اردوغان تهديد كرد ؛ انتخابات زود هنگام برگزار مي‌شود
ميثم سليماني
امروز مجلس جديد تركيه بازگشايي مي‌شود و نمايندگاني كه توانسته‌اند در انتخابات هفتم ژوئن منتخب مردم تركيه شوند بايد در مجلس سوگند ياد كنند و به‌طور رسمي ماموريت تشكيل دولت تركيه نيز به حزب عدالت و توسعه سپرده مي‌شود كه پس از آن 45 روز وقت دارد تا دولت تشكيل دهد. اين در حالي است كه با گذشت دو هفته از انتخابات سراسري در تركيه، بيش از هر زمان ديگري اختلافات ميان احزاب در تركيه نمايان شده است و آينده تشكيل دولت ائتلافي در اين كشور مبهم‌تر از گذشته به نظر مي‌رسد و ترديدها به جايي رسيده كه سخنان نرم اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه پس از انتخابات سراسري در اين كشور رفته رفته به زبان تهديد تبديل شده است. اردوغان
پس از انتخابات از احزاب مختلف خواسته بود تا دولت ائتلافي تشكيل دهند. او آن زمان هيچ حرفي درباره احتمال برگزاري انتخابات زود هنگام به ميان نياورده بود. اما حالا يك روز پيش از بازگشايي پارلمان جديد تركيه اردوغان در سخناني تهديد كرد كه در صورت فراهم نشدن شرايط براي تشكيل دولت جديد، انتخابات مجدد برگزار مي‌شود. اردوغان مي‌گويد: فكر مي‌كنم تركيه مجاز نيست كه زمان را از دست بدهد. به همين دليل همه را فرامي‌خوانم هر چه زودتر دولت جديد را تشكيل دهند. به گفته رييس‌جمهور تركيه اگر سياستمداران قادر به حل اين مشكل نيستند، پس اين مردم هستند كه بايد اين مانع را از پيش رو بردارند.
مشكل كجاست؟
پس از انتخابات سراسري در تركيه چهار حزب با كسب آراي بالاي 10 درصد، واجد شرايط حضور در پارلمان تركيه شدند. به ترتيب حزب عدالت و توسعه 8/40درصد، حزب جمهوريخواه خلق 25درصد، حزب حركت ملي 29/16 و حزب دموكراتيك خلق 12/13 درصد آرا را به خود اختصاص دادند. از همين رو اگرچه حزب عدالت و توسعه پيروز انتخابات شده است اما بايد براي تشكيل دولت با يكي ديگر از احزاب وارد ائتلاف شود. اما سوالي كه در اين بين به وجود مي‌آيد اين است كه مشكل كجاست كه حزب عدالت و توسعه با وجود اينكه احمد داوود اوغلو،
نخست وزير و دبيركل حزب عدالت و توسعه از رهبران اين سه حزب براي همكاري دعوت كرده اما تاكنون نتوانسته است با يك حزب از سه حزب ديگر براي تشكيل دولت ائتلافي، توافق كند؟ در اين بين چند سناريو مطرح است كه هر كدام در جاي خود مي‌تواند مورد بحث قرار گيرد.
1- نخستين سناريويي كه پيش از انتخابات و پس از آن مطرح بود ائتلاف بين حزب عدالت و توسعه و حزب حركت ملي به رهبري دولت باغچه لي است. بسياري اين گزينه را محتمل‌ترين سناريو براي تشكيل دولت مي‌دانند. اگرچه هنوز مشخص نيست كه اين ائتلاف شكل مي‌گيرد يا خير، اما مواضع دولت باغچه لي، دبيركل اين حزب نشان مي‌دهد كه حزب عدالت و توسعه كار بسيار دشواري براي ائتلاف با اين حزب دارد. اگر چه در حزب حركت ملي هم نيروهاي اسلام‌گرا حضور دارند و نسبت به احزاب ديگر نزديكي بيشتري با حزب عدالت و توسعه دارد اما اين حزب به‌شدت بر سر موضوع كردها با حزب عدالت و توسعه زاويه دارد. حزب عدالت و توسعه طي دو سال گذشته با كردهاي تركيه مذاكراتي حساس را انجام داده كه توافق‌هايي نيز در پي داشت. اما حزب حركت ملي به‌شدت با اين اقدام دولت تركيه مخالف است و بايد طرفين در صورت ائتلاف اين موضوع را بايكديگر حل كنند كه مهم‌ترين مشكل سر راه اين ائتلاف است. از سوي ديگر حزب عدالت و توسعه به دنبال شريكي در مجلس مي‌گردد تا بتواند قانون تغيير نظام سياسي تركيه را از پارلماني به رياستي دنبال كند؛ موضوعي كه عملا مورد مخالفت سه حزب راه يافته به پارلمان است.
