روايت بعيدي‌نژاد از آثار برنده جايزه نوبل ادبيات امسال
گروه ديپلماسي| «سوتلانا آلكسويچ برنده جايزه ادبيات نوبل گرچه نويسنده چندان مشهوري در عالم ادبيات نبوده، اما تركيب نوع نوشتار روزنامه‌نگاري و واقعه انگاري با بيان احساسات عميق انساني سبك خاصي را در آثار او به وجود آورده است. » اين روايتي است كه حميد بعيدي‌نژاد مديركل سياسي و امنيت بين‌المللي وزارت امور خارجه و رييس تيم كارشناسي هيات مذاكره‌كننده هسته‌اي از برنده نوبل ادبيات امسال دارد؛ روايتي كه نشان مي‌دهد بعيدي‌نژاد فقط در مسائل ديپلماتيك تبحر ندارد و دستي هم بر آتش ادبيات دارد. بعيدي نژاد درباره برنده نوبل امسال ادبيات مي‌گويد: جايزه ادبيات نوبل روز گذشته به خانم آلكسيويچ اهل كشور بلاروس تعلق گرفت. ايشان نويسنده چندان مشهوري در عالم ادبيات نبوده است و حتي آثاري كه نوشته است نيز به‌طور مشخص در گروه ادبيات طبقه‌بندي نمي‌شوند. اما تركيب نوع نوشتار روزنامه‌نگاري و واقعه‌انگاري با بيان احساسات عميق انساني سبك خاصي را در آثار وي به وجود آورده است. اكثر كتاب‌هاي وي نيز كه همه به زبان روسي نوشته شده‌اند، تاكنون به زبان انگليسي يا ديگر زبان‌هاي مهم اروپايي ترجمه نشده‌اند. وي در ادامه مي‌نويسد: از آنجا كه جايزه نوبل ادبيات به يك اثر ادبي خاص تعلق نمي‌گيرد بلكه به مجموعه‌اي از آثار ادبي و به يك معنا به ميراث ادبي يك نويسنده كه طي ساليان طولاني از وي به جاي گذاشته مي‌شوند تعلق مي‌گيرد، اين امر در مورد فرد اخير هم صادق است. رييس تيم كارشناسي هيات مذاكره‌كننده هسته‌اي با اشاره به آثار آلكسيويچ افزود: از ميان آثار خانم آلكسيويچ دو اثر به زبان انگليسي ترجمه شده‌اند كه مطالعه آنها سبك كاري ايشان و جهت‌گيري‌هاي سياسي، اجتماعي و انساني وي را به‌خوبي نشان مي‌دهد. كتاب «صداهايي از چرنوبيل» و «پسران فلزي» وقتي منتشر شدند سريعا جاي خود را در دنياي كتاب باز كردند. سبك مشترك هر دو كتاب تكيه بر تاريخ شفاهي و گزارش روايت‌هاي نقل شده از مردم عادي كوچه و خيابان است. اما بديهي است كه انتخاب نوع اين مصاحبه‌ها توسط نويسنده بيانگر احساسات عميق نويسنده و مبين فلسفه فكري خود وي در روايت و تبيين وقايع مهمي مي‌باشد كه بر مردم و زندگي آنان تاثير عميق بر جاي گذاشته است. در كتاب اول همانطور كه از عنوان كتاب مشخص است، مصاحبه‌هاي شفاهي كه با مردم صورت گرفته است حول فاجعه انفجار نيروگاه اتمي در چرنوبيل در روسيه است، واقعه‌اي كه نويسنده آن را فاجعه تكنيكي قرن بيستم مي‌داند. مصاحبه‌هايي كه با مردم صورت گرفته است درد و رنج مردم از اين واقعه و آثار درازمدت آن در زندگي مردم را به خوبي به تصوير كشيده است. كتاب دوم به جنگ روسيه در افغانستان اختصاص دارد و عنوان كتاب به تابوت‌هاي فلزي اشاره دارد كه حامل جسد سربازان روسي از جنگ افغانستان است. چارچوب اين كتاب هم روايت جنگ روسيه در افغانستان از سوي مردم عادي و بيان رنج و تالمات آنهاست. كتاب از جمله ترس و دردهاي مردم از خشونت‌هايي را هم كه در جامعه به‌علت اين جنگ به وجود آمده است به‌تصوير مي‌كشد. روايت قتل جوان تاجيكي كه به‌علت كامل نبودن مدارك هويتي خود در كنار خانواده و همشهريانش از اتوبوس پياده و جلوي جمع به‌راحتي توسط نيروهاي امنيتي روسي با رگبار اسلحه به قتل مي‌رسد بسيار تاثيرگذار است. در هر دو كتاب و در سايه روايت‌ها و بيان احساسات و برداشت‌هاي مردم، نويسنده به‌طور غير‌مستقيم ناكارآمدي نظام اداري و سياسي روسيه در اداره عواقب انفجار نيروگاه و همچنين اداره جنگ را نيز نشان مي‌دهد. مهم‌ترين اثر خانم آلكسيويچ روايت مردم روسيه از دوران طولاني كمونيستي روسيه است كه هنوز به زبان‌هاي غير‌روسي ترجمه نشده‌اند ولي در چارچوب همان سبك كاري وي، اين كتاب نيز روايتي از دوران سخت همراه با رنج و اميد مردم در جامعه كمونيستي روسيه است. اعطاي اين جايزه ادبي از سوي هيات داوري آكادمي نوبل ادبيات در سوئد به خانم آلكسيويچ فارغ از سبك نوپردازانه و توجه تاثيرگذار وي به وجه انساني و فردي در تحولات تاريخ، بي‌شك همراه در نظر گرفتن ملاحظات سياسي هم بوده است. در شرايط قدرت‌نمايي روسيه در اروپا كه از سوي عده‌اي به احياي تمايلات جنگ سرد تعبير شده است و با توجه به درگيري‌هاي روسيه و غرب به ويژه در اوكراين و بلاروس، اعطاي اين جايزه به يك منتقد نظام سياسي روسيه و بلاروس و منتقد سياست‌هاي شخص آقاي پوتين كاملا جهت‌دار است، شخصي كه از جمله تحركات روسيه در اوكراين را يك تجاوز آشكار ناميده است. بلافاصله پس از اعطاي اين جايزه ادبي، سخنگوي دولت روسيه ضمن تبريك به وي، اطلاعات مبناي قضاوت‌هاي خانم آلكسيويچ در خصوص سياست‌هاي روسيه در اوكراين را ناكافي خواند.