محرم؛ تجلي تاريخ تشيع در حادثه كربلا
علياصغر شعردوست
شيعه هويت تاريخي خود را از عاشورا ميگيرد؛ محرم زماني است که شيعه بر بستر زمان حضور خود را تثبيت کرد. از اين رو حلول ماه محرم را بايد آغاز فصل هويت شيعه به شمار آورد. حضرت اباعبداللهالحسين(ع) در حج نيمهتمام خويش تمامت تاريخ را به عرصهاي به گستردگي تمام عالم فراخواند تا طومار حيات شيعه را بر گوش همگان فرو خواند. از اين رو، عاشورا در نزد امت امامحسين(ع) تنها يک واقعه نيست؛ سبعيت و درندهخويي يزيد و مظلوميت اباعبدالله نيست، تاريخي است که در يک حادثه تبلور يافته است. از آن روز، که حضرتش بر صحراي آتشخيز ماريه عزيزان خويش را به درگاه خداوند قرباني کرد و حضرت حق را بر خلوص نيت خود گواه گرفت، قرنها ميگذرد و در گذار اعصار از جوشش اين چشمه خونافشان، که زندگي و حيات و آزادگي را به ارمغان ميآورد، نه تنها کاسته نشده، بلکه هردم درخشش و زلالي و زايندگي آن افزون شده و کشتزار حيات تشيع را آبياري کرده است. شيعه تاريخ خويش را با کربلا رقم ميزند؛ از اين رو در نزد او هميشه عاشوراست؛ هر زميني کربلاست و هر ماهي محرم است. هميشه حسين(ع) بر ريگزارهاي تفتيده کربلا شهيد ميشود؛ هميشه زينب(س) پرده دورويي و تزوير را ميدرد و پيام آزادگي را به گوش همگان ميرساند.
در اين مذهب، سال با محرم آغاز ميشود و محرم ماهي است که اعتبار خويش را از خون جوشنده اباعبداللهالحسين(ع) ميگيرد؛ خون اباعبدالله به مردم اعتبار و هويت بخشيده است؛ بي حضور او زمان بيمعناست.
ملتي طي 1400 سال تاريخ ياد آن را نه در نهانخانه دل خويش، بلکه در همه زوايا و خباياي حيات خويش زنده نگه داشته است. در دورافتادهترين روستاها و شهرها، در مجلس تذکر همهساله خويش، ماجرا را بر شاهدان عرضه ميکند. کسي به هيئت حسين(ع) و ديگري به کسوت يزيد به ميدان ميآيند و تمامت هنر خويش را به کار ميگيرند تا اين رويداد شگفت تاريخي را عينيت ببخشند و به همگان بياموزند که حسين(ع) چه کسي بود و يزيد چگونه موجودي.
استاد سيدمحمدحسين شهريار در سروده كمنظير خود- كه به مناسبت حلول ماه محرم سروده است- راز ماندگاري پيام محرم را اينگونه به نظم كشيده است:
شيعيان ديگر هواي نينوا دارد حسين/ روي دل با كاروان كربلا دارد حسين
سيرت آل علي با سرنوشت كربلاست/ هر زمان از ما يكي صورت نما دارد حسين
سروران، پروانگان شمع رخسارش ولي/ چون سحر روشن كه سر از تن جدا دارد حسين
ساز عشق است و به دل هر زخم پيكان زخمهاي / گوش كن عالم پر از شور و نوا دارد حسين
در طليعه انقلاب اسلامي نيز نعرههاي سرمستانه طاغوت و دشمنان حريت و آزادگي در گلوي يزيديان فرو خفت و نداي آزادگي حسين(ع) از گلوي مردمي به گوش رسيد كه در همه حال به او تأسي كرده و ميكنند و عاشقانه پيام بزرگ او را نصبالعين خويش قرار دادهاند. از دوران مبارزه آنان كه به حسين(ع) اقتدا كرده بودند تا دوران دفاع مقدس همواره با محرم به ديدار آرمانهاي بزرگ حسين(ع) رفتهايم تا شرافت و مردانگي را از آموزگار بزرگ شهادت فرا گيريم؛ و با خون مطهر حضرتش و آنان؛ كه به ياد كربلا عاشقانه جان دادند و از آرمانهاي انقلاب اسلامي پاسداري كردند، پيمان بستهايم كه لحظهاي از راه عزت بخش او دست برنداريم.
ساز عشق است و به دل هر زخم پيكان زخمهاي/ گوش كن عالم پر از شور و نوا دارد حسين
دست آخر كز همه بيگانه شد ديدم هنوز/ با دم خنجر نگاهي آشنا دارد حسين
شمر گويد گوش كردم تا چه خواهد از خدا/ جاي نفرين هم به لب ديدم دعا دارد حسين
اشك خونين گو بيا بنشين به چشم «شهريار»/ كاندرين گوشه عزايي بيريا دارد حسين