پروفسور عبدالعزيز ساشادينا، استاد دانشگاه ويرجيانا:
گاندي، امام حسين (ع) را رمز فهم خود از قرآن مي‌دانست
پروفسور «عبدالعزيز ساشادينا»، ضمن تاكيد بر تاثيرات جهاني قيام عاشورا، به سخنان افرادي مثل مهاتما گاندي، رهبر استقلال هند در اين باره اشاره كرد و گفت: گاندي كه قرآن را نيز مطالعه كرده بود امام حسين (ع) را رمز فهم خود از قرآن مي‌دانست.
پروفسور «عبدالعزيز ساشادينا» استاد دانشگاه ويرجينياي امريكا در گفت‌وگو با ايكنا درباره نهضت عاشورا و پيام آن براي جهانيان سخن گفت. ساشادينا با تاكيد بر اينكه بايد ابعاد گوناگون و پيچيده كربلا را با هم جمع كرد تا به حقيقت حسيني پي برد، گفت: به طور كلي دو روايت تاريخي عمده و متفاوت درباره قيام عاشورا وجود دارد؛ يكي اين است كه فلسفه قيام امام حسين (ع) زنده كردن امر به معروف و نهي از منكر بود و ديگري اينكه برخي بر اين باورند حركت
امام حسين (ع) در كربلا قيامي براي تشكيل حكومت اسلامي بر پايه عدالت بود. وي توضيح داد: به‌عنوان مورخ بايد بگويم وقايع تاريخي در خلأ به وجود نمي‌آيند بلكه داراي بستري هستند و از طريق آن شكل مي‌گيرند. وقايع تاريخي سبب و مسبب دارند. اسباب واقعه كربلا پيچيده‌تر و وسيع‌تر از آن است كه بتوان نگاه تقليل‌گرايانه به آن داشت. اگرچه هر دو روايت فوق درست است اما بيانگر كل حقيقت قيام امام حسين (ع) نيست. هر چند كه يكي از اهداف تشكيل حكومت اسلامي همان امر به معروف و نهي از منكر است، اما مقصود اصلي امام حسين (ع) اين بود كه دين اسلام را
آن گونه كه جد ايشان ابلاغ كرده بودند و در حال از بين رفتن بود، احيا كند. ساشادينا با اشاره به اوضاع امت مسلمان در دوران امام حسين(ع) گفت: تا سال ۶۰ هجري حكومت وقت در دين اسلام بدعت‌هاي بسياري گذاشته بود. اما پس از قيام امام حسين (ع) هيچ حاكمي جرات نكرد اركان و احكام شريعت اسلام را دستكاري كند. بنابراين هدف اصلي امام حسين(ع) از قيام عاشورا حفاظت از پيغام حضرت رسول(ص) بود. اهل بيت (ع) به خوبي مي‌دانستند كه پيغام اسلام مختص به قوم عرب نيست بلكه جهانشمول است و واقعه كربلا توانست اين موضوع را روشن كند. تا قبل از واقعه كربلا منافق از مومن قابل تشخيص نبود، معاويه مردم را با پول مي‌خريد اما اصحاب امام حسين (ع) داراي ضمير و وجدان سالم بودند و هيچ كس نمي‌توانست با وجدان آنها بازي كند. بنابراين فكر مي‌كنم كه نمي‌توان فلسفه قيام عاشورا را به اين دو روايت تقليل داد. حقيقت اين واقعه فراتر از آن است كه بتوان در دو موضوع ياد‌شده، خلاصه كرد. بايد ابعاد گوناگون و پيچيده كربلا را با هم جمع كرد تا به حقيقت حسيني پي برد. اين مورخ و محقق شيعه در پاسخ به دليل ميزان بالاي علاقه‌مندي شخصيت‌هاي بزرگي مثل گاندي و ماندلا به امام حسين (ع) گفت: علت علاقه فراوان مهاتما گاندي به امام حسين (ع) مساله اقليت و اكثريت بود. فرض كنيد فردي با حاكم ظالمي روبه‌رو است كه ابرقدرت به‌شمار مي‌رود، مستعمره دارد و از هر جهت مي‌تواند او را از بين ببرد. اما او عليه ظلم قد علم مي‌كند و به آن تن در نمي‌دهد. در فرهنگ هندي چنين فردي «مبارزي كه براي حقيقت مبارزه مي‌كند» ناميده مي‌شود. واقعه كربلا براي گاندي از اين جهت نمادين شده بود كه اقليت حقيقت‌جو توانست با مقاومت خود حكومت زمان خود را متزلزل كند؛ گاندي مي‌گويد كه مبارزه خود عليه استعمار انگليس را از حسين (ع) آموختم كه چگونه در برابر استبداد مقاومت كرد. گاندي كه قرآن را نيز مطالعه كرده بود امام حسين (ع) را رمز فهم خود از قرآن مي‌دانست چرا كه قرآن انسان‌ها را به عدالت فرا مي‌خواند. ساشادينا درباره ارادت نلسون ماندلا، رهبر جنبش آزاديخواهي آفريقاي جنوبي، به امام حسين (ع) نيز گفت: ماندلا هم براي امام حسين (ع) احترام بسيار خاصي قايل بود و هم با مسلمانان رابطه خيلي خوبي داشت. من او را چند بار ملاقات كردم. او انسان بسيار شريفي بود. ماندلا مي‌گويد كه امام حسين (ع) براي او كه در برابر نژادپرستي سفيدپوستان آفريقاي جنوبي مقاومت مي‌كرد، الهام‌بخش بود. مثال از اين دست بسيار است و امام حسين (ع) از ديدگاه بسياري از افراد در تاريخ مظهر طاقت معنوي و روحاني است كه توانست تيغ و شمشير را شكست دهد و در اين راه واقعا پيروز شد. عبدالعزيز ساشادينا، اسلام‌شناس و استاد مطالعات مذهبي دانشگاه جرج ماسون (George Mason) وابسته به دانشگاه ويرجينيا در امريكاست. زمينه‌هاي تحقيق و تدريس او اسلام‌شناسي به خصوص شيعه، اخلاق زيستي، اسلام در دوران معاصر، دموكراسي و حقوق بشر در اسلام بوده است. ساشادينا در خانواده‌اي هندي‌تبار شيعه در تانزانيا در شرق آفريقا به دنيا آمد. او مدرك كارشناسي در مطالعات اسلامي را از دانشگاه اسلامي عليگر دريافت كرد. سپس در سال ۱۹۶۷ ميلادي به ايران آمد و در رشته كارشناسي زبان و ادبيات فارسي در دانشگاه فردوسي مشهد تحصيل كرد. وي در اين دوران به تحصيلات حوزوي در مشهد، قم و نجف نيز پرداخت و در اين زمان با حلقه بزرگي از متفكران شيعه مانند علي شريعتي آشنا شد. ساشادينا در سال ۱۹۷۲ به كانادا رفت و كارشناسي ارشد و دكتراي خود را در دانشگاه تورنتو در رشته مطالعات اسلامي دريافت كرد. در كارنامه حرفه‌اي او تحقيق در دانشگاه‌هاي مختلف امريكا، كانادا، ايران، اردن و ساير كشورهاي خاورميانه ديده مي‌شود.