رضا صديق/ جشن خانه سينما از آن جشن‌هاي هويت‌داري است كه نه مانند ديگر جشن‌هايي كه تلاش مي‌كنند از كنار سينما هويتي كسب كنند شوآف و اطوار دارد و نه مانند جشن‌هايي كه نفي‌كننده سينما هستند در تلاش است تا شق‌القمري كند؛ جشن خانه سينما يك جشن صنفي و سينمايي است و در شانزده دوره‌اي كه برگزار شده است نشان داده كه تلاش دارد نگاه آكادميك، تخصصي، بدور از حواشي مرسوم و صنفي به سينما داشته باشد و سينما را اين گونه روي پا نگه دارد. در خلال سال‌هاي پيشين نيز به دليل همين وجه اين جشن صنفي بود كه اين جشن برگزار نشد و صحبت از آن نمك روي زخم پاشيدن است و نبش قبر؛ اما حالا و در هفدهمين دوره جشن خانه سينما با مديريت هيات‌مديره جديد اين خانه صنفي، بايد ديد كه چه نوع سياست اجرايي قرار است اين جشن را برگزار و بالفعل كند. روز دوشنبه سالن سيف‌الله داد در خانه سينما و كوچه سمنان مهمان اهالي مطبوعات بود و دبير جشن خانه سينما به همراه مدير اجرايي اين جشن سياست‌گذاري جشن هفدهم را تشريح كردند. همايون اسعديان از سوي هيات‌مديره خانه سينما به عنوان دبير جشن هفدهم سينما و مازيار ميري هم مدير اجرايي انتخاب شده‌اند و در اين نشست مطبوعاتي ميزبان، اين دو كارگردان سينماي ايران بودند.
همايون اسعديان در اين نشست با اشاره به دغدغه مشتركش با هيات‌مديره و مديرعامل خانه سينما براي قبول اين مسووليت گفت: اين دغدغه به شرايط فعلي سينما و تنگناهاي مالي اهالي آن برمي‌گردد و اين سوال براي ما وجود داشت كه آيا برگزاري جشن خانه سينما نمي‌تواند حساسيت‌ها و دلچركيني‌ها را ايجاد كند؟ براين اساس توافق كلي ميان همه ما اين بود كه تلاش كنيم به سنت هر ساله جشن بزرگ سينما را در شأن خانه سينما برگزار كنيم اما تا جاي ممكن هزينه‌هاي آن را كاهش دهيم. با اين ذهنيت، تمام طراحي‌هاي جشن بر اساس صرفه‌جويي و فشرده شدن زمان، با توجه به اينكه از شكوه، ارزش و شأن جشن خانه سينما ذره‌اي كم نشود، برنامه‌ريزي شد.
كارگردان فيلم طلا و مس درباره يكي ديگر از موارد مهم در برگزاري جشن هفدهم خانه سينما با تاكيد بر اهميت آيين‌نامه جشن خانه سينما گفت: هر سال تغييرات مختصري در اين آيين‌نامه وجود داشته و البته همه معتقديم اين آيين‌نامه اشكالات اساسي دارد و همچنين همه مي‌دانيم كه راهي جز سريع‌تر راه‌اندازي كردن آكادمي جشن خانه سينما نيست ولي هر ساله اين مساله پشت گوش انداخته شده است. امسال از گروهي خواسته‌ايم تا اين مساله را به طور جدي پيگيري كند كه شايد در جشن پاياني خانه سينما بتوانيم اعلام كنيم امسال آخرين سالي بود كه جشن به شيوه فعلي برگزار شد و از سال آينده به شكل آكادميك كه از نظر ما بهترين روش است، جشن را برپا مي‌كنيم.
