خاتمي احساس تكليف مي‌كند
مرتضي حاجي
سوابق تاريخي نشان مي‌دهد كه خشونت در سال‌هاي طولاني، گريبانگير مردم دنيا بوده است. شرايطي كه امروزه در دنيا حاصل شده، بخشي حاصل زخم‌هايي است كه از گذشته بر پيكره كشورهايي كه خود تحت سيطره قدرت‌هاي بزرگ بودند باقي‌مانده است. همچنان اگر مصلحين جهان اقدامي نكنند چه بسا اين اقدامات خشونت‌آميز توسعه هم يابد؛ خشونت‌هايي كه در بدترين شكل خود در برخي از مناطق بخصوص در خاورميانه تظاهر مي‌كند وجدان انسان‌هاي آزاد و مصلح را رنج مي‌دهد و هركس از سهم خود بايد احساس تكليفي كرده و تلاشي براي اصلاح اين رفتارهاي غيرقابل قبول و غيرانساني داشته باشد. سيد محمد خاتمي در ادامه حركتي كه مورد استقبال همه مردم جهان در سازمان ملل قرار گرفت و آن گفت‌وگوي فرهنگ‌ها در مقابل برخورد تمدن‌ها بوده، امروز باز احساس تكليف مي‌كند؛ احساس تكليفي كه صلح جويي، همزيستي مسالمت‌آميز، بالابردن قدرت تحمل مخالف و مواردي از اين نوع را در سطح جهان مطرح مي‌كند و هشداري را به همه كساني‌كه رفتارشان تاثيرگذار است مي‌دهد، هشداري كه طي آن، از آنها مي‌خواهد براي اصلاح رفتارهاي خشونت‌آميز به گونه‌يي به فكر چاره‌يي باشند. معتقدم اين حركت خاتمي نيز در ادامه طرح گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌هاست. چه بسا اين زنگ خطري كه وي به صدا درمي‌آورد برخي از وجدان‌هاي آگاه را بيدار كرده و به هم‌انديشي و چاره‌جويي دعوت كند. البته آن طرف قضيه را هم بايد ديد. برخي رفتارهايي كه احساسات مردم متعصب‌تر را تحريك مي‌كند به بهانه آزادي بيان در بروز اين كدورت‌ها ناديده گرفته نشود. يقينا تحمل جسارت به مقدسات آسان نيست. بنابراين در اين دعواي هر دو طرف را بايد ديد. آنچه طي روزهاي اخير در فرانسه شاهد بوديم كه به بهانه آزادي بيان به جمعيت ميلياردي مسلمانان توهين كرده و به نوعي به عامل بروز خشونت تبديل شده است اگر قرار است. تدبيري براي آن انديشيده شود بايد به طرف ديگر قضيه هم فكر كرد. آزادي بيان به معناي جسارت به مقدسات ساير اديان نيست. اگر تاثير مختصري هم داشته باشد اما ايجاب مي‌كند كه انسان دلسوز بشريت كاري را كه از دستش ساخته است انجام دهد. خشونت‌هاي جهاني، مشكل پيچيده‌يي است و نبايد فكر كرد كه با اين نامه مشكلات حل مي‌شود، بلكه بايد راه براي گفت‌وگوي مستقيم بين سياستمداران و مصلحان جهان و انسان‌هاي فرهيخته باز شود. زمان نسبتا طولاني لازم است كه اجماع مناسبي صورت بگيرد.