اصلاح قانون انتخابات
در آستانه انتخاباتي‌ديگر
شرايط جديد كانديداهاي مجلس حذف قيد سني، عدم امكان ثبت‌نام نابينايان
گروه سياسي| ديروز بيشترين وقت جلسه علني مجلس صرف بررسي طرحي شد كه موضوع آن از مجلس هشتم تا حالا چهار بار در دستوركار نمايندگان قرار گرفته بود؛ انتخابات مجلس شوراي اسلامي. اين‌بار نمايندگان طرحي 16 ماده‌اي را در مقابل خود داشتند كه باز هم متفاوت با گذشته بود. آخرين بار آنها استاني شدن انتخابات مجلس را بررسي كرده بودند كه البته راه به جايي نبرد. اين‌بار اما مصمم هستند تا بلكه بتوانند تغييرات جديد را تا انتخابات مجلس دهم به جايي برسانند. تغييراتي كه البته به هيچ عنوان دامنه و گستردگي طرح‌هاي قبلي را ندارد و محدود به مواردي چون حذف قيد سني و عدم امكان ثبت‌نام نابينايان است. ديروز صحن علني مجلس شش بند از 16 بند اين طرح را كه قبلا در كميسيون شوراها و امور داخلي مورد بحث قرار گرفته بود، تصويب كرد.
شرايط دو مرحله‌اي شدن انتخابات
در اين ميان تعيين شرايط دو مرحله‌اي شدن انتخابات هم از جمله مهم‌ترين مواردي بود كه نمايندگان در مذاكرات خود به آنها راي دادند. بر اين اساس اگر در مرحله اول انتخابات يك يا چند نفر از نامزدها يك پنجم آرا را كسب نكردند انتخابات دومرحله‌اي خواهد شد و از بين نامزدهايي كه 20 درصد آرا را به دست نياورده‌اند به تعداد دو برابر نمايندگان مورد نياز از ميان كساني كه بيشترين آرا را در مرحله اول داشتند براي شركت در مرحله دوم انتخاب مي‌شوند. راي‌دهندگان مرحله اول نيز در مرحله دوم تنها مي‌توانند از همان حوزه انتخابيه در انتخابات شركت كنند. بر اساس تبصره يك اين ماده، اگر تعداد نامزدهاي باقيمانده مساوي يا كمتر از نمايندگان مورد نياز باشد انتخابات مرحله دوم انجام نخواهد شد و نامزدي كه حداقل يك پنجم مجموع آرا را كسب كرده باشد به مجلس راه خواهد يافت. همچنين بر مبناي ساير تبصره‌هاي اين ماده، هيچ داوطلبي نمي‌تواند در دو حوزه انتخابيه كانديدا شود.
تصويب انتخابات الكترونيك
از ديگر مواردي كه نمايندگان به آن اشاره داشتند، بحث برگزاري انتخابات به صورت الكترونيك بود كه نمايندگان به امنيت آن اشكالاتي وارد كردند. تامين امكانات اوليه براي فراهم كردن امكان راي‌گيري الكترونيكي هم از ديگر مواردي بودند كه نمايندگان به آن اشاره كردند، با اين وجود نمايندگان انتخابات الكترونيك را تاييد كردند و به اين امر راي دادند كه در اينگونه از انتخابات ملاك اخذ راي از نمايندگان، احراز عدم ثبت راي در سامانه انتخاباتي پيش از مراجعه فرد به حوزه انتخابيه است و در اين خصوص عدم درج در شناسنامه ملاك نيست. پس از بررسي اين مواد، محمدرضا پورابراهيمي، نماينده كرمان پيشنهاد داد كه با توجه به اينكه اين طرح قابليت بررسي ندارد، مسكوت ماندن آن به راي گذاشته شود. او گفت: يكي از مباحث مربوط به همزماني انتخابات خبرگان و مجلس شوراي اسلامي است و در اين راستا با توجه به مطرح شدن انتخابات الكترونيك نيازمند بوديم كه دولت در قالب يك لايحه يا ماده واحده آن را ارايه كند چرا كه طرح قابليت بررسي ندارد. ابوترابي‌فرد كه رياست مجلس را بر عهده داشت اين پيشنهاد را به راي گذاشت اما نمايندگان با آن موافقت نكردند.
شرايط سني انتخابات مجلس؛ 75 سال
برخي نمايندگان پيشنهاد برداشته شدن اين محدوديت سني را مطرح كردند تا با توجه به كهنسال شدن جمعيت كشور بتوان از ظرفيت اين قشر سني نيز استفاده كرد اما نمايندگان مخالف با اين استدلال كه نمايندگي مجلس به حداقلي از توانمندي جسماني نياز دارد اين پيشنهاد را رد كردند. از ديگر مواردي كه نمايندگان با آن مخالفت كردند حضور افراد نابينا در انتخابات بود. نمايندگان در ادامه پس از بررسي پيشنهادات مربوط به ماده ديگري از اين طرح را كه بر اساس آن تمامي مقامات داراي عنوان همتراز قوه مجريه ملزم شده بودند حداقل يك ماه قبل از ثبت‌نام در انتخابات دوره دهم مجلس استعفا دهند، رد كردند.
طرح‌هاي انتخاباتي در آستانه انتخابات
اين سومين بار است كه مجلس نهم در آستانه انتخابات يك طرح انتخاباتي را براي تغيير قانون در دستور كار خود قرار داده است. نخستين بار پيش از انتخابات رياست‌جمهوري يازدهم، يعني پاييز و زمستان سال 91 بود كه مجلس نهم طرح اصلاح قانون انتخابات رياست‌جمهوري را وارد دستور خود كرده بود. قانوني كه در آن زمان تاكيد مي‌شد بايد به انتخابات خرداد 92 برسد. اين اتفاق اما هيچگاه رخ نداد و حتي مجلسي‌ها بررسي و تصويب اين طرح در صحن علني را به پايان هم نرساندند. مجلس هشتم هم البته كارنامه مشابهي در اين خصوص دارد. چهار سال پيش و زماني كه قرار بود تركيب مجلس نهم در روز 4 اسفند 90 مشخص شود، نمايندگان آن زمان چند ماهي قبل از موعد انتخابات وارد بررسي و اصلاح قانون انتخابات مجلس شدند و البته توانستند تغييرات اندكي هم در آن بدهند؛ همين موضوع شرط سني و شرط تحصيل در آن زمان
از جمله مصوبات مجلس بود. اما حالا در آستانه انتخابات مجلس دهم اين دومين بار است كه نمايندگان دوره نهم سراغ قانون انتخابات رفته‌اند. آنها تا همين چند ماه پيش سخت مشغول بررسي طرح استاني شدن انتخابات بودند. طرحي كه مسكوت ماند و به هيچ جا نرسيد.