مراسم بزرگداشت كامران فاني، نويسنده، مترجم و استاد كتابداري و نسخه‌پژوهي كشور ديروز، پنجم مردادماه با حضور سيدرضا صالحي‌اميري (مشاور رييس‌جمهور و رييس كتابخانه ملي)، آيت‌الله سيدمصطفي محقق داماد (استاد دانشگاه و عضو هيات امناي سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران) حسام‌الدين آشنا (استاد دانشكده معارف اسلامي و فرهنگ و ارتباطات و عضو هيات علمي دانشگاه امام صادق و مشاور حسن روحاني در امور فرهنگي)، احمد مسجدجامعي (رييس پيشين شوراي اسلامي شهر تهران و وزير اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامي)، حجت‌الاسلام محمود دعايي (سرپرست موسسه اطلاعات از سال ۱۳۵۹ تاكنون)، استاد كامران فاني و جمعي از كتابداران و فعالان فرهنگي كشور در سالن همايش‌هاي كتابخانه ملي برگزار شد.
مسجدجامعي: در دولت قبل نتوانستيم اين مراسم را داشته باشيم
احمد مسجدجامعي، عضو شوراي اسلامي شهر تهران با اشاره به اينكه 53 سال است كه كامران فاني در خدمت كتاب و كتابداري ايران است، گفت: در ابتدا بايد تشكري از جناب آقاي صالحي اميري داشته باشم كه توانست اين بزرگداشت را برگزار كند. در دولت قبل برگزاري بزرگداشت براي كامران فاني تا مراحلي پيش رفت اما متاسفانه متوقف شد. اگر بخواهيم براي كامران فاني بزرگداشت برگزار كنيم بسياري از حوزه‌هاي علوم و فنون مي‌توانند اين بزرگداشت را برگزار كنند. فاني در تاريخ ايران و جهان صاحب اثر است. در حوزه ادبيات و موسيقي كارهاي بسيار ارزشمندي دارد. در زمينه داستان اطلاعات‌شان به روز است و مواردي از اين قبيل در كارنامه فاني بسيار ديده مي‌شود.
مسجدجامعي تصريح كرد: آقاي فاني با كتاب و كتابداري و تقدم خواندن بر نوشتن معرفي مي‌شود. هيچ كس بي‌نياز از فاني مكتوب و شفاهي نيست، اگر جايي قرار بود براي او بزرگداشت برگزار كند، جايي جز كتابخانه ملي نبود.
وي با بيان اينكه جاي اين گلايه وجود دارد كه چرا اسم كتابداري را از اين رشته برداشته‌اند، گفت: همه جاي دنيا ايران را به كتاب و كتابت مي‌شناسند، چرا بايد اسم كتاب و كتابداري را از اين رشته حذف كنيم؟ حذف چنين كلمات و مسائلي همان بود كه باعث شده امروز پايان‌نامه‌ها را جلوي دانشگاه‌ها با موضوعات و قيمت‌هاي مختلف به فروش برسانند.
او افزود: در دوره‌اي من و آقاي فاني باهم كار مي‌كرديم، او شيوه‌هاي جديد اطلاع‌رساني كتاب را مي‌دانست. با هم كار جديدي را شروع كرديم با عنوان پيك كتاب كه اطلاعات كتاب به روز در اين كتاب وجود داشت. اين اثر بعدها تبديل شد به كتاب ما كه هنوز هم منتشر مي‌شود. فاني در زمينه انتقال از شيوه كتابداري كهن كه براي ما بسيار قابل احترام است، به شيوه كتابداري نوين نقش تاثيرگذاري داشت. تمام كساني كه با كتاب و كتابخواني سر و كار دارند از كامران فاني بهره مي‌برند. چهره او به عنوان قدرت فرهنگي ايران بسيار بيشتر از آثار مكتوب اوست.