2- سناريوي دوم ائتلاف حزب عدالت و توسعه و جمهوريخواه خلق است. شايد هيچگاه نمي‌توان تصور كرد كه اين دو حزب در كنار يكديگر قرار بگيرند، زيرا اين دو حزب به هيچ عنوان از نظر ايدئولوژيك نمي‌توانند در كناريكديگر قرار بگيرند و علاوه بر اين، حزب جمهوريخواه خلق نيز در موضوع مذاكره با كردهاي تركيه و بحران سوريه به‌شدت با دولت تركيه اختلاف نظر دارد. اين حزب در ماه‌هاي گذشته حتي نمايندگاني از حزب خود را راهي سوريه كرد و با بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه ديدار كردند؛ اقدامي كه با خشم رجب طيب اردوغان روبه‌رو شد.
3- اما سناريوي سوم كنار يكديگر قرار گرفتن حزب دموكراتيك خلق با عدالت و توسعه است؛ حزبي كه به رهبري دميرتاش عملا به عنوان نماينده كردها براي نخستين‌بار به صورت رسمي وارد پارلمان تركيه شده است. اگر چه حزب عدالت و توسعه توانسته با كردها مذاكراتي داشته باشد و همسر رجب طيب اردوغان نيز از كردهاي تركيه به حساب مي‌آيد اما مجموع اين عوامل باعث نشده است كه دميرتاش وارد قماري با حزب عدالت و توسعه شود و آينده حزب نوپاي خود را كه محبوبيتش روز‌به‌روز رو به افزايش است، در معرض خطر قرار دهد. اشتباهي كه نيك كلگ، رهبر پيشين حزب ليبرال دموكرات در بريتانيا انجام داد و با حزب محافظه‌كار ائتلاف كرد و در انتخابات گذشته تاوان اين ائتلاف را با از دست دادن محبوبيت خود داد. به نظر مي‌رسد حزب دموكراتيك خلق بيشتر علاقه‌مند است به جاي يك مشاركت خنثي در دولت تبديل به يك اپوزيسيون قدرتمند در پارلمان تركيه باشد.
4- اما سناريوي چهارم كنار زدن حزب عدالت و توسعه و گرد هم آمدن حزب جمهوريخواه خلق، حركت ملي و دموكراتيك خلق است. يك موضوع مشترك مي‌تواند اين احزاب را گرد هم بياورد و آن هم مخالفت ذاتي آنها با اردوغان است. شايد اگر حزب جمهوريخواه خلق و حركت ملي مجموع آراي‌شان به 50 درصد مي‌رسيد به راحتي يك دولت ائتلافي تشكيل مي‌دادند اما اكنون براي تشكيل دولت ائتلافي اين دو حزب نيازمند حزب سوم هستند كه عملا نماينده كردهاي تركيه است و دو حزب ديگر به هيچ عنوان نمي‌توانند در كنار كردها قرار بگيرند زيرا آنها نه معتقد مذاكره و نه معتقد به رسميت شناختن حقوق كردها در تركيه هستند.
مجموعه اين موضوعات، مشكلاتي هستند كه جلوي انجام هريك از اين سناريو‌ها را در تركيه مي‌گيرد. به همين دليل است كه اردوغان رفته‌رفته به زبان تهديد روي مي‌آورد. با اين وجود اگر تركيه با همين روند به پيش رود بايد منتظر انتخاباتي زود هنگام در اين كشور بود.