اسعديان با تاكيد بر اين نكته كه «با توجه به شرايط امسال مجبور به حفظ آيين‌نامه با پاره‌اي از اصلاحات بوديم»، گفت: بطور مثال يكي از اين تغييرات در حوزه داوري است كه سال گذشته در بدترين حالت داوران خودشان مي‌توانستند كانديدا شوند و فيلم داشته باشند. در حالي كه اين اتفاق حتي اگر در شرايطي باشد كه داوران لياقت كانديدا شدن را داشتند شائبه ارتباط و لابي‌گري را ايجاد مي‌كرد به همين دليل امسال توافق شد كه در مرحله اول از 11 صنف سينمايي 55 داور (از هر صنف 5 داور) انتخاب شوند كه به هيچ عنوان فيلمي نداشته باشند. يعني هيچ داوري در هيچ بخشي حق ندارد فيلم داشته باشد.
دبير هفدهمين جشن خانه سينما همچنين در پاسخ به سوالي درباره داوري فيلم‌هاي گروه هنر و تجربه كه حرف و حديث‌هايي درباره آن مطرح شده است، با اشاره به اينكه گروه هنر و تجربه يك سالي است كه تشكيل شده و با آداب و ضوابط خاص خود راه‌اندازي شد تا بخشي از سينماي ايران را كه زماني مخاطب خاص ناميده مي‌شد پوشش دهد، گفت: با اين حال طبيعي است كه در آيين‌نامه جشن خانه سينما به اين گروه توجهي نشده بود. در جلساتي كه داشتيم دوستان متولي از گروه هنر و تجربه هم حضور داشتند اما هنوز به نتيجه مشخصي نرسيديم البته هفت فيلم «ماهي و گربه»، «پرويز»، «انارهاي نارس»، «دختر، مادر، دختر»، «روز مبادا» و «مردي كه اسب شد» به دليل داشتن پروانه سينمايي و هماهنگ بودن با ضوابط در جشن شركت دارند و فقط 9 فيلم باقي مي‌ماند كه براي آنها تصميم‌گيري خواهد شد.
همايون اسعديان همچنين درباره برخي فيلم‌هايي كه هنوز اكران نشده‌اند و اينكه آيا شرايطي براي حضور آنها در جشن فراهم مي‌شود يا خير گفت: هر جشن و جشنواره‌اي تعريف خود را دارد. وظيفه جشن خانه سينما هم فراهم كردن اكران براي فيلم‌هايي كه نمايش داده نشده‌اند نيست كه البته اگر يك روزي اين موضوع در آيين‌نامه مطرح شود حتما به آن توجه خواهد شد. فيلم‌هايي هستند كه امكان اكران پيدا نمي‌كنند و در تعريف جشن خانه سينما هم فيلم‌هايي لحاظ مي‌شوند كه در مدت مشخصي اكران شده‌اند يعني دو سال است كه بر همين اساس تصميم‌گيري مي‌شود.
اسعديان درباره تامين هزينه‌هاي جشن خانه سينما ضمن اشاره به اين موضوع كه آن افرادي كه وظيفه و مسووليت برگزاري جشن را دارند هيچ گونه دستمزدي نمي‌گيرند و قراردادي هم ندارند گفت: آنها تنها به عنوان يك وظيفه صنفي در خانه سينما كار خود را انجام مي‌دهند. اگر هزينه‌هاي جشن خانه سينما هم بالا مي‌رود به اين دليل است كه در يك پروسه زماني طولاني‌مدت برگزار مي‌شود و در تمام مدت داوري بايد حداقل يك پذيرايي مختصري از آنها انجام شود كه همين هزينه‌هاي خود را خواهد داشت. در حال حاضر براي تامين هزينه برگزاري جشن با اسپانسر مشغول مذاكره هستيم چرا كه تمام تلاش‌مان بر اين است كه بودجه جشن را از بودجه خانه سينما تامين نكنيم و اميدوارم اين تامين بودجه از طريق اسپانسر به گونه‌اي باشد كه علاوه بر برگزاري جشن، آورده‌اي هم براي خانه سينما باقي بماند.
در بخش ديگري از اين نشست مازيار ميري، مدير اجرايي جشن هفدهم خانه سينما با ابراز اميدواري از اينكه اين روزها با رسيدن خبرهايي خوش از راه دور براي اين سرزمين روز خوشي باشد، درباره زمان برگزاري جشن گفت: طبق تاريخ مشخص شده بعد از پايان جشن شانزدهم، جشن هفدهم خانه سينما آغاز مي‌شود و فيلم‌هايي كه از تيرماه 93 تا پايان خردادماه اكران شده‌اند در جشن امسال مي‌توانند شركت كنند. به اين ترتيب 61 فيلم براي شركت در جشن واجد شرايط هستند.
ميري آثار رسيده در بخش مستند را 108 فيلم اعلام كرد و با تاكيد بر اين نكته كه در نهايت 40 فيلم توسط داوران در اين مرحله انتخاب خواهند شد، گفت: در بخش فيلم‌هاي كوتاه داستاني و تجربي 161 فيلم تقاضاي حضور در جشن را ارايه كرده بودند كه روز گذشته 360 فيلم تحويل هيات انتخاب شد و اين هيات كار خود را در خانه سينما آغاز كرده است تا پس از بررسي، بين 40 تا 60 فيلم را انتخاب كند. در بخش انيميشن هم 104 فيلم براي شركت در جشن خانه سينما ارايه شده كه هيات داوران اين بخش از سوم مردادماه كار خود را آغاز مي‌كند.
مدير اجرايي هفدهمين جشن خانه سينما تاريخ برگزاري جشن‌هاي اين نهاد صنفي را هم به اين ترتيب اعلام كرد كه، در هشتم شهريورماه جشن انيميشن، 11 شهريورماه جشن فيلم‌هاي كوتاه داستاني و تجربي، 14 شهريورماه جشن فيلم‌هاي مستند، 17 شهريورماه مراسم نكوداشت‌ها و بزرگداشت‌ها و 20 شهريورماه جشن بزرگ خانه سينما برگزار مي‌شود.
ميري درباره هزينه‌هاي برگزاري جشن هم كه چندين بار مورد سوال واقع شد، با تاكيد بر اينكه جشن خانه سينما يك پروسه چهار ماهه دارد و حدود 500 نفر درگير آن مي‌شوند، گفت: با اين حال به جرات مي‌توانم بگويم طبق آماري كه داشته‌ايم در اين جشن يك سي‌ام جشن‌هاي رايج در كشور خرج مي‌شود. سال گذشته رقم هزينه شده براي جشن شانزدهم خانه سينما 410 ميليون تومان بود كه نيمي از آن، خارج از خانه سينما تامين شد و به خانه بازگشت. در واقع سال گذشته به دليل آنكه نمي‌خواستيم جشن بزرگي داشته باشيم، اسپانسر هم قرار نبود داشته باشيم اما امسال با توجه به سياستي كه در همه خانه سينما اتخاذ شده و تلاش براي برگزاري يك جشن در شأن سينما است، تلاش مي‌كنيم علاوه بر تامين بودجه آنچه را باقي ماند هم صرف اهالي خانه سينما كنيم.
آنچه سبب مي‌شود هفدهمين جشن خانه سينما حايز اهميت باشد، رويكرد مديران و هيات‌مديره تازه انتخاب شده از سوي سينماگران است در برگزاري جشن و تلاش هرچه بيشتر براي تثبيت اين جشن در دوره جديد و پس از گذراندن بحران‌هاي اساسي به يك آكادمي قابل استناد. به نظر مي‌رسد تيم روي كار آمده در مقام مديريت خانه سينما و همچنين جشن خانه سينما اين حساسيت‌ها را به خوبي مي‌شناسند و در نخستين نشست مطبوعاتي هفدهمين جشن خانه سينما، نكاتي كه مطرح شد نقطه روشني را نشان مي‌داد كه اميدوار‌كننده بود.