حسام‌الدين آشنا: فاني آخرين بازمانده نسل گرانقدرها
حسام‌الدين آشنا، مشاور فرهنگي رييس‌جمهور با اشاره به اينكه فاني از آخرين بازمانده‌هاي نسلي است كه براي بزرگداشت‌شان نيازي به دكتر بودن ندارند، گفت: سلام و درود رياست جمهور را خدمت استاد گرانقدر عرض مي‌كنم. متاسفانه بزرگداشت بزرگان كتابداري ايران با عصر عسرت كتابخواني همراه شده است. غلبه پيامك‌خواني بر كتابخواني لزوم برگزاري بزرگداشت كتابداران را نشان مي‌دهد. در دوره‌اي كه نياز به استناد و تفكر و تعمق چندان ضروري تلقي نمي‌شود. مواجهه با كساني كه براي يافتن يك استناد روزها و ماه‌ها وقت صرف مي‌كنند عزتمند است.
آشنا ادامه داد: همه ما مي‌دانيم از داده تا حكمت راهي طولاني است. كساني كه اين سلوك طولاني را حفظ كردند شايسته قدرشناسي هستند. متاسفانه در سال‌هايي كه نهاد كتابخانه ملي ايران با همه‌گونه بي‌مهري مواجه بوده و به جاي بزرگداشت آن بسياري بر مميزي كتاب پاي فشردند، قدرشناسي از نهادهاي مدارا در دانش بسيار عزيز است.
او افزود: همه تلاش مي‌كنند كه به قله شهرت دست يابند. تلاشگراني كه كوشيدند به قله گمنامي دست پيدا كنند بايد در صدر بنشينند. متاسفانه هنوز هم در كشورمان فاقد سياست مالي كتاب هستيم اگرچه در اين زمينه تلاش‌هايي صورت گرفته اما هيچ سياست منسجمي از ايده‌پردازي و انسجام در كشورمان توليد نشده. فقدان چنين سياستي باعث فقدان كتابخواني در جامعه است و نتيجه آن ضعف بنيه اقتصادي كتاب در كشور است. يكي از تقاضاهايي كه خدمت بزرگان كتابشناسي و كتابداري دارم؛ اين است كه در دوره تدبير و اميد تدبيري كنيم در وضعيت كتاب و كتابداري تا شاهد رشد توليد، نشر و مصرف كتاب در كشور باشيم.
او در پايان گفت: هر رشته‌اي نيازمند بزرگان آن رشته است. اگر بزرگان بزرگي و رشته را به گونه‌اي هدايت كنند كه هر دانشجو به بزرگان آن رشته افتخار كند، مي‌تواند رشد پيدا كند.
صالحي اميري: سرمايه‌هاي فرهنگي غيرملموس
صالحي اميري با اشاره به خصوصيات شخصيتي استاد كامران فاني گفت: اين بزرگداشت به مناسبت پاسداشت از شخصيتي بزرگ ولي گمنام در ايران است. بر اين باور بوده و هستم كه اگر از بزرگان ياد مي‌كنيم بيش از اينكه اين ياد متوجه آنان باشد براي ما است. ما هستيم كه به آنها نياز داريم پيام اين بزرگداشت‌ها براي جوانان اين است كه به تبع اين بزرگان مي‌توانيم چنين سرمايه‌هاي فرهنگي را تكرار كنيم.
صالحي اميري افزود: درباره استاد كامران فاني كه حق بزرگي در فرهنگ كتاب و كتابخواني اين كشور دارد، كمتر سخن به ميان آمده يكي از دلايل شخص خود ايشان است كه علاقه دارند در پس پرده بمانند اما من هر دقيقه كه در كنار ايشان بودم بسيار درس مي‌گرفتم.
او با اشاره به سرمايه‌هاي فرهنگي گفت: اين سرمايه‌ها دو دسته هستند: ملموس و غيرملموس. سرمايه‌هاي فرهنگي ملموس همان موزه‌ها و مكان‌هاي فرهنگي ما هستند و سرمايه غيرملموس تفكر و انديشه بزرگان فرهنگ ما است. تجليل از اين بزرگان به سرمايه فرهنگي ما مي‌افزايد. بانك مركزي به جواهراتش مي‌نازد و ما به سرمايه‌هاي فرهنگي خود. هدف من از حضور به نمايندگي از همه همكاران در كتابخانه ملي تقدير از بزرگاني است كه اين مجلس را منور كرده‌اند، بازهم تكرار مي‌كنم كه بيش از همه، ما به اين بزرگان نيازمنديم نه آنها به ما.
