنها «حضورش براي انتخابات بسيارضروري است»، بلكه فراتر از اين «اساسا موضوع كنار رفتن جليلي به نفع كسي مطرح نيست.»
حمايت فرمانده سابق خاتم يا رقابت فرمانده اول؟
همچنين در روزي كه «ديدار 2 ساعته سعيد محمد و رييسي» و البته متعاقبا فعال شدن ستادهاي محمد به‌سود رييسي» سرخط مهم‌ترين اخبار انتخاباتي بود، چنان‌چه اشاره شد مسوول ستاد قرارگاه شرق كشور محسن رضايي در حالي تاكيد كرده كه «او كناره‌گيري نخواهدكرد» و استدلال كرده كه «اگر رضايي مي‌خواست كنار بكشد، هرگز بعد از حجت‌الاسلام رييسي ثبت‌نام نمي‌كرد» و در اظهارنظري تامل‌انگيز به «تاسيس قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا در سال ۶۸» به عنوان «يكي از دستاوردهاي محسن رضايي» اشاره كرده است. حال آنكه چهره‌اي كه هوادارانش در همين انتخابات با استناد به عملكرد قرارگاه خاتم‌الانبياء، از قابليت و توانايي‌هايش مي‌گفتند، سعيد محمد بود؛ يكي از چند كانديداي داراي پيشينه نظامي كه برخلاف اغلب گزينه‌هاي شاخص هم‌رده خود، حاضر به كناره‌گيري به نفع رييسي در 24 ساعت پاياني پيش از اعلام نتايج بررسي صلاحيت داوطلبان ازسوي شوراي نگهبان نشد و درحالي ديروز بالاخره از اين حمايت خبر داد كه چند روز ديرتر از ديگر كانديداهاي اصلاح‌طلب و اصولگراي ردصلاحيت‌شده حاضر به اعلام پذيرش حكم شوراي نگهبان و صدور بيانيه شده بود.
اصلح پايداري يا صلاحيت جليلي؟
بحث حمايت جبهه پايداري از رييسي نيز چنان‌كه گفتيم همراه با فراز و فرودها و حاشيه‌هايي است كه بعضا مي‌توانند از متن و اصل خبر مهم‌تر باشند. چنان‌كه ديروز مجيد متقي‌فر، سخنگوي جبهه پايداري از حمايت اين تشكل منتسب به جناح راست از سيدابراهيم رييسي خبر داده و گفته آنان «پس از ارزيابي دقيق نامزدهاي مطرح در جبهه انقلاب‌مطابق شاخص‌هاي اعلامي ازسوي رهبر عزيزمان، جهت نزديك شدن به انتخاب اصلح از ميان جناب آقاي رييسي و جناب مهندس محصولي و جناب دكتر جليلي در شوراي مركزي جمع‌بندي نمود و مقرر شد پس از ثبت‌نام نامزدهاي رياست‌جمهوري از 3 نفر از بزرگواران يك نفر به عنوان گزينه نهايي و اصلح به مردم عزيز و شريف ايران معرفي شود كه جناب آقاي محصولي به‌رغم اصرار اعضاي شوراي مركزي جبهه از ثبت‌نام خودداري كرد و درنهايت جبهه پايداري انقلاب اسلامي باتوجه به اجماع اغلب جريانات و نيروهاي جبهه انقلاب جناب آقاي رييسي را به عنوان اصلح به مردم عزيز و شريف ايران اسلامي معرفي مي‌نمايد.» با اين همه اما چنان‌چه اشاره شد، بيژن نوباه‌وطن در قامت مشاور سعيد جليلي و البته به عنوان يكي از اعضاي ارشد جبهه پايداري همچنان از حضور جليلي در صحنه انتخابات مي‌گويد و فراتر از آن، اصرار دارد كه اين موضوع كه او به نفع كسي كنار برود، اساسا مطرح نيست.
حمايت روحانيون يا مدرسين؟
همزمان خبر مهم ديگر كه باز ظاهر امر نشان از حمايتي ديگر از رييسي داشت و كمي كه در آن دقيق مي‌شديم، ابعادي مهم در حاشيه قابل‌تامل مي‌نمود، به اظهارات سيدرضا تقوي، رييس سني مجلس يازدهم و البته دبير جامعه روحانيت مبارز اختصاص داشت و تاكيد اين روحاني اصولگرا بر حمايت «جامعتين» از سيدابراهيم رييسي. تقوي كه پس از سال‌ها حضور در مجالس شوراي اسلامي در ادوار دوم، چهارم و پنجم را در كارنامه دارد و اين سال‌هاي اخير و پيش از بازگشت به پارلمان با آغاز به كار مجلس يازدهم نيز راس شوراي سياست‌گذاري ائمه جمعه و همين‌طور جامعه روحانيت مبارز، ازجمله روحانيون متنفذ در تصميم‌سازي‌ها و تصميم‌گيري‌هاي جناح راست بوده، درحالي ديروز بار ديگر به اظهارنظري سياسي- انتخاباتي پرداخت كه يك سال اخير و پس از برگزاري مراسم افتتاحيه مجلس يازدهم كه او به عنوان رييس سني اين دوره مديريت جلسه‌اش را برعهده داشت، كمتر از او شنيده‌ايم. تقوي اما ديروز در حالي از «فعال شدن جامعتين در راستاي انتخابات» خبر داد كه اين نهاد سياسي- مذهبي اصولگرا متشكل از دو نهاد جامعه روحانيت مبارز و مجمع مدرسين حوزه علميه قم است و اگرچه جامعه روحانيت، از ماه‌ها پيش به صراحت از ورود به انتخابات گفته و از همان زمان نيز محور تحركات اصولگرايان در نهادي موسوم به «شوراي وحدت» قرار گرفت تا پشتيبان رييسي در انتخابات باشد اما جامعه مدرسين حوزه علميه قم اين رويه را دنبال نكرده است. چنان‌كه آبان‌ماه 99 آيت‌الله مرتضي مقتدايي به عنوان نايب‌رييس جامعه مدرسين اعلام كرد كه اين تشكل سياسي- مذهبي تصميم نهايي خود را درمورد انتخابات ۱۴۰۰ گرفته و به قطع و يقين، «بناي دخالت در انتخابات رياست‌جمهوري ندارد.» مقتدايي كه در اين رابطه چندكلامي مختصر به خبرآنلاين گفته بود، در عين حال تاكيد داشت روحانيوني كه در كسوت اساتيد حوزه علميه قم و با گرايش سياسي نزديك به اصولگرايان و محافظه‌كاران در جناح راست فعاليت مي‌كنند، «تمام تلاش خود را براي تشويق مردم در زمينه مشاركت در امر انتخابات به كار خواهند بست» اما آنچه مسلم است «در موضوع معرفي كانديدا، نقشي نخواهند داشت.» حدود 7 ماه پس از آن اظهارات مقتدايي اما سيدرضا تقوي از حمايت «جامعتين» از رييسي مي‌گويد. جالب آنكه تقوي در بخشي از سخنان ديروز خود تاكيد كرده كه «جامعه مدرسين حوزه علميه قم حتما خودشان به‌صورت جداگانه اين موضوع را اعلام خواهند كرد.» حال اينكه جامعه مدرسين دقيقا چه زماني آنچه را كه دبير جامعه روحانيت مبارز از قول‌شان گفته رسانه‌اي مي‌كنند، هنوز مشخص نيست. هرچند فارغ از زمان اعلا‌م‌موضع، در عين حال اين نكته نيز ناروشن است كه آيا روحانيون عضو جامعه مدرسين اساسا چنين موضعي را برخلاف آنچه پيش‌تر اعلام شده بود، اتخاذ مي‌كنند يا نه و احتمالا اينهاست كه باعث شده رييسي هم از تشكيل «دولت ائتلافي» بگويد و هم در عمل، همچنان كارزار انتخاباتي‌اش را «مستقل» از اصولگرايان دنبال كند و موتلفان‌شان را از ميان غيرسياسيون برگزيند.