صالحي اميري اظهار داشت: اميدوارم به بركت خون شهدا، بركت مجاهدت مجاهدان و بركت فكر و انديشه و كلام ما بتوانيم تداوم‌دهنده انديشه بزرگاني چون كامران فاني باشيم.
كامران فاني: در درجه اول بايد به خودمان برسيم
در ادامه اين مراسم؛ كامران فاني به سخنراني پرداخت و گفت: اين نهايت افتخار و مباهات است كه مجلسي در بزرگداشت من برگزار شده است. بايد صادقانه بگويم كه خودم را شايسته چنين نكوداشتي نمي‌دانم. چند ماه پيش به اوراقم نگاه مي‌كردم و به كارتي برخوردم كه نشان‌دهنده عضويت من در سال 1341 در كتابخانه ملي بود. آن وقت‌ها سال‌هاي آخر دبيرستان بودم، 20 سال بعد از آن تاريخ وارد كتابخانه ملي شدم. من 53 سال در خدمت كتابخانه ملي نبودم بلكه در خدمت خودم بودم. هميشه به خودم اين طور نگاه كردم كه در درجه اول بايد به خودم برسم، كسي كه نمي‌خواهد خودش شكوفا شود چطور مي‌تواند به ديگران كمك كند، به همين علت در درجه اول براي خودم و پيشرفت خودم كار كردم و اگر به ديگران كمكي كردم حاصل پيشرفت خودم بود.
او ادامه داد: از صالحي‌اميري تشكر كنم كه اين بزرگداشت را برگزار كرد. چيزي كه خوشحالم كرد اين بود كه در دعوتنامه اين بزرگداشت نام انجمن آثار و مفاخر اسلامي نيز به چشم مي‌خورد كه در كنار اين نام اسم استاد محقق كه من شاگرد ايشان بودم و هستم مي‌آيد.
فاني ادامه داد: بيش از همه در عالم كتابداري خودم را مديون خانم پوري سلطاني مي‌دانم. شايد اگر حضور هميشگي ايشان نبود به اينجا نمي‌رسيدم. از ديگر اشخاص ديگري كه بر من اثرگذار بود شادروان ايرج افشار است. او هميشه معتقد بود كه كتابداري بايد در خدمت فرهنگ ايران باشد. مرحوم افشار اين را وظيفه مي‌دانست و هدف اصلي كتابداري را رسيدگي و ترويج فرهنگ ايراني مي‌دانست.
اين استاد مرجع‌‌شناسي و كتابداري در رابطه با زندگي خود گفت: كارم را بعد از فراز و فرودهاي وسيع در مركز خدمات كتابداري آغاز كردم. سال‌ها بعد بود كه به كتابخانه ملي پيوستم. آن زمان اين كتابخانه ملي نبود، حتي عمومي هم نبود. در واقع نقطه عطف كتابخانه ملي زماني بود كه آقاي بجنوردي رياست كتابخانه را برعهده گرفتند، در واقع هشت سال رياست بجنوردي دوران طلايي بود البته با پشتوانه پنج سال دوره رياست رييس دولت اصلاحات.
فاني در پايان گفت: در واقع بايد بگويم كتابداري در اوج شكوفايي خود است و تاكنون پيشرفت فوق‌العاده‌اي كرده كه با بسياري از كشورها قابل مقايسه نيست. چهره كتابداري ايران در 20، 30 سال گذشته به طور كلي تغيير كرده است و توانسته گنجينه‌دار يك فرهنگ غني باشد.
در اين مراسم انجمن كتابداري و اطلاع‌رساني ايران طي پيامي كه از سوي كاظم حافظيان رضوي، از اعضاي اين انجمن قرائت شد، از سال‌هاي فعاليت فرهنگي كامران فاني قدرداني كرد.
در پايان مراسم بزرگداشت اين استاد برجسته كتابداري، از تمبر كامران فاني رونمايي